Του Γιώργου Παυλόπουλου
«Την Άγκελα, να βάλουμε στην υπόθεση την Αγκελα!». Αυτό φέρεται, σύμφωνα με την New York Post, να πρότεινε ο Ντόναλντ Τραμπ μετά τη νέα κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις της Ρωσίας με την Ουκρανία, η οποία έχει δημιουργήσει ένα κυριολεκτικά πολεμικό σκηνικό στη Μαύρη Θάλασσα και την περιοχή της Κριμαίας. Αλλά και ο Ουκρανός πρόεδρος, Πέτρο Ποροσένκο, απευθύνθηκε ιδιαιτέρως στη Γερμανίδα καγκελάριο, ξεχωρίζοντας τη Γερμανία από όλες τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ και ζητώντας από αυτήν κυρίως βοήθεια και στήριξη.
Η πρόταση του Τραμπ και η έκκληση του Ποροσένκο δεν ήρθαν ουρανοκατέβατες ούτε είναι αποτέλεσμα μιας ακόμη από τις γνωστές ανεξέλεγκτες εκρήξεις του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Οφείλεται, αφενός, στην εμφανή πρόθεσή του να μην εμπλακεί άμεσα σε αυτό το μέτωπο και να μην οδηγήσει στα άκρα τη σχέση του με τη Ρωσία και προσωπικά με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και η απόφαση να ακυρώσει την προγραμματισμένη του συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο στο περιθώριο της G20 συνοδεύτηκε από εξαιρετικά ήπιους τόνους και με την ευχή το συντομότερο δυνατό να υπάρξει μια «συνάντηση με νόημα το συντομότερο δυνατό».
Αφετέρου, έχει να κάνει με την αναγνώριση τόσο του ιδιαίτερου και προνομιακού ρόλου που διαδραματίζει η Γερμανία στην Ουκρανία όσο και των στενών σχέσεων που έχει αναπτύξει με τη Ρωσία. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι το Βερολίνο είχε δηλώσει παρών (σε συνεργασία με το Παρίσι) από την πρώτη στιγμή -από την «Πορτοκαλί Επανάσταση» του 2004 και, στη συνέχεια, στις πολεμικές συγκρούσεις με τους φιλορώσους αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, δέκα χρόνια αργότερα. Είναι δε αξιοσημείωτο ότι προσωπικά η καγκελάριος πάντοτε προσπαθούσε να λειτουργεί ως «γεφυροποιός», δίνοντας την εικόνα ότι ενδιαφέρεται για τα δίκαια του Κιέβου, χωρίς όμως να οδηγεί στα άκρα τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.
Επενδύσεις πολλών δισ. και Nord Stream
Η εξήγηση γι αυτό είναι πρωτίστως οικονομική, μιας και η Γερμανία είναι ίσως ο σημαντικότερος εταίρος τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας σε αυτό το επίπεδο. Για του λόγου το αληθές, σήμερα δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία περισσότερες από 2.500 γερμανικές επιχειρήσεις, ενώ οι εκπρόσωποί τους θεωρούν ότι η χώρα αποτελεί ένα Ελντοράντο κερδοφορίας, καθώς τα επόμενα χρόνια έχουν προγραμματιστεί επενδύσεις πολλών δεκάδων δισ. δολαρίων στις υποδομές, τις οποίες ελπίζουν να αναλάβουν οι ίδιες. «Έχουμε την καλύτερη Ουκρανία των τελευταίων ετών, από την εποχή της ανεξαρτησίας», επιβεβαίωσε ο Αντρέας Λίερ της BASF.
Κάτι ανάλογο ισχύει και με τη Ρωσία. Πέραν των γερμανικών επενδύσεων, οι δεσμοί που έχουν αναπτυχθεί στην ενέργεια δεν είναι απλώς σημαντικοί, αλλά στρατηγικής σημασίας. Γι'' αυτό και προχωρά η κατασκευή και του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream II (ο πρώτος λειτουργεί κανονικά), παρά τις αντιδράσεις των Αμερικανών και αρκετών Ευρωπαίων εταίρων της Γερμανίας και φυσικά της Ουκρανίας, η οποία διαμαρτύρεται έντονα μιας και παρακάμπτεται και χάνει τον ρόλο του διαμετακομιστικού κέντρου. Μάλιστα, προκειμένου να μην μένει καμία αμφιβολία, η ίδια η Μέρκελ φρόντισε να αποσυνδέσει την κατασκευή του εν λόγω αγωγού από τη νέα κρίση στην περιοχή της Κριμαίας, με το επιχείρημα ότι είναι δύο διαφορετικά θέματα.
Αντικειμενικά, λοιπόν, η Γερμανία είναι αυτή που έχει κάθε λόγο να μην μετεξελιχθεί η αντιπαράθεση Ρωσίας-Ουκρανίας σε μια γενικευμένη σύρραξη, καθώς όποια και αν είναι η έκβαση, η ίδια και οι επιχειρήσεις της έχουν να χάσουν πολλά, πιθανώς τα περισσότερα από όλους. Αυτό το στοιχείο της προσδίδει αντικειμενικά πρωταγωνιστικό ρόλο και στην παρούσα κρίση -και γι'' αυτό η Μέρκελ έσπευσε από την πρώτη στιγμή να επικοινωνήσει τηλεφωνικά τόσο με τον Ποροσένκο όσο και με τον Πούτιν.
Η υπόθεση αυτή είναι, ταυτόχρονα, ένα δίκοπο μαχαίρι. Διότι η (αποδυναμωμένη πολιτικά στο εσωτερικό της χώρας της και στην ΕΕ) καγκελάριος μπορεί να πιστωθεί την επιτυχία εάν επέλθει η αποκλιμάκωση και ο συμβιβασμός, κινδυνεύει όμως να χρεωθεί ένα επικίνδυνο φιάσκο στην περίπτωση που τα πράγματα χειροτερέψουν και τα όπλα ηχήσουν ξανά.
Regis Duvignau/Pool Photo via AP, file
