Η διαχείριση από την Ουάσινγκτον της κρίσης που ξέσπασε όταν «αδέσποτος» πύραυλος έπληξε μια φάρμα της Πολωνίας προκαλώντας τον θάνατο δύο ανθρώπων έκανε πολλούς να πουν ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος σίγουρα δεν θα ξεκινήσει με υπαιτιότητα των ΗΠΑ.
Το χρονικό της αντίδρασης από τη στιγμή που οι άνδρες ασφαλείας του Τζο Μπάιντεν τον ξύπνησαν στις 4 τοπική ώρα στο Μπαλί για να τον ενημερώσουν γι’ αυτό που είχε συμβεί μέχρι τις δηλώσεις του αλλά και ο ρόλος του κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνεδρίασης του ΝΑΤΟ, ερμηνεύονται ως ενδεικτικά στοιχεία για το μέχρι που είναι διατεθειμένη η Ουάσινγκτον να φτάσει την εμπλοκή της στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ακόμα και το Κρεμλίνο εξάλλου παραδέχθηκε ότι οι διατυπώσεις αλλά και ο χειρισμός εκ μέρους του Τζο Μπάιντεν ήταν εγκρατείς.
Η αμερικανική δυσπιστία από την πρώτη στιγμή για αυτό που είχε συμβεί αλλά και η εγκράτεια που επέδειξε σε επίπεδο δηλώσεων και ενεργειών είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Τεχνικών αλλά και πολιτικών.
«Απίθανο»
Τον περασμένο Μάρτιο, οπότε και ο Μπάιντεν έκανε επίσημη επίσκεψη στην Πολωνία για να δει την κατάσταση που επικρατεί εκεί με τις μεταναστευτικές ροές από την Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας, οι ΗΠΑ εγκατέστησαν αμυντικά συστήματα Patriot έτοιμα να αναχαιτίσουν οποιονδήποτε πύραυλο εκτοξευτεί από την Ρωσία. Ενδεχομένως, αυτά δεν λειτούργησαν γιατί δεν καταγράφτηκε πύραυλος που είχε εκτοξευτεί από ρωσικό έδαφος.
«Υπάρχουν προκαταρκτικές πληροφορίες που αμφισβητούν κάτι τέτοιο. Δεν θέλω να το πω μέχρι να γίνει πλήρης έρευνα. Είναι πάντως απίθανο σε επίπεδο πορείας που ακολούθησε ο πύραυλος να εκτοξεύτηκε από τη Ρωσία», τόνισε στις πρώτες του δηλώσεις ο Μπάιντεν ερμηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο ενδεχομένως γιατί δεν ενεργοποιήθηκαν οι πύραυλοι αναχαίτισης.
Πάντως, η επιλογή του χαρακτηρισμού «απίθανο» μπορεί να μην βασίστηκε μόνο σε βαλλιστικά στοιχεία ή δορυφορικές καταγραφές.
Ίσως σε αυτή την σχεδόν βεβαιότητα ότι η Ρωσία δεν θα προχωρούσε σε κλιμάκωση πλήττοντας το έδαφος της Πολωνίας να έπαιξε ρόλο και η συνάντηση του επικεφαλής της CIA, Γουίλιαμ Μπερνς, πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στη Μόσχα με τον Ρώσο ομολόγο του στην Άγκυρα στις 14 Νοεμβρίου, δύο μέρες πριν το «ατύχημα», όπου φαίνεται ότι έγιναν κάποια βήματα για να δημιουργηθεί δικλείδα ώστε να μην υπάρξει περαιτέρω διάχυση του πολέμου.
Οι διαφωνίες με το Κίεβο
Επίσης, από την αρχή η Ουάσινγκτον ενοχλήθηκε από την σπουδή του Ουκρανού προέδρου Βολοντιμίρ Ζελένσκι να πει στο διάγγελμα του ότι ρωσικοί πύραυλοι έπληξαν την Πολωνία και αυτό αποτελούσε «πολύ σημαντική κλιμάκωση» που απαιτούσε απάντηση.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν που είχε μιλήσει στον Πολωνό ομόλογο του και συμμετείχε μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στο τηλεφώνημα του Τζο Μπάιντεν με τον Πολωνό ομόλογο του Αντρέι Ντούντα, τηλεφώνησε γρήγορα στο γραφείο του Ζελένσκι και παρότρυνε τους αξιωματούχους να μιλήσουν πιο προσεκτικά για το περιστατικό.
Ο Μπάιντεν και ο Ζελένσκι δεν μίλησαν την Τρίτη το βράδυ παρά τα σχετικά αιτήματα του Ουκρανού προέδρου. Δεν μίλησε μαζί του ούτε την επόμενη μέρα ενώ είχε μιλήσει με τον Γραμματέα του ΝΑΤΟ, ΓιενςΣτολτενμπεργκ και με τους ηγέτες της G20.
Η διαφωνία μεταξύ Κιέβου και ΝΑΤΟ στον χειρισμό του πυραύλου που όλα δείχνουν ότι έπληξε κατά λάθος το πολωνικό έδαφος δεν είναι η πρώτη σε αυτόν τον πόλεμο.
Πριν την εισβολή μάλιστα, οι ΗΠΑ αποχαρακτήρισαν απόρρητα στοιχεία που έδειχναν ότι η Ρωσία σκόπευε να εισβάλει στην Ουκρανία, σε μια προσπάθεια έτσι να αποτρέψει την εξέλιξη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ενώσει τους συμμάχους στην προσπάθεια να εξοπλίσουν την Ουκρανία και να προετοιμάσουν κυρώσεις για τη Ρωσία ώστε να είναι έτοιμοι να αντιδράσουν αν τελικά η εισβολή γινόταν.
Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι δημόσια απέρριπταν αυτές τις προειδοποιήσεις λέγοντας ότι στόχο έχουν να σπείρουν τον πανικό και να αποσταθεροποιήσουν τις ουκρανικές τράπεζες.
Αυτή η ένταση εκδηλώθηκε και τώρα με τον Ζελένσκινα παραπονιέται ότι ο κόσμος εστιάζει σε ένα πλήγμα στην Πολωνία ενώ η Ουκρανία είναι αντιμέτωπη με τις ρωσικές επιθέσεις για χρόνια και λειτουργεί ως «ανθρώπινη ασπίδα» για την Ευρώπη.
Τον Ιούνιο δε, σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα, ο Μπάιντεν έφτασε να υψώνει τον τόνο στον Ζελένσκι κατά τη διάρκεια τηλεφωνήματος τους, αφού ο τελευταίος του ασκούσε πίεση για περισσότερη αποστολή βοήθειας.
Το περιστατικό στην Πολωνία αποτέλεσε ακόμα μία κόκκινη σημαία υπενθύμισης ότι όσο ο πόλεμος συνεχίζεται στην Ουκρανία, κάθε μέρα υπάρχει η πιθανότητα ενός ατυχήματος που τελικά μπορεί να εμπλέξει την υπόλοιπη Ευρώπη και θα σύρει και την Αμερική σ’ έναν πόλεμο. Και αυτό είναι κάτι που η αλλαγή δόγματος των ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα, όπως φάνηκε με την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και το Ιράκ, το θέλει λιγότερο από ποτέ.
Οι Αμερικανοί, κουρασμένοι από τις ενδιάμεσες εκλογές αλλά και από τις προκλήσεις του πληθωρισμού, δεν φαίνεται να έχουν διάθεση για τέτοιες περιπέτειες. Εξάλλου, η πολύ μικρή διαφορά μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών και η ισορροπία δυνάμεων στο Κογκρέσο που δεν έχει ακόμα κριθεί κάνει κάθε συζήτηση για στρατιωτική ανάμειξη σε άλλη χώρα εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία.
Και εκ των έσω δε, ασκείται στον Μπάιντεν μεγάλη πίεση για αλλαγή στάσης απέναντι στην Ουκρανία ώστε να πιέσει και τις δύο πλευρές του πολέμου να αναγκαστούν να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ενδεικτικό είναι ότι τον Οκτώβριο μια ομάδα 30 βουλευτών της φιλελεύθερης πτέρυγας των Δημοκρατικών με επιστολή τους καλούσαν τον πρόεδρο να αλλάξει τη στρατηγική του στον πόλεμο της Ουκρανίας και να ξεκινήσει απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία
Αρκετοί δημοκρατικοί έχουν εκφράσει κατά καιρούς την ανησυχία τους, σύμφωνα με τη Washington Post ότι οι ΗΠΑ δεν επικοινωνούν συχνά με τη Μόσχα και δεν προσπαθούν αρκετά να δώσουν τέλος σε αυτόν τον πόλεμο που πια εκτρέπεται σε διαρκείας.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, η πίεση για μεγαλύτερο διπλωματικό ρόλο και λιγότερη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία εδράζεται και στην άποψη ειδικών σε θέματα Ρωσίας που λένε ότι η Μόσχα θα διαπραγματευτεί μόνο με τις ΗΠΑ επειδή είναι και αυτή υπερδύναμη. Ο Μπάιντεν εμμένει στο μόττο του, «τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία». Και στη δήλωση του Λευκού Οίκου για τη συνάντηση CIA – ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στην Άγκυρα τονίστηκε ότι το Κίεβο είχε προηγουμένως ενημερωθεί. Ίσως, όμως δεν είχε ερωτηθεί…
