Σε περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας μπήκε η Σουηδία, καθώς στις χθεσινές εκλογές κανένας από τους συνασπισμούς κομμάτων δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 349 εδρών.
Η κυβερνώσα κεντροαριστερή συμμαχία Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και αριστερών κομμάτων απέσπασε ποσοστό 40,6% έναντι 40,1% για την κεντροδεξιά συμμαχία της αντιπολίτευσης. Η διαφορά των δύο παρατάξεων είναι μόλις περίπου 30.000 ψήφοι, ενώ απομένουν να ενσωματωθούν λιγότερες από 50 από τις συνολικά 6.004 εκλογικές περιφέρειες, με καταμετρημένο το 99,8% των ψήφων.
Την σημαντική ενίσχυσή του επιβεβαίωσε το αντιμεταναστευτικό ακροδεξιό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών λαμβάνοντας ποσοστό 17,8%, αν και οι επικεφαλής του ανέμεναν καλύτερη επίδοση.
Ο «κοκκινοπράσινος» κυβερνητικός συνασπισμός των σοσιαλδημοκρατών και των οικολόγων εξασφάλισε το ελάχιστο δυνατό προβάδισμα έναντι της Συμμαχίας της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης: δύο έδρες, ή ίσως ακόμη και μόλις μία (144 ή 143, έναντι 142). Και μάλιστα μένουν ακόμη να καταμετρηθούν οι ψήφοι των Σουηδών του εξωτερικού, που συχνά ευνοούν τη δεξιά. Αυτό θα γίνει την Τετάρτη.
Οι σοσιαλδημοκράτες απώλεσαν 2,8 μονάδες σε σύγκριση με το 2014 και κατέγραψαν τη χειρότερη επίδοσή τους στις εκλογές εδώ και πάνω από έναν αιώνα.
Από την στιγμή που όλα τα κόμματα αποκλείουν κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με τους Σουηδούς Δημοκράτες, οι κεντρώοι Φιλελεύθεροι ενδέχεται να αποτελέσουν κλειδί στις προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης με δεδομένο ότι η πολιτική ισχύς στο επόμενο σουηδικό κοινοβούλιο θα είναι κατακερματισμένη.
Πρώτος γρίφος: Η Κεντροαριστερά
«Θα χρειαστεί πολλή φαντασία» για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης, προέβλεψε την Κυριακή η εφημερίδα Svenska Dagbladet.
«Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της δραματικής αναμέτρησης η Σουηδία θα δυσκολευτεί να αποκτήσει κυβέρνηση ικανή να ασκεί καλά τα καθήκοντά της», ανέφερε με εμφανή ανησυχία από την πλευρά της στο φύλλο της που κυκλοφορεί σήμερα η Dagens Nyheter.
Σύσσωμη η αντιπολίτευση απαίτησε ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός να εγκαταλείψει την εξουσία. «Αυτή η κυβέρνηση ολοκλήρωσε τον κύκλο της. Πρέπει να παραιτηθεί», είπε ο Ουλφ Κριστερσόν, επικεφαλής του κόμματος των Μετριοπαθών και υποψήφιος της τετρακομματικής Συμμαχίας (την συγκροτούν τα κόμματα των Μετριοπαθών, των Φιλελευθέρων, του Κέντρου και των Χριστιανοδημοκρατών) για τον πρωθυπουργικό θώκο.
Ο ηγέτης του κόμματος των Φιλελευθέρων Γιαν Μπγιέρκλουντ τόνισε χθες ότι θέλει να σχηματιστεί κυβέρνηση της κεντροδεξιάς Συμμαχίας, αλλά απέκλεισε συνεργασία με τους Σουηδούς Δημοκρκράτες.
Η κεντροαριστερά από την πλευρά της ελπίζει να εξασφαλίσει νέα τετραετή θητεία στην κυβέρνηση, αλλά το ερώτημα είναι με ποιον θα συνεργαστεί.
Ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Στέφαν Λεβέν (επικεφαλής της κυβέρνησης μειοψηφίας των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, με την υποστήριξη του κόμματος της Αριστεράς τα τελευταία τέσσερα χρόνια) δήλωσε τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα ότι θα παραμείνει στον θώκο του τουλάχιστον για τις επόμενες εβδομάδες, ενώ παράλληλα απηύθυνε έκκληση να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των παρατάξεων.
«Μας μένουν δύο εβδομάδες ωσότου να συγκληθεί σε σώμα το νέο κοινοβούλιο. Θα συνεχίσω να εργάζομαι με ηρεμία, σεβόμενος τους ψηφοφόρους και το σουηδικό εκλογικό σύστημα», είπε ο Λεβέν απευθυνόμενος σε υποστηρικτές του κόμματός του.
Ο Λεβέν μπορεί να αποπειραθεί να διατηρήσει το σχήμα του 2014, συγκροτώντας μια κυβέρνηση μειοψηφίας μαζί με τους οικολόγους και με την υποστήριξη στο κοινοβούλιο του κόμματος της Αριστεράς, μιας και το στρατόπεδό του είναι ακόμη πιο μειοψηφικό.
Θα βρίσκεται σε αυτή την περίπτωση υπό μόνιμη απειλή από την αντιπολίτευση, που θα στήνει ενέδρες για να τον εμποδίζει να νομοθετεί και ίσως τον εξαναγκάσει σε παραίτηση, για παράδειγμα όταν καταθέσει το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, αξιοποιώντας και τις ψήφους της άκρας δεξιάς.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες συγκέντρωσαν το 17,6% των ψήφων και 63 έδρες (12,9% και 49 αντιστοίχως πριν από τέσσερα χρόνια) και ενισχύθηκαν περισσότερο από κάθε άλλο κόμμα.
Υπάρχει το ενδεχόμενο ο Λεβέν να παίξει το χαρτί του ανοίγματος και να καλέσει τους Φιλελεύθερους και τους Κεντρώους σε διαπραγματεύσεις. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνησή του δεν θα διαθέτει την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο. Τα πάντα όμως θα εξαρτηθούν από τον οριστικό συσχετισμό δύναμης.
Ο Μίκαελ Γκίλιαμ, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, παρατήρησε μιλώντας στη δημόσια ραδιοφωνία SR πως «μολονότι ο συνδυασμός αριστεράς-πρασίνων είναι μεγαλύτερος, οι Κεντρώοι και οι Φιλελεύθεροι είναι το κλειδί, όχι πλέον ο ηγέτης της άκρας δεξιάς Τζίμι Οκεσόν».
Αυτό φαντάζει πάντως προς το παρόν σενάριο πολιτικής φαντασίας: οι Φιλελεύθεροι και οι Κεντρώοι ανήκουν στην ίδια συμμαχία μαζί με τους Συντηρητικούς και τους Χριστιανοδημοκράτες και σκοπός τους είναι να σχηματίσουν δική τους κυβέρνηση, υπό τον Κριστερσόν.
Γρίφος δεύτερος: Η δεξιά σε δύσκολη θέση
Παρά τις μεγάλες διαφορές τους, τα κόμματα της Συμμαχίας, που βρισκόταν στην εξουσία από το 2006 ως το 2014, έχουν συμφωνήσει πως θα κυβερνήσουν μαζί. Αλλά αυτό δεν μοιάζει καθόλου εύκολο: ίσως χρειαστούν τις ψήφους της άκρας δεξιάς.
Χθες το βράδυ ο Όκεσον δήλωσε ότι οι Σουηδοί Δημοκράτες είναι «οι νικητές των εκλογών, και είναι έτοιμοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους», απευθύνοντας παράλληλα τελεσίγραφο στη δεξιά, απαιτώντας να μάθει: «Κριστερσόν, με ποιον θες να διαπραγματευτείς, με τον Στέφαν Λεβέν ή με τον Τζίμι Οκεσόν;».
Ο Κριστερσόν απέρριψε την προσφορά του ηγέτη της άκρας δεξιάς: «Ήμασταν απόλυτα σαφείς. Η Συμμαχία δεν θα κυβερνήσει, ούτε θα συζητήσει για το πώς θα σχηματίσει κυβέρνηση με τους Σουηδούς Δημοκράτες».
Η έκβαση των εκλογών της Κυριακής στη Σουηδία αναμένεται πως θα εντείνει την ανησυχία στις Βρυξέλλες, καθώς η Ε.Ε. μπαίνει σε προεκλογική ατμόσφαιρα ενόψει των ευρωεκλογών του Μαΐου, στις οποίες ενδέχεται να ενισχυθούν ευρωσκεπτικιστικές ομάδες οι οποίες επιδιώκουν να εμποδίσουν την περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Tι γίνεται στο εξής;
Ο Λέβεν θα παραμείνει επικεφαλής της κυβέρνησης μέχρι τη σύγκληση του κοινοβουλίου, σε δύο εβδομάδες. Θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με την ψήφο εμπιστοσύνης και να παραιτηθεί αν καταψηφιστεί. Σε αυτό το σενάριο, ο πρόεδρος της Βουλής θα πρέπει να παρουσιάσει έναν νέο πιθανό πρωθυπουργό και κυβέρνηση, και μια ψηφοφορία θα διεξαχθεί στο κοινοβούλιο.
Τα κόμματα έχουν μέχρι τέσσερις προσπάθειες να σχηματίσουν κυβέρνηση ή να γίνουν νέες εκλογές μέσα σε τρεις μήνες, αν και στο παρελθόν το κοινοβούλιο έχει αποδεχθεί πάντα την πρώτη κυβερνητική πρόταση του ομιλητή.
Διαβάστε ακόμα: Εκλογές στη Σουηδία: Άνοδος της Ακροδεξιάς, γρίφος η νέα κυβέρνηση
