Μπορεί η διπλωματία να φέρει εκεχειρία στη Μέση Ανατολή;
Shutterstock
Shutterstock
Ανάλυση BBC

Μπορεί η διπλωματία να φέρει εκεχειρία στη Μέση Ανατολή;

Όταν οι ΗΠΑ, η ΕΕ και άλλες 10 χώρες ζήτησαν από κοινού άμεση κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, ο Λευκός Οίκος ως επικεφαλής της προσπάθειας, έσπευσε να παρουσιάσει την πρόταση ως «ένα διπλωματικό επίτευγμα». 

Επί της ουσίας όμως, σχολιάζει το BBC, επρόκειτο μόνο για αίτημα κατάπαυσης του πυρός και όχι για κατάπαυση του πυρός αυτή καθ'αυτή.

Η ανακοίνωση προέτρεπε τις δύο πλευρές να σταματήσουν τις εχθροπραξίες για 21 ημέρες, προκειμένου να υπάρξει χρόνος για περαιτέρω διαμεσολαβημένες συνομιλίες.

Στη συνέχεια προτρέπει σε διπλωματική διευθέτηση σύμφωνη με την απόφαση 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών - που υιοθετήθηκε για να τερματιστεί ο τελευταίος πόλεμος Ισραήλ-Λιβάνου το 2006, ο οποίος δεν εφαρμόστηκε ποτέ σωστά. Ζητά επίσης να υπάρξει συμφωνία σχετικά με τη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα που βρίσκεται σε αδιέξοδο.

Αλλά, όπως φάνηκε επί του πεδίου, το «διπλωματικό επίτευγμα» σε καμία περίπτωση δεν σήμαινε ότι Ισραήλ και Χεζμπολάχ είχαν συμφωνήσει σε οτιδήποτε.

Αναλυτές εκτιμούν ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να παρουσιάσουν την κατάσταση ως πιο προωθημένη από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα - ίσως επιχειρώντας να ασκήσουν δημοσίως πιέσεις και στις δύο πλευρές.

Ερωτηθείς εάν Ισραήλ και Χεζμπολάχ είχαν ίδια διάθεση σχετικά με τη συμφωνία, ανώτερος αξιωματούχος δήλωσε: «Μπορώ να σας πω ότι είχαμε συνομιλίες με τις δύο πλευρές και νιώσαμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή με βάση το αίτημα για κατάπαυση του πυρός, με βάση τη συζήτησή μας - και αυτοί είναι εξοικειωμένοι με το κείμενο. Θα τους αφήσουμε να μιλήσουν για τις ενέργειές τους για την αποδοχή της συμφωνίας τις επόμενες ώρες».

Ρωτώντας ξανά αν αυτό σήμαινε ότι το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ είχαν υπογράψει -ειδικά δεδομένου ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν άμεση επαφή με τη Χεζμπολάχ- ο αξιωματούχος διευκρίνισε ότι οι ΗΠΑ είχαν μιλήσει εντατικά για το κείμενο με Ισραηλινούς αξιωματούχους και με την κυβέρνηση του Λιβάνου (δηλαδή οι αξιωματούχοι της θα είχαν επαφή με τη Χεζμπολάχ).

«Η προσδοκία μας είναι πως όταν η κυβέρνηση του Λιβάνου και η κυβέρνηση του Ισραήλ το αποδεχθούν, αυτό θα εφαρμοστεί ως κατάπαυση του πυρός και από τις δύο πλευρές» είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε στο BBC υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Αυτή η πολλά υποσχόμενη εικόνα «έγινε φτερό», μόλις οι αξιωματούχοι το επόμενο πρωί έμαθαν ότι το Ισραήλ βομβαρδίζει και πάλι τον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένης της Βηρυτού.

Πόσο σημαντική είναι, λοιπόν, η διπλωματία και μπορεί πραγματικά να οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός, διερωτάται το BBC.

Τα πρώτα σημάδια δεν είναι καλά. Το γραφείο του Νετανιάχου, καθώς αναχωρούσε για τη Νέα Υόρκη για τη σημερινή ομιλία του στον ΟΗΕ, εξέδωσε μια διευκρινιστική ανακοίνωση λέγοντας ότι δεν έχει συμφωνήσει σε τίποτα ακόμη, επισημαίνοντας ότι ο ισραηλινός στρατός θα συνεχίσει τις επιθέσεις με όλες τις δυνάμεις. 

Αξίζει ωστόσο, να σημειωθεί ότι την ίδια ώρα που ο ισραηλινός πρωθυπουργός δηλώνει τα ανωτέρω, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι αναχαίτισε πύραυλο, ο οποίος εκτοξεύτηκε από την Υεμένη

Από την άλλη, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Νατζίμπ Μικάτι απέρριψε τις αναφορές ότι υπέγραψε την προτεινόμενη κατάπαυση του πυρός, λέγοντας ότι ήταν «εντελώς αναληθείς».

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Αμερικανοί μαζί με τους Γάλλους διπλωμάτες χρησιμοποίησαν τις λέξεις «άμεση κατάπαυση του πυρός». Μετά τις 7 Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ για μήνες μπλόκαραν ενεργά τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ζητούσαν μια τέτοια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, έως ότου ο πρόεδρος Μπάιντεν χρησιμοποίησε απροσδόκητα τη λέξη και η θέση των ΗΠΑ άλλαξε.

Έκτοτε, η εντατική διπλωματία υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με τις ΗΠΑ να μιλούν επί του παρόντος για έλλειψη «πολιτικής βούλησης» από τη Χαμάς και το Ισραήλ. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ συνέχισαν να εξοπλίζουν το Ισραήλ.

Τα παραπάνω γεγονότα δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη ότι η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της μπορούν τώρα να οδηγήσουν Ισραήλ και Χεζμπολάχ σε μια άμεση εκεχειρία.

Αλλά οι στόχοι κάθε πλευράς εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικοί. Το Ισραήλ θέλει να επιστρέψουν 60.000 εκτοπισμένοι Ισραηλινοί από το βορρά και να διατηρήσει την ασφάλεια εκεί χωρίς τις καθημερινές εκτοξεύσεις ρουκετών από τον Λίβανο.

Η Χεζμπολάχ επιδιώκει να σταματήσει τα ισραηλινά χτυπήματα στον Λίβανο, καθώς όπως ισχυρίζεται περισσότεροι από 90.000 άνθρωποι έχουν επίσης εκτοπιστεί από το νότο.

Η σιιτική οργάνωση θα επιδιώξει να διατηρήσει την κυριαρχία της στη χώρα και την παρουσία της στο νότο, ενώ θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι τα αιματηρά γεγονότα της περασμένης εβδομάδας δεν θα προκαλέσουν περισσότερη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της.

Το BBC εκτιμά ότι η Ουάσινγκτον πίεσε για εκεχειρία 21 ημερών για να εξασφαλίσει χρόνο, προκειμένου να πετύχει μια πιο μακροπρόθεσμη διευθέτηση στη βάση της απόφασης 1701 του ΣΑ, η οποία προβλέπει την υποχώρηση της Χεζμπολάχ από μια λωρίδα του Λιβάνου νότια του ποταμού Λιτάνι και, μακροπρόθεσμα, τον αφοπλισμό της.

Αυτό σημαίνει ότι ένας στόχος, ο οποίος είναι ανεπίλυτος για σχεδόν δύο δεκαετίες, τώρα περικλείεται στο βραχυπρόθεσμο σχέδιο για εκεχειρία μεταξύ των δύο πλευρών.

Την ώρα που οι πύραυλοι πέφτουν βροχή, η σημερινή διπλωματία ζητά πολλά, καταλήγει το δημοσίευμα.