Ο Στάλιν είχε πει στον Αναστάς Μικογιάν σε έναν περίπατό τους—όπως αφηγείται ο ίδιος—πως «ο θάνατος είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα». Ο Μικογιάν νόμισε πως πέτυχε τον Στάλιν σε στιγμές φιλοσοφικών αναζητήσεων και χαλάρωσε. Όμως ο Στάλιν ολοκλήρωσε τον συλλογισμό του με την πρόταση: «κανένας άνθρωπος, κανένα πρόβλημα.»
Εδώ επάνω στηρίχθηκε η πολιτικής της φυσικής εξόντωσης φίλων και αντιπάλων, καθώς η ζωή δεν είχε καμία θέση στο σύστημα αξιών του. Θιασώτης των ριζικών λύσεων, ο Στάλιν αδιαφορούσε παντελώς για το κόστος τους. Εξάλλου, στον μόνον που λογοδοτούσε ήταν η συνείδηση του η οποία ήταν πολύ ελαστική σε παρόμοια ζητήματα. Το να μην θεωρείς τη ζωή πως είναι το ύψιστο αγαθό, σε απαλλάσσει από πλείστα όσα συνειδησιακά προβλήματα. Το να την υποτάσσεις σε έναν σκοπό που τον θεωρείς ανώτερο από αυτήν, απλοποιεί όλους τους σχεδιασμούς.
Αυτές οι αντιλήψεις αρμόζουν σε ηγέτες ολοκληρωτικών και απολυταρχικών καθεστώτων που γνωρίζουν πως ουδείς θα τους ζητήσει εξηγήσεις για τα πεπραγμένα τους. Και αν κάποιος τολμήσει να το πράξει, τον τρώει το μαύρο σκοτάδι.
Σήμερα ο Βλ. Πούτιν δε λογοδοτεί πουθενά. Δεν ελέγχεται από κανένα θεσμικό όργανο της Ρωσικής «Δημοκρατίας», γιατί απλούστατα τα έχει υποτάξει, ενώ δια της μεθόδου της φυσικής εξοντώσεως έχει απαλλαγεί από όλες τις ενοχλητικές φωνές. Οι δολοφονίες των αντιπάλων του αποτελούν μια σταθερά του καθεστώτος Πούτιν.
Αν σε κάτι διαφέρει από τον Στάλιν είναι στην κλίμακα. Αλλά ο εικοστός πρώτος αιώνας δεν είναι η δεκαετία του 1930 και του 1940, όταν με μια μονογραφή ο Στάλιν έστελνε στον άλλον κόσμο, με μια σφαίρα στο σβέρκο, χιλιάδες ανθρώπους σχεδόν σε καθημερινή βάση.
Ας σημειωθεί πως τόσο επί Χρουστσόφ όσο και επί Μπρέζνιεφ οι δολοφονίες των αντικαθεστωτικών δεν αποτελούσαν πλέον επιλογή των μηχανισμών του καθεστώτος. Επανήλθαν τώρα, επί Βλ. Πούτιν, με τρόπο εκλεπτυσμένο, που ενώ δεν αφήνει αποδείξεις για τους δράστες, συγχρόνως δεν αφήνει αμφιβολίες για το ποιοι ευθύνονται γι΄αυτές τις δολοφονίες. Σπέρνει τρόμο με το γάντι. Τη φυσική εξόντωση, ως μέσο αντιμετώπισης των αντιφρονούντων, είχαμε να τη δούμε από την εποχή του Στάλιν.
Σήμερα στην Ουκρανία διαπράττονται εγκλήματα πολέμου που, όπως προκύπτει από υποκλαπείσες συνομιλίες μεταξύ Ρώσων στρατιωτικών, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως έχουν την έγκριση της ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας και του Κρεμλίνου. Το ζητούμενο για τον πολιτισμένο κόσμο είναι αν θα τα διερευνήσει για να βρει τους υπαίτιους ή αν θα προχωρήσει, σφυρίζοντας αδιάφορα, εν ονόματι της φτηνής ενέργειας. Αν δηλαδή η Δύση δε θα απαρνηθεί απλώς τις αξίες της πάνω στις οποίες οικοδόμησε τους αξιακούς κώδικες της, αλλά αν θα συγκροτήσει ένα άλλο σύστημα αξιών, ευτελές, με βάση αποκλειστικά τους οικονομικούς δείκτες.
Πολλές φορές οι αρχές και οι αξίες του πολιτισμένου κόσμου για να επιβεβαιωθούν, απαιτούν θυσίες. Οι προηγούμενες γενιές το αποδέχτηκαν. Πολέμησαν, αντιστάθηκαν, θυσιάστηκαν, αν και θα μπορούσαν να συμβιβαστούν.
Σήμερα, εγείρονται πολλά ερωτηματικά για τις διαθέσεις και το φρόνημα των πολιτών και των ηγεσιών τους. Εδώ ακριβώς ποντάρει ο Βλ. Πούτιν.
