Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι έχει καταφέρει στα δύο χρόνια της θητείας της κάτι που οι προκάτοχοί της προσπαθούσαν ματαίως: να κερδίζει όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Η σχεδόν ανήκουστη εποχή πολιτικής σταθερότητας που έχει εγκαινιάσει επικροτείται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές με την περαιτέρω μείωση των spreads μεταξύ των ομολόγων της χώρας και των αντίστοιχων γερμανικών. Μετά από χρόνια αμφιβολιών των επενδυτών για την οικονομία της Ιταλίας, τα πράγματα έχουν πλέον αντιστραφεί εν μέσω της πολιτικής αναταραχής σε Παρίσι και Βερολίνο.
Η Μελόνι ξεχωρίζει στην Ευρώπη ως φάρος ισχύος, όπως επισημαίνει το Bloomberg, καθώς είναι επικεφαλής ενός έθνους του οποίου η ανάπτυξη ξεπερνά κατά πολύ τη Γερμανία, με έναν σταθερό κυβερνητικό συνασπισμό και έναν τραπεζικό κλάδο αρκετά εύρωστο ώστε να επιχειρεί να αγοράσει αντιπάλους στο εξωτερικό.
Συγκεκριμένα, το spread μεταξύ των 10ετών ιταλικών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών ήταν περίπου 117 μονάδες βάσης την Πέμπτη, ενώ άγγιξε χαμηλό τριών ετών με 106 μονάδες βάσης νωρίτερα τον Δεκέμβριο. Σημειωτέον ότι είχε φτάσει τις 258 μονάδες βάσης μετά την εκλογική νίκη της τον Σεπτέμβριο του 2022.
Η συνεχιζόμενη βελτίωση είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη, δεδομένου ότι η Ιταλία βρέθηκε στο μικροσκόπιο το περασμένο έτος για τα δημόσια οικονομικά της. Η χαλάρωση που ενσωματώθηκε στον προϋπολογισμό της χώρας για το 2024 προκάλεσε διεύρυνση του spread τον περασμένο Οκτώβριο. Τον Απρίλιο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προειδοποιήσει για αντιστροφή της πορείας μείωσης του χρέους και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιφορτισμένη με την επαναφορά της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην περιοχή, έτρεφε παρόμοιους ενδοιασμούς.
Ωστόσο, η Ιταλίδα πρωθυπουργός κατάφερε τόσο να κατευνάσει τις απαιτήσεις των κυβερνητικών της εταίρων της για την τήρηση των υποσχέσεων που είχαν δοθεί στους ψηφοφόρους, όσο και να πείσει την κυβέρνησή της να συμφωνήσει σε μια πορεία για τα ελλείμματα εντός του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση κάτω από το 3% του ΑΕΠ εντός του επόμενου έτους.
Η συνταγή της επιτυχίας
Γεγονός είναι, πάντως, ότι τα θεμέλια της ανθεκτικότητας της κυβέρνησής της είχαν τεθεί υπό την οικονομική πολιτική του προκατόχου της, του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι. Η Μελόνι βοηθήθηκε επίσης και από ευνοϊκές αναθεωρήσεις του χρέους της χώρας - το οποίο εξακολουθεί να είναι κολλημένο πάνω από το 130% του ΑΕΠ- αλλά και τα δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι παράγοντες αυτοί έχουν συντελέσει ώστε η Ιταλία να υπερβεί ανέλπιστα όλες τις προσδοκίες των αγορών.
H αρχική νίκη της Μελόνι είναι ότι κατάφερε να πείσει τη Moody’s να αποσύρει την απειλή υποβάθμισης σε «junk», τον περασμένο Νοέμβριο, ενώ η Fitch αξιολόγησε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας με θετικές προοπτικές.
Παράλληλα, ο «οικονομικός εθνικισμός» της επιδιώκει να προστατεύσει τις επιχειρήσεις στο εσωτερικό της χώρας από τις ξένες παρεμβάσεις, τις ενθαρρύνει να έχουν βλέψεις έξω από τη χώρα. Ενδεικτική είναι η προσπάθεια εξαγοράς της γερμανικής Commerzbank από την UniCredit, η οποία προκάλεσε οργισμένες αντιδράσεις από τη γερμανική κυβέρνηση.
Η ίδια γνωρίζει ότι πολλά μπορούν να πάνε στραβά. Η χώρα θα πρέπει να τηρήσει τις δημοσιονομικές της υποσχέσεις, αλλιώς θα υποστεί τις συνέπειες που αντιμετωπίζει σήμερα η Γαλλία με την απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Έχει μπροστά της δύσκολες αποφάσεις για τα δημόσια οικονομικά το επόμενο έτος προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα κάτω από το 3% μέχρι το 2026.
Η οικονομία μπορεί να αναπτύσσεται, αλλά οι αξιωματούχοι αναγνώρισαν πρόσφατα ότι ο φετινός ρυθμός μπορεί να είναι μόνο 0,7%, σε σύγκριση με την προηγούμενη εκτίμηση για 1%.
Το πιο οδυνηρό απ’ όλα είναι ότι η Ιταλία έχει συνηθίσει κάθε επίφαση σταθερότητας να γίνεται ξαφνικά σκόνη. Παρ’ όλη τη φιλοδοξία της Μελόνι για μια πλήρη θητεία, εξαρτάται αποκλειστικά από τις ιδιοτροπίες των εταίρων της στον κυβερνητικό συνασπισμό.
