Με την ένταση στις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας στο «κόκκινο» και την Ευρώπη και τον κόσμο να περιμένουν τον Ντόναλντ Τραμπ, η Ρουμανία οδεύει στις κάλπες σήμερα καθώς και τις δύο επόμενες Κυριακές 1 και 8 Δεκεμβρίου, λίγο-πολύ μακριά από τους προβολείς. Η πραγματικότητα όμως είναι πως οι προεδρικές και οι βουλευτικές εκλογές στη Ρουμανία είναι υψηλής σημασίας τόσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και για την Ουκρανία, τη Ρωσία, ακόμα και τη γειτονική της Μολδαβία.
Κοινή είναι η αίσθηση των αναλυτών ότι το Βουκουρέστι βρίσκεται σε σημείο καμπής κυρίως ως προς την εξωτερική πολιτική του, καθώς από την πολιτική σκηνή της χώρας αποσύρεται ο κεντρώος πρόεδρος Κλάους Γιοχάνις έχοντας συμπληρώσει δύο θητείες, και κύριοι διεκδικητές του αξιώματος είναι ο πρωθυπουργός της χώρας και ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) Μαρσέλ Τσολάκου και ο επικεφαλής της ακροδεξιάς Συμμαχίας για την Ενότητα των Ρουμάνων (AUR) Γκεόργκε Σιμιόν. Αν και ο Τσολάκου αναμένεται να αναδειχθεί νικητής των προεδρικών εκλογών, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεν θα συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, γεγονός που διατηρεί ανοιχτά όλα τα σενάρια για συνεργασίες. Ο ίδιος έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο συμμαχίας με την Άκρα Δεξιά, αλλά η πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί μετά το β’ γύρο της 8ης Δεκεμβρίου ίσως τον διαψεύσει.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στους Σοσιαλδημοκράτες (PSD) την πρώτη θέση με 25% και ακολουθεί το ακροδεξιό AUR με 16%. Στην τρίτη θέση με 14% βρίσκεται ο μέχρι πρότινος κεντροδεξιός κυβερνητικός εταίρος, το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα (PNL). Ακολουθούν η Ελένα Λασκόνι, επικεφαλής της κεντρώας φιλελεύθερης Ένωσης Save Romania, πρώην δημοσιογράφος και νυν δήμαρχος, και ο Μιρσέα Γκεοάνα, πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ και πρώην ηγέτης του PSD, που θέτει ανεξάρτητη υποψηφιότητα. Ωστόσο, ο ηγέτης του PNL και υποψήφιος για την προεδρία της Ρουμανίας, Νικολάε Τσιούκα -απόστρατος στρατηγός, πρώην πρωθυπουργός και επικεφαλής της ρουμανικής Γερουσίας- έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να επιστρέψει στο πλευρό του PSD. Αν δεν μετατοπιστεί το PNL από την θέση αυτή την επομένη των εκλογών, ο Σιμιόν εισέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, δεδομένου ότι τα ποσοστά των άλλων κομμάτων δεν επαρκούν για τον σχηματισμό πλειοψηφίας.
Ποιος είναι ο Γκεόργκε Σιμιόν
Το AUR βρέθηκε από την πολιτική αφάνεια, στο 9% κατά τις εθνικές εκλογές του 2020 και αποτελεί ένα κλασσικό δείγμα λαϊκίστικου εθνικιστικού σχηματισμού που καλπάζει. Ο Γκεόργκε Σιμιόν έχει ως κεντρικό του σύνθημα το «οικογένεια, έθνος, πίστη, ελευθερία», στοχεύει σε μια «πατριωτική» στροφή της Ρουμανίας, διατηρεί σαφώς καλύτερες σχέσεις με την ηγεσία χωρών όπως η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Βουλγαρία και έχει εκφράσει θαυμασμό για τον Ντόναλντ Τραμπ και την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι.
Ο 38χρονος υποψήφιος για την προεδρία της Ρουμανίας δεν έχει διστάσει να διατυπώσει αντισημιτική ρητορική για την οποία έχει επικριθεί σφοδρά: το 2022 δήλωσε ότι «το Ολοκαύτωμα είναι ελάσσονος σημασίας θέμα για να διδάσκεται στα ρουμανικά σχολεία». Επιπλέον, έχει εκφραστεί ενάντια της συνεχιζόμενης υποστήριξης προς την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία -επικαλούμενος τις βαριές οικονομικές επιπτώσεις- και έχει ταχθεί υπέρ της ένωσης της Ρουμανίας με τη ρουμανόφωνη Μολδαβία. Για τις θέσεις του αυτές, έχει απαγορευτεί η είσοδός του σε Ουκρανία και Μολδαβία, με το Κίεβο και το Κισινάου να επικαλούνται λόγους εθνικής ασφάλειας.
Η Ρουμανία σε σημείο καμπής, η ΕΕ ανησυχεί
Σε αυτό το πλαίσιο, το ενδεχόμενο να αναλάβει την προεδρία της Ρουμανίας ο Σιμιόν αντιμετωπίζεται τουλάχιστον με επιφυλακτικότητα, αν όχι ανησυχία, από την ΕΕ. Αυτή τη στιγμή, το Βουκουρέστι αποτελεί έναν σταθερό πόλο στην ανατολική «πτέρυγα» της Ευρώπης, την ώρα που η ευρύτερη περιοχή προκαλεί πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες. Η Ρουμανία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και στην παράδοση στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, καθώς και στη στήριξη της γειτονικής Μολδαβίας, ενώ είναι ο βασικός εταίρος στην προώθηση σιτηρών στις παγκόσμιες αγορές.
Παράλληλα, η χώρα πρόκειται να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια τα επόμενα χρόνια, ώστε μια πιθανή φιλο-πουτινική στροφή της -υπό το πρίσμα και των γενικότερων διεθνών εξελίξεων- θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ευρύτερο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον της Ευρώπης. Ίσως η άρση του πάγιου αυστριακού βέτο για την είσοδο της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στη ζώνη Σένγκεν, που ανακοινώθηκε μόλις προχθές, να έχει τη σημειολογία της.
Τρεις κρίσιμες Κυριακές
Σήμερα αναμετρώνται περί τους 14 υποψηφίους για την προεδρία της Ρουμανίας, με τους δύο επικρατέστερους να περνούν στον β’ γύρο που θα διεξαχθεί στις 8 Δεκεμβρίου. Μεταξύ των δύο γύρων για τις προεδρικές εκλογές, θα στηθούν κάλπες για τις βουλευτικές εκλογές, την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου. Το πολιτικό σύστημα στη Ρουμανία μοιάζει με της Γαλλίας: ο πρόεδρος είναι ο ανώτατος πολιτικός άρχοντας της χώρας, επιλέγει πρωθυπουργό και καθορίζει θέματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας. Δεδομένου ότι οι κάλπες της 1ης Δεκεμβρίου θα έχουν καταγράψει τις δυνάμεις των κομμάτων στην 330 εδρών Βουλή της Ρουμανίας, η αναμέτρηση του β’ γύρου των προεδρικών εκλογών μια εβδομάδα μετά θα λάβει κρίσιμα χαρακτηριστικά.
Στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, οι πολίτες ανέδειξαν την ακρίβεια και το κόστος διαβίωσης ως το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας, στην οποία ο πληθωρισμός καλπάζει με 5% -ο υψηλότερος στην ΕΕ. Ακόμη, δήλωσαν ότι προβληματίζονται για το αυξανόμενο έλλειμμα του προϋπολογισμού, την κατάσταση των υποδομών και την ποιότητα των υγειονομικών υπηρεσιών. Η πλειοψηφία δεν θεωρεί ότι οι υποψήφιοι για την προεδρία έχουν απαντήσεις για τα πραγματικά σημαντικά ζητήματα της χώρας. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο που οι αναλύσεις έχουν καταγράψει στον απόηχο και άλλων πρόσφατων ή λιγότερο πρόσφατων εκλογικών αναμετρήσεων ανά τον πλανήτη -και που συνήθως έχει συμβάλλει στην ενίσχυση λαϊκιστικών δυνάμεων.
Μένει να φανεί πώς αυτό θα απαντηθεί από τους πολίτες σήμερα και τις επόμενες δύο Κυριακές στη Ρουμανία.
