Κρατείται σχεδόν επί μία πενταετία σε φυλακές υψίστης ασφαλείας της Ρωσίας. Καταδικασθείς για «κατασκοπεία», ο 53χρονος Αμερικανός πρώην πεζοναύτης Πολ Γουίλαν έχει «δει» μέχρι σήμερα δύο ανταλλαγές κρατουμένων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν που δεν τον περιέλαβαν. Και μετά τη σύλληψη του δημοσιογράφου της Wall Street Journal Έβαν Γκερσκόβιτς, φοβάται ότι εκείνος «θα μείνει και πάλι πίσω».
Ο Έβαν Γκερσκόβιτς, ο πρώτος δημοσιογράφος που συλλαμβάνεται στη Ρωσία ως «κατάσκοπος» των ΗΠΑ από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, έρχεται απέναντι στο ίδιο δικαστικό σύστημα-εργαλείο κρατικού ελέγχου που καταδίκασε το 2018 τον Πολ Γουίλαν σε ποινή κάθειρξης 16 ετών κατόπιν «κλειστής» δίκης και με κατασκευασμένο, κατά την Ουάσινγκτον, κατηγορητήριο.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει χαρακτηρίσει επίσημα παράνομη την κράτηση αμφότερων των Πολ Γουίλαν και Έβαν Γκερσκόβιτς, γεγονός που σημαίνει ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες στην πραγματικότητα θεωρούνται πολιτικοί όμηροι, και στο πλαίσιο αυτό δίνεται η δυνατότητα στην εκάστοτε αμερικανική κυβέρνηση να κινηθεί με πιο συντονισμένο τρόπο για την απελευθέρωσή τους.
Ασαφές παραμένει, ωστόσο, εάν και πότε θα μπορούσε να υπάρξει μία διαπραγμάτευση ανταλλαγής κρατουμένων που θα εξασφάλιζε την αποφυλάκισή τους, καθώς στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν κρατείται στην παρούσα φάση κάποιο πρόσωπο ανάλογης «εμβέλειας» για τη Μόσχα. Κάποια μορφή τριμερούς προσέγγισης, με δυτικούς συμμάχους των ΗΠΑ σε χώρες όπου τελούν υπό κράτηση Ρώσοι καταδικασθέντες για κατασκοπεία, ίσως θα μπορούσε να προσφέρει μία πιθανή διέξοδο.
Η Ρωσία διαφαίνεται, ωστόσο, ότι σκοπεύει να κρατήσει επί μακρόν τον Αμερικανό δημοσιογράφο ως «διαπραγματευτικό χαρτί» έναντι των ΗΠΑ, έχοντας ξεκαθαρίσει ήδη ότι ενδεχόμενη διαπραγμάτευση για ανταλλαγή κρατουμένων, που μπορεί να περιλαμβάνει τον Έβαν Γκερσκόβιτς, μπορεί να εξεταστεί μόνο μετά τη δίκη του. Ο ηλικίας 31 ετών -διαπιστευμένος στη Μόσχα- δημοσιογράφος της Wall Street Journal, που συνελήφθη στο Εκατερίνεμπουργκ κατηγορούμενος ότι συνέλεγε διαβαθμισμένες πληροφορίες για στρατιωτικές εγκαταστάσεις, κινδυνεύει με ποινή 20ετούς κάθειρξης.
Όσο για τον Πολ Γουίλαν, καμία προσπάθεια απελευθέρωσής του δεν έχει αποβεί μέχρι στιγμής επιτυχής, και ο φόβος του είναι, όπως μεταφέρεται διά της οικογένειάς του κατόπιν της τελευταίας τους τηλεφωνικής επικοινωνίας, ότι θα μείνει ξανά εκτός της όποιας επόμενης διαπραγμάτευσης μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της Μόσχας. Μία τρίτη ανταλλαγή που δεν θα περιλαμβάνει τον Πολ Γουίλαν «θα είναι μία μη συνειδητή προδοσία», επισημαίνουν σε ανακοίνωσή τους οι συγγενείς του 53χρονου πρώην πεζοναύτη από το Μίσιγκαν, αναφερόμενοι στις συμφωνίες που οδήγησαν στην απελευθέρωση των Τρέβορ Ριντ και Μπρίτνι Γκράινερ το 2022.
«Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου βλέπουμε μία υπόθεση πανομοιότυπη με του Πολ», δήλωσε παράλληλα σε συνέντευξή του ο Ντέιβιντ Γουίλαν, δίδυμος αδελφός του κρατούμενου στη Ρωσία πρώην πεζοναύτη· επισήμανε ότι για τον ίδιο και την οικογένειά του είναι «σχεδόν σαν να έζησαν από την αρχή την υπόθεση του Πολ», και εξέφρασε τη συμπαράστασή τους προς τους συγγενείς του Έβαν Γκερσκόβιτς. Σημείωσε, όμως, πως οποιοδήποτε μέσο χρησιμοποιηθεί για να επιλύσει την «υπόθεση κατασκοπείας» του Έβαν Γκερσκόβιτς, θα πρέπει να επιλύσει και εκείνην του Πολ Γουίλαν.
Βαθύτερος φόβος της οικογένειας του Πολ Γουίλαν είναι ότι ίσως εκείνος δεν αποτελεί προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Αν και στην περίπτωση άλλων Αμερικανών κρατουμένων, η πίεση προς την αμερικανική κυβέρνηση για δράση έχει ενισχυθεί από δημόσιες εκστρατείες για την απελευθέρωσή τους, συχνά μέσω των μέσων στα οποία εργάζονταν και συναδέλφων τους, στην (μέχρι στιγμής άκαρπη) προσπάθεια για την αποφυλάκιση του Πολ Γουίλαν πρωτοστατεί μόνο η οικογένειά του.
Η πρώτη φορά που ο Πολ Γουίλαν έμαθε για την απελευθέρωση ενός άλλου Αμερικανού στη Ρωσία ήταν τον Απρίλιο του 2022, όταν αποφυλακίστηκε ο επίσης πρώην πεζοναύτης Τρέβορ Ρίντ, που κρατούνταν από το 2019 για επίθεση σε αστυνομικούς, στο πλαίσιο ανταλλαγής που περιλάμβανε την απελευθέρωση του καταδικασθέντος στις ΗΠΑ για λαθρεμπόριο ναρκωτικών Ρώσου πιλότου Κονσταντίν Γιαροσένκο. Η δεύτερη ήταν τον Δεκέμβριο του 2022 όταν η σταρ του μπάσκετ Μπρίτνι Γκράινερ «ανταλλάχθηκε» με τον διαβόητο έμπορο όπλων Βίκτορ Μπουτ, αφότου είχε κρατηθεί επί 10 μήνες και καταδικαστεί για κατοχή μικροποσότητας ελαίου κάνναβης.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι η απελευθέρωση του Πολ Γουίλαν ήταν και παραμένει προτεραιότητα, με αξιωματούχους του να υπογραμμίζουν ότι δεν υπήρξε επιλογή ανάμεσα σε ποιον Αμερικανό θα φέρουν πίσω στην πατρίδα του, αλλά η επιλογή ήταν ανάμεσα στο να φέρουν πίσω κάποιον για τον οποίο θα μπορούσαν να συνάψουν συμφωνία ανταλλαγής ή κανέναν. Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρίν Ζαν-Πιέρ, επανέλαβε προ ημερών κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων ότι η ομάδα εθνικής ασφαλείας του Τζο Μπάιντεν επικεντρώνεται στην αποφυλάκιση αμφότερων των Γκερσκόβιτς και Γουίλαν. Η Ουάσινγκτον έχει επισημάνει πως η υπόθεση Γουίλαν είναι «μοναδική» λόγω της φύσης της κατηγορίας.
Ο Αμερικανός πρώην πεζοναύτης από το Μίσιγκαν κρατείται στη Ρωσία από τα τέλη του 2018. Συνελήφθη σε έφοδο πρακτόρων της FSB στο δωμάτιο όπου διέμενε στο ξενοδοχείο Metropol της Μόσχας ενόσω ετοιμαζόταν για να παραστεί στο γάμο πρώην συναδέλφου του στο σώμα πεζοναυτών. Ο ίδιος αναφέρει ότι βρισκόταν στη Μόσχα για τουρισμό. Όταν συνελήφθη εργαζόταν ως διευθυντής ασφαλείας εταιρεία ανταλλακτικών οχημάτων.
Πέρασε 18 μήνες στη φυλακή μέχρι την καταδίκη του τον Ιούνιο του 2020 για κατοχή διαβαθμισμένων πληροφοριών. Μετά τη δίκη του, που διεξήχθη σχεδόν εξ’ ολοκλήρου κεκλεισμένων των θυρών, κρατείται σε ρωσική ποινική αποικία. Οι κατηγορίες εις βάρος του περιλάμβαναν ότι παρέλαβε από έναν φίλο ένα στικάκι USB που περιείχε τα ονόματα Ρώσων συνοριοφυλάκων· ο ίδιος έχει αναφέρει ότι νόμιζε πως το στικ περιείχε φωτογραφίες διακοπών και δεν το είχε ανοίξει όταν έπεσε σε ενέδρα της FSB στο δωμάτιο του ξενοδοχείου.
Η οικογένειά του επιμένει από την πρώτη στιγμή ότι δεν ήταν κατάσκοπος των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα αρχεία στρατοδικείου, αντίθετα είχε καταδικαστεί για ανάρμοστη συμπεριφορά στο Σώμα Πεζοναυτών το 2008 και ο βαθμός του είχε μειωθεί σε αυτόν του δεκανέα αφότου κρίθηκε ένοχος για ακάλυπτες επιταγές και απόπειρα κλοπής 10.000 δολαρίων κατά τη διάρκεια περιοδείας στο Ιράκ. O Γουίλαν άρχισε να επισκέπτεται τη Ρωσία όταν υπηρετούσε στο Ιράκ.
Είναι πολίτης τεσσάρων χωρών. Γεννημένος στην Οτάβα του Καναδά το 1970, αργότερα μετακόμισε στις ΗΠΑ, ενώ διαθέτει επίσης ιρλανδική και βρετανική υπηκοότητα μέσω των γονιών και των παππούδων του, γεγονός που αρχικά είχε αυξήσει το διεθνές ενδιαφέρον για την περίπτωσή του. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Γουίλαν κρατούσε σημειώσεις μέσα στο «γυάλινο κλουβί» όπου τον είχαν περιορίσει, καταγγέλλοντας μία ακροαματική διαδικασία-παρωδία. «Η Ρωσία λέει ότι έπιασε τον Τζέιμς σε αποστολή κατασκοπείας. Στην πραγματικότητα απήγαγαν τον Μίστερ Μπιν ενώ έκανε διακοπές», ανέφερε…
Διαβάστε επίσης
Υπόθεση Γκερσκόβιτς (WSJ): Αναβιώνουν οι δίκες της Μόσχας
Ρωσία: Η ανταλλαγή του Αμερικανού δημοσιογράφου της WSJ μπορεί να εξεταστεί μόνο αφού δικαστεί
