Στο «non paper» που διέψευσε αργά χθες το βράδυ ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας Γιάνεζ Γιάνσα, καταστρώνονται σχέδια επί χάρτου, για αλλαγή συνόρων στα Δυτικά Βαλκάνια, ξεκινώντας από διάλυση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και δημιουργία μιας μεγάλης Αλβανίας και μιας μεγάλης Σερβίας. Είναι όμως κάτι παραπάνω από μία ασύλληπτη πρόκληση;
Στους ευρωπαϊκούς θεσμούς είθισται τα κράτη-μέλη να ανταλλάσσουν εμπιστευτικά ανεπίσημα έγγραφα, «non-papers» ως βάση συζήτησης για τα θέματα που τους απασχολούν. Στο επίμαχο «non-paper», που διέρρευσε από μέσα της Σλοβενίας, μεταξύ άλλων, προτείνεται μία η ολική αλλαγή συνόρων, ώστε να λυθούν οι δυσλειτουργίες που εκμεταλλεύεται η Τουρκία, έχοντας αυξήσει κατά κόρον την επιρροή της από το Σαράγεβο μέχρι τα Σκόπια.
Ένα θέμα που φαίνεται να έχει προκύψει από την ταραχώδη σχέση του λαϊκιστή Σλοβένου με τα ΜΜΕ της πατρίδας του και, κυρίως, την πολιτική συγγένεια του με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, που προφανώς θα εντυπωσιαζόταν από τις σπίθες για αναβίωση του εθνικισμού στα Βαλκάνια, φαίνεται να έχει προκαλέσει δυσανάλογο αντίκτυπο. Ίσως δηλαδή το πυροτέχνημα να λειτούργησε, πατώντας πάνω στη δυσαρέσκεια της Σλοβενίας και άλλων για την κατάσταση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς η Λιουμπλιάνα ετοιμάζεται να αναλάβει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούλιου.
Το ζήτημα είναι το κατά πόσο η συζήτηση για την αλλαγή συνόρων αγγίζει τους εγγυητές της τρέχουσας κατάστασης στα Δυτικά Βαλκάνια, που δεν είναι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, υπάρχει ένας νέος πρόεδρος, ο Τζο Μπάιντεν, γνώστης της κατάστασης στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Η επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν προς τη Βοσνία, ζητώντας αλλαγές στο Σύνταγμα της Βοσνίας, ως πρώτη πράξη της νέας διοίκησης ήταν ένα καμπανάκι για τη λειτουργία των θεσμών στη χώρα.
Οι ΗΠΑ όμως είναι εκείνες που έχουν δημιουργήσει το υπάρχον εδαφικό καθεστώς και διατηρούν την ευθύνη για τη συνέχιση του, ειδικά όσο βλέπουν τις προσπάθειες της Ρωσίας και των συμμάχων της να επεκτείνουν την επιρροή της εκεί. Σε αυτό το πλαίσιο, η προοπτική της συμμετοχής του κράτους της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης παραμένει η λύση τους για τα προβλήματα στη χώρα, παρά τις πολλές διαφορετικές απόψεις εντός της ΕΕ για την αντιμετώπιση της στασιμότητας στα Δυτικά Βαλκάνια.
