Το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετείχε σε μυστική συνάντηση με Ευρωπαίους αξιωματούχους για την ανάπτυξη ενός νέου αμυντικού ταμείου, το οποίο σκοπεύει να παρακάμψει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να ενισχύσει τον αμυντικό εξοπλισμό χωρίς να επηρεάσει τα δημόσια χρέη.
Η συνάντηση, σύμφωνα με αξιωματούχους που επικαλείται το Politico, χωρίς να τους κατονομάζει, πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες και συγκέντρωσε ανώτερους αξιωματούχους από τα υπουργεία Οικονομικών της Σουηδίας, της Δανίας, της Φινλανδίας, της Πολωνίας, της Ολλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι συμμετέχοντες συζήτησαν τη δημιουργία μιας υπερεθνικής τράπεζας που θα υποστηρίζει την κοινή αγορά όπλων και θα μειώνει το κόστος των αμυντικών προμηθευτών, επιταχύνοντας τη διαδικασία επανεξοπλισμού τους.
Η πρόταση του Ηνωμένου Βασιλείου προβλέπει ότι οι χώρες θα μπορούν να παρακάμπτουν τις τυπικές διαδικασίες χρηματοδότησης και να αποφύγουν την καταγραφή του στρατιωτικού εξοπλισμού στους εθνικούς προϋπολογισμούς τους, κάτι που θα προσφέρει σημαντικά οφέλη σε κράτη με αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες.
«Οι Βρετανοί έχουν ένα δημοσιονομικό όριο, οπότε ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για αυτήν την πρωτοβουλία», δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος που συμμετείχε στη συνάντηση.
Η ιδέα αυτή έρχεται σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής πίεσης, με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να μειώνει την αμερικανική εμπλοκή στην άμυνα της Ευρώπης και τη Ρωσία να αυξάνει τις επιθετικές της ενέργειες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να ενισχύσουν γρήγορα τις αμυντικές τους δαπάνες, με στόχο να ξεπεράσουν τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες ύψους 2% του ΑΕΠ. Ωστόσο, αυτό απαιτεί τη διαχείριση μιας δύσκολης ισορροπίας, δεδομένων των περιορισμών στις δημόσιες δαπάνες.
Το σχέδιο παράκαμψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Το σχέδιο επιτρέπει στο νέο ταμείο να αγοράζει απευθείας όπλα για λογαριασμό των μελών του, κάτι που δεν προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Στόχος είναι η αξιοποίηση μιας εξειδικευμένης δεξαμενής επενδυτών που θα στηρίξουν τον αμυντικό τομέα.
«Ως ίδρυμα επικεντρωμένο στον αμυντικό τομέα, θα μπορούσε να στοχεύει σε μια συγκεκριμένη βάση επενδυτών που ενδιαφέρονται για τη χρηματοδότηση του τομέα αυτού, αντί να προσπαθεί να πείσει επενδυτές με κριτήρια ESG να επενδύσουν σε αμυντικά περιουσιακά στοιχεία», αναφέρεται σε έγγραφο που διέρρευσε.
«Δεν θα υπάγεται στον έλεγχο της Επιτροπής, και γι’ αυτό είναι ελκυστικό», ανέφερε ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ.
Ωστόσο, η νέα πρωτοβουλία του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετωπίζει αντιδράσεις από νότιες χώρες της ΕΕ, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που προτιμούν επιχορηγήσεις από την Επιτροπή, καθώς και από χώρες της Βαλτικής και μη μέλη της ΕΕ, όπως η Νορβηγία, που δείχνουν ενδιαφέρον για το βρετανικό σχέδιο. Η πολιτική αυτή ενδέχεται να διευρύνει το αμυντικό χάσμα στην Ευρώπη, καθώς κάποιες χώρες δεν επιθυμούν να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες με νέες δεσμεύσεις χρέους.
Χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία φοβούνται ότι η ανάληψη πρόσθετου χρέους για αμυντικούς σκοπούς θα μπορούσε να βλάψει τις αξιολογήσεις τους στις αγορές και να τρομάξει τους επενδυτές. Αντίθετα, τα βόρεια κράτη είναι απρόθυμα να υποστηρίξουν οποιοδήποτε σχέδιο βασίζεται σε αμοιβαία χρέη.
Το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου ανταγωνίζεται μια πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία ενός κοινού αμυντικού ταμείου ύψους 150 δισ. ευρώ, το οποίο αποκλείει το Ηνωμένο Βασίλειο λόγω του Brexit. Παρά τη χρηματοοικονομική ελκυστικότητα του βρετανικού σχεδίου, βασικά ζητήματα, όπως η διοίκηση του νέου ιδρύματος και η διαδικασία λήψης αποφάσεων, παραμένουν ασαφή.
