«Πολιτικό σεισμό» έχει προκαλέσει στην Ολλανδία η «εφόρμηση» στην κεντρική σκηνή ενός νέου λαϊκιστικού κόμματος που συγκροτήθηκε στη σκιά των μαζικών διαδηλώσεων αγροτών και κτηνοτρόφων κόντρα στις περιβαλλοντικές πολιτικές της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Το Κίνημα Αγρότη-Πολίτη (BBB) αναδείχθηκε προς έκπληξη όλων στον μεγάλο νικητή των ολλανδικών περιφερειακών εκλογών της 15ης Μαρτίου.
Οι τοπικές εκλογές, οι οποίες καθορίζουν τη σύνθεση της Γερουσίας, «έδωσαν» μία ισχυρή ψήφο διαμαρτυρίας κατά του Μαρκ Ρούτε και του τετρακομματικού κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού, την οποία καρπώθηκε ένα λαϊκιστικό κίνημα που «μετρά» μόλις τέσσερα χρόνια ζωής και θεωρείτο ότι είχε περιορισμένη απήχηση μόνο στην περιφέρεια της χώρας. Η συμμετοχή στην κάλπη άγγιξε δε το 57,5%, η υψηλότερη εδώ και χρόνια.
Αποσπώντας 15 έδρες και ποσοστό 19%, το Κίνημα Αγρότη-Πολίτη είναι η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στη Γερουσία της Ολλανδίας, ξεπερνώντας το Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του Μαρκ Ρούτε που περιορίζεται στις δέκα έδρες. Έτερος νικητής της κάλπης είναι η συμμαχία Πρασίνων και Εργατικών που συγκεντρώνει 15 έδρες, ενώ συνολικά ο τετρακομματικός κυβερνητικός συνασπισμός έχασε οκτώ έδρες περιοριζόμενος σε 32 σε σύνολο 75.
Πρόκειται για μία μετεωρική άνοδο για το κίνημα της Καρολάιν Βαν Ντερ Πλας, με τους πολιτικούς σχολιαστές στην Ολλανδία να κάνουν λόγο για «πολιτικό σεισμό» προερχόμενο από ένα κόμμα που βασίζεται μεν στους ψηφοφόρους της υπαίθρου και στην εναντίωση στα επίμαχα κυβερνητικά σχέδια περί περικοπών των εκπομπών του αζώτου, αλλά «κατέβηκε» στην κάλπη με μία συνολικά λαϊκιστική πλατφόρμα, αντιευρωπαϊκή, και κατά της μετανάστευσης.
Η αναπάντεχη έκβαση των περιφερειακών εκλογών μπορεί να περιπλέξει την εφαρμογή των δρομολογούμενων μέτρων που αποτελούν «κόκκινο πανί» για αγρότες και κτηνοτρόφους, ενώ θεωρητικά δίνεται η δυνατότητα στο Κίνημα Αγρότη-Πολίτη να συμμαχήσει με κόμματα της ακροδεξιάς προκειμένου να μπλοκάρει τις κυβερνητικές πολιτικές. Η ακροδεξιά έχει εντέχνως «υιοθετήσει» τα αιτήματα αγροτών και κτηνοτρόφων, και έχει προωθήσει μέχρι και θεωρίες συνωμοσίας που θέλουν γεωργικές εκτάσεις να κατάσχονται προκειμένου να κατασκευαστούν κατοικίες για αιτούντες άσυλο.
Η ολλανδική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε αγροτική μεταρρύθμιση προκειμένου να μειώσει δραστικά τις εκπομπές οξειδίων του αζώτου για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως προβλέπεται από τους στόχους της «πράσινης μετάβασης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για ένα σχέδιο που θα οδηγήσει σε μεγάλες ανατροπές στον ακμάζοντα αγροτικό τομέα της Ολλανδίας, της δεύτερης χώρας παγκοσμίως όσον αφορά τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση Ρούτε έχει βρεθεί αντιμέτωπη με την οργή αγροτών και κτηνοτρόφων, οι οποίοι τον κατηγορούν ότι περιορίζει δραστικά τα έσοδά τους προς όφελος πολυεθνικών εταιρειών που αδιαφορούν για την αγροτική παραγωγή των ευρωπαϊκών χωρών και κατ’ επέκταση το μέλλον των Ευρωπαίων αγροτών που «βλέπουν» να περιορίζονται δραστικά τα έσοδά τους.
Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν υπαναχωρεί στο στόχο να μειώσει στο ήμισυ τις συνολικές εκπομπές αζώτου της χώρας έως το 2030. Ένα μεγάλο ποσοστό από τις καταστροφικές για το περιβάλλον εκπομπές αυτές οφείλονται στα περιττώματα και τα ούρα που παράγονται από τα περισσότερα από 100 εκατομμύρια βοοειδή, χοίρους και κοτόπουλα που εκτρέφονται στη χώρα. Η Ολλανδία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν συγκέντρωση ζώων εκτροφής στην Ευρώπη και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κρέατος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίστοιχα, η κατά κεφαλήν επιβάρυνση σε άζωτο και αμμωνία εξαιτίας των ζωϊκών λυμάτων είναι τέσσερις φορές πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Οι ενώσεις του αζώτου, η αμμωνία και τα οξείδια αζώτου είναι επιβλαβή για το περιβάλλον, καθώς οδηγούν σε οξίνιση, ρυπαίνουν το έδαφος και διαταράσσουν τη φυσική ισορροπία στο οικοσύστημα παρεμβαίνοντας στη βιοποικιλότητα των φυτών και των ζώων. Για την επίτευξη του στόχου της μείωσης των εκπομπών του αζώτου και την προστασία της βιοποικιλότητας στη μολυσμένη ύπαιθρο, η κυβέρνηση έχει προωθήσει τον λεγόμενο «νόμο του αζώτου».
Τα σχέδιά της προβλέπουν τη μείωση του αριθμού των εκτρεφόμενων ζώων κατά ένα τρίτο και για να γίνει αυτό έχει εισηγηθεί την αναγκαστική εξαγορά έως και 3.000 κτηνοτροφικών μονάδων που θεωρούνται ότι βρίσκονται στην «αιχμή» των πηγών ρύπανσης, εάν οι ιδιοκτήτες τους δεν μεταβιβάσουν εθελοντικά τις μονάδες τους ή δεν λάβουν οι ίδιοι άμεσα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών τους. Πρόκειται για μία στρατηγική για την υλοποίηση της οποία η κυβέρνηση Ρούτε έχει προϋπολογίσει 24,3 δισ. ευρώ.
