Εάν ο κόσμος δεν ελέγξει την επισιτιστική κρίση που προκαλεί ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, το ρεκόρ των 100 εκατομμυρίων ξεριζωμένων σε όλο τον κόσμο θα μεγεθυνθεί κατά ακόμη «μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων», προειδοποίησε χθες Τετάρτη ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
Οι προσπάθειες «αντιμετώπισης της κρίσης διατροφικής ανασφάλειας (...) έχουν κεφαλαιώδη σημασία για να αποφευχθεί ο εκτοπισμός ακόμη μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων», επέμεινε ο Φιλίπο Γκράντι κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στη Γενεύη.
Δεν είναι σαφές πόσοι θα μπορούσαν να εκτοπιστούν, «όμως θα είναι μεγάλος αριθμός», υπογράμμισε ο Ύπατος Αρμοστής, παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση της υπηρεσίας που διευθύνει για το 2021.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία στερεί από τον κόσμο σιτηρά και λιπάσματα, βάζει φωτιά στις τιμές, φέρνει εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο αντιμέτωπους με το φάσμα της πείνας.
«Οι συνέπειες, αν αυτό δεν επιλυθεί γρήγορα, θα είναι καταστροφικές», τόνισε ο κ. Γκράντι, προτού σπεύσει να αναδιατυπώσει: «είναι ήδη καταστροφικές».
Η επαπειλούμενη καταστροφή αυτή απασχολεί επίσης τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, υπουργοί του οποίου συνεδριάζουν στη Γενεύη, και τις εργασίες άλλων οργάνων του ΟΗΕ.
Στα τέλη του 2021, ο κόσμος μέτραγε 89,3 εκατομμύρια πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, αριθμό υπερδιπλάσιο απ’ ό,τι πριν από 10 χρόνια, πιο συγκεκριμένα 53,2 εκατ. εσωτερικά εκτοπισμένους και 27,1 εκατ. πρόσφυγες.
Και τότε η εισβολή της Ρωσίας έριξε στους δρόμους 12 ως 14 εκατ. Ουκρανούς, που αναζήτησαν καταφύγιο είτε σε άλλες περιοχές της χώρας τους, ή στο εξωτερικό. Αυτή η ανθρώπινη θάλασσα είχε αποτέλεσμα να ξεπεραστεί τον Μάιο, για πρώτη φορά στην ιστορία, το όριο των 100 εκατομμυρίων ξεριζωμένων στην υφήλιο.
«Κάθε χρονιά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, οι αριθμοί δεν έπαυαν να αυξάνονται», θύμισε ο Φιλίπο Γκράντι. «Είτε η διεθνής κοινότητα θα κινητοποιηθεί και θα αντιδράσει μπροστά σε αυτήν την ανθρώπινη τραγωδία, βάζοντας τέλος στις συρράξεις και καταλήγοντας σε βιώσιμες λύσεις, ή αυτή η δραματική τάση θα διατηρηθεί».
Όταν θέλεις, μπορείς
Τεράστιο κύμα αλληλεγγύης –από πλευράς πολιτών και κρατών– υποδέχθηκε τους Ουκρανούς σε όλη την Ευρώπη, αντιμετώπιση που δεν χωράει καμία σύγκριση με τη μεταχείριση που επιφυλάχθηκε συχνά σε πρόσφυγες από άλλες εμπόλεμες χώρες, όπως οι Σύροι ή οι Αφγανοί.
Ο κ. Γκράντι, που θυμάται πολύ καλά ότι Ευρωπαίοι ηγέτες του έλεγαν πως οι χώρες τους δεν χωράνε άλλους, είναι «γεμάτες» μετανάστες όταν έρχονταν από αλλού, είπε πως φάνηκε πως όταν κανείς θέλει, μπορεί.
«Δεν είμαι αφελής, κατανοώ το υπόβαθρο, πως δεν γίνεται πάντα να είναι έτσι, αλλά (η ουκρανική κρίση) έδειξε κάτι σημαντικό, πως η υποδοχή τεράστιων ροών προσφύγων στις ακτές ή στα σύνορα πλουσίων χωρών είναι διαχειρίσιμη», επέμεινε.
Υπογράμμισε παράλληλα τον ρόλο των πολιτικών, που συνέβαλαν οι πληθυσμοί των χωρών τους να αποδεχθούν τους ουκρανούς πρόσφυγες, δεν άρχισαν να κραυγάζουν πως «έρχονται να μας κλέψουν τις δουλειές, να απειλήσουν την ασφάλειά μας, να καταστρέψουν τις αξίες μας».
Σε ό,τι αφορά την οικονομική βοήθεια, η αντίθεση είναι ακριβώς η ίδια. Τεράστια ποσά εκταμιεύθηκαν χωρίς καθυστέρηση για να προσφερθεί βοήθεια στους ουκρανούς πρόσφυγες, ενώ κυβερνήσεις διατείνονταν πως δεν είχαν κάθε φορά που ο ΟΗΕ ζητούσε ποσά για να χειριστεί πολύ σοβαρές κρίσεις.
«Δεν γίνεται να έχουμε άνιση αντίδραση», όπως συνέβη με τα εμβόλια κατά της COVID-19, έκρινε ο Ύπατος Αρμοστής, σύμφωνα με τον οποίο οι δωρήτριες χώρες διαβεβαιώνουν πως «όσα έδωσαν για την Ουκρανία είναι επιπλέον» των ποσών που έχουν υποσχεθεί να διαθέσουν για να αντιμετωπιστούν άλλες κρίσεις.
«Για την ώρα, οι αριθμοί δεν δείχνουν κάτι τέτοιο», σημείωσε ο κ. Γκράντι, πάντως θέλει να πιστεύει ότι τα χρήματα θα έρθουν.
Ακόμη, ο Φιλίπο Γκράντι εξέφρασε τη «μεγάλη ανησυχία» του για το Κέρας της Αφρικής και το Σαχέλ, δύο περιοχές όπου συγκεντρώνονται όλα όσα αναγκάζουν τον κόσμο να τραπεί σε φυγή: συρράξεις, ανασφάλεια, κακή διακυβέρνηση, οι συχνά σφοδρές εκδηλώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Το Σαχέλ αποτελεί «την τέλεια αντανάκλαση του τρόπου που γίνονται αυτά τα πράγματα», ενός «αληθινά φαύλου κύκλου που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες». Για την ώρα οι άνθρωποι εκεί εκτοπίζονται στο εσωτερικό των χωρών τους, ή γειτονικές χώρες, αλλά «δεν θα με εξέπληττε εάν με τη διατροφική ανασφάλεια να διευρύνεται δούμε κόσμο να εγκαταλείπει την περιοχή», προειδοποίησε.
Συνέπειες με διάρκεια
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία «κατάφερε φοβερό πλήγμα στη διεθνή συνεργασία», σύμφωνα με τον κ. Γκράντι.
Ακόμα κι αν η σύρραξη αυτή τερματιζόταν σύντομα –κάτι για το οποίο διατηρεί πολλές αμφιβολίες– «οι ρήξεις ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία και ακόμη μεταξύ βασικών κρατών μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας (του ΟΗΕ) είναι τέτοιες που θα πάρουν καιρό να επουλωθούν».
Και εάν «δεν επουλωθούν, δεν ξέρω πώς θα διαχειριστούμε αυτή την παγκόσμια κρίση», πρόσθεσε ο Ύπατος Αρμοστής.
