Εμμένει ο Ντόναλντ Τραμπ στο σχέδιο εξόδου των Παλαιστινίων και διαχείρισης της μεταπολεμικής Γάζας από τις ΗΠΑ παρότι οι αντιδράσεις διεθνώς διογκώνονται και τα ερωτήματα που προβάλλουν είναι περισσότερα από τις απαντήσεις. Την ίδια στιγμή, ο προβληματισμός εντείνεται για το μέλλον μίας ήδη εύθραυστης εκεχειρίας με το βλέμμα να στρέφεται στην επανάληψη των διαπραγματεύσεων στην Ντόχα για το δεύτερο και κρισιμότερο στάδιο που θεωρητικά οδηγεί προς μόνιμη κατάπαυση του πυρός.
«Στο τέλος των μαχών η Γάζα θα παραδοθεί από το Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες» ήταν η χθεσινή δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ με την προσθήκη ότι δεν θα απαιτηθεί για το όλο εγχείρημα η παρουσία αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων, ενδεχόμενο, το οποίο είχε αφήσει ανοιχτό κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου της 4ης Φεβρουαρίου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, όταν και έριξε στο τραπέζι την επίμαχη πρόταση που έκτοτε «αναζητά» αποκωδικοποίηση.
Εκ μέρους του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε διαφανεί νωρίτερα μία προσπάθεια μετριασμού των αρχικών ανακοινώσεων Τραμπ, εν είδει αποσαφηνίσεων, με αμφότερους τους Κάρολαϊν Λέβιτ και Μάρκο Ρούμπιο να κάνουν λόγο περί «προσωρινής» μετεγκατάστασης του άνω του 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η ανοικοδόμηση - για την οποία δεν θα πληρώσει ο Αμερικανός φορολογούμενος, όπως επίσης έσπευσε να διαβεβαιώσει η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.
H «μεταβατική περίοδος» κατά την οποία θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη Γάζα οι κάτοικοί της, στην οποία αναφέρθηκε ο Μάρκο Ρούμπιο, έρχεται σε αντίστιξη με τις αρχικές δηλώσεις Τραμπ για μόνιμη μετεγκατάσταση. Η χθεσινή δήλωση Τραμπ δεν περιείχε κάποια νέα αναφορά περί μόνιμης ή προσωρινής εξόδου - κινήθηκε στο ίδιο πνεύμα της ανάπτυξης της Γάζας ως «ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», ανέφερε ότι οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με μεγάλες κατασκευαστικές από όλο τον κόσμο για την ανοικοδόμηση και θέλησε να κλείσει το θέμα της πιθανής αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας που είχε εγείρει αντιδράσεις και εντός των ρεπουμπλικανικών κύκλων.
Για τους Παλαιστίνιους ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε πως πριν «παραδοθεί» η Γάζα στις ΗΠΑ, εκείνοι θα «έχουν ήδη εγκατασταθεί σε πολύ πιο ασφαλείς και όμορφες κοινότητες, με καινούρια και σύγχρονα σπίτια, στην περιοχή». Ο Τραμπ είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης Παλαιστινίων προς περισσότερες χώρες στη συνέντευξη Τύπου της 4ης Φεβρουαρίου, αλλά η αναφορά του «στην περιοχή» φωτογραφίζει την Ιορδανία και την Αίγυπτο, οι οποίες αρνούνται - και για λόγους ή κυρίως για λόγους διασφάλισης της σταθερότητας στο εσωτερικό τους - κάθε ανάμειξη στο σχέδιο που καταδικάζεται εν χορώ από τον αραβικό κόσμο. Παρά ταύτα ο Αμερικανός πρόεδρος δείχνει να πιστεύει πως θα μεταπειστούν και το ενδιαφέρον στρέφεται στην επίσκεψη του βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας στον Λευκό Οίκο την προσεχή Τρίτη.
Είτε όντως το εννοεί, είτε η πρόταση για τη Γάζα συμβαδίζει με το τραμπικό μοντέλο ακραίας διαπραγμάτευσης και μένει να φανεί εάν θα αποδώσει το «στοίχημα» πρωτίστως με τα αραβικά κράτη, το σχέδιο έχει πυροδοτήσει θύελλα αντιδράσεων και αναλυτές αμφιβάλλουν ότι θα μπορούσε πράγματι να υλοποιηθεί και από πρακτικής άποψης πέραν των σοβαρών ζητημάτων διεθνούς νομιμότητας που εγείρονται.
Μία από τις σκέψεις που κερδίζουν έδαφος είναι ότι βάζοντας στο τραπέζι κάτι αδιανόητο ο Τραμπ πιέζει τους «παίκτες» της Μέσης Ανατολής για μία πιο βιώσιμη ειρήνη - αν δεν μπορείτε εσείς να το κάνετε, θα έρθουμε εμείς, τους λέει λίγο-πολύ κατά την Washington Post. Θα μπορούσε να πιέσει έτσι τη Σαουδική Αραβία να εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ δίχως να επιμένει σε ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και να βοηθήσει στη μεταπολεμική διαδικασία; Θα μπορούσε να κάνει τη Χαμάς πιο πρόθυμη να παραχωρήσει την εξουσία;
Κάποιοι εντός της διακυβέρνησης Τραμπ ελπίζουν ότι η ιδέα του να έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες την «ιδιοκτησία» της Γάζας μπορεί να ακούγεται τόσο εξωπραγματική που θα αναγκάσει άλλες χώρες να παρέμβουν με τις δικές τους προτάσεις για τον παλαιστινιακό θύλακα, γράφει το CNN επικαλούμενο αξιωματούχους του Λευκού Οίκου, οι οποίοι δηλώνουν ότι η πρόταση Τραμπ είχε εν μέρει στόχο να δώσει ώθηση στη δράση για ένα ζήτημα που ο Τραμπ θεωρούσε «πεθαμένο», καθώς καμία χώρα δεν προσφέρει ρεαλιστικές λύσεις για το πώς θα ανοικοδομηθεί μία ζώνη απόλυτης καταστροφής.
Καθοριστική για την οριστικοποίηση της σκέψης Τραμπ φέρεται να ήταν η επίσκεψη του συμβούλου του για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ στη Γάζα, ο οποίος επέστρεψε στην Ουάσινγκτον μεταφέροντας τη φρικτή εικόνα του θύλακα και την άποψή του δεν είναι πλέον κατοικήσιμος. Σε συνομιλίες με συνεργάτες του, ο Τραμπ φέρεται να εξέφρασε τη λύπη του για την απουσία, όπως είπε, εναλλακτικών σχεδίων που προσφέρονται από άλλους «παίκτες» στην περιοχή, κατά τις ίδιες πληροφορίες. Την απόφαση, ωστόσο, που εν τέλει έλαβε φέρεται να την είχε συζητήσει με ένα πολύ στενό κύκλο, με τον επικεφαλής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο να την ακούει και ο ίδιος για πρώτη φορά καθώς παρακολουθούσε τη συνέντευξη Τύπου από την τηλεόραση ενώ βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στη Γουατεμάλα.
Από ισραηλινής πλευράς ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επικροτήσει το σχέδιο Τραμπ και ο υπουργός Άμυνας Ισραέλ Κατς έδωσε χθες εντολή προς τον ισραηλινό στρατό να συγκροτήσει σχέδιο «οικειοθελούς εξόδου» Παλαιστινίων από τον θύλακα της Γάζας. Ερωτηθείς σχετικά με τον πιθανό προορισμό τους, ο Ίσραελ Κατς υπέδειξε ότι χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Νορβηγία «που έχουν διατυπώσει κατηγορίες και ψευδείς ισχυρισμούς κατά του Ισραήλ για τις ενέργειές του στη Γάζα, είναι νομικά υποχρεωμένες να επιτρέψουν σε οποιονδήποτε κάτοικο της Γάζας να εισέλθει στα εδάφη τους».
Επισήμανε πως η υποκρισία τους θα αποκαλυφθεί αν αρνηθούν να το πράξουν, ενώ προσέθεσε πως «υπάρχουν χώρες όπως ο Καναδάς, ο οποίος έχει ένα συγκροτημένο μεταναστευτικό πρόγραμμα, που έχουν εκφράσει στο παρελθόν την προθυμία τους να δεχτούν κατοίκους της Γάζας». Το σχέδιο Κατς θα περιλαμβάνει επιλογές εξόδου μέσω χερσαίων περασμάτων, καθώς και ειδικές ρυθμίσεις για την αναχώρηση αεροπορικώς ή διά θαλάσσης, μετέδωσε το ισραηλινό δίκτυο Channel 12. Η Ισπανία και η Ιρλανδία αντέκρουσαν τον Ισραέλ Κατς ως προς το ότι είναι «νομικά υποχρεωμένες» να δεχθούν Παλαιστινίους κατοίκους της Γάζας, με τον Ισπανό υπουργό Εξωτερικών, Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες, να δηλώνει ότι «ο τόπος για τους Παλαιστίνιους είναι η Παλαιστίνη και για τους κατοίκους της Γάζας είναι η Γάζα».
Η προκλητική πρόταση Τραμπ ήλθε ενόσω Ισραήλ και Χαμάς αναμένεται να επαναλάβουν τις έμμεσες διαπραγματεύσεις στην Ντόχα για το δεύτερο στάδιο της εκεχειρίας στη Γάζα. Η Αίγυπτος, μεσολαβήτρια χώρα μαζί με το Κατάρ και τις ΗΠΑ στις συνομιλίες, ανακοίνωσε χθες υπό το φως του σχεδίου Τραμπ και της εντολής Κατς ότι αποδυναμώνονται οι διαπραγματεύσεις και κινδυνεύει να «συντριβεί» η εκεχειρία.
Η Παλαιστινιακή Αρχή αναφέρει διά στόματος του Ναμπίλ Αμπού Ρουντέινα ότι «η Παλαιστίνη, με τη γη, την ιστορία και τους ιερούς τόπους της, δεν πωλείται και δεν αποτελεί επενδυτικό σχέδιο. Τα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού δεν είναι διαπραγματεύσιμα και δεν αποτελούν διαπραγματευτικό χαρτί». Η Χαμάς, εν τω μεταξύ, καλεί όλες τις παλαιστινιακές παρατάξεις σε «αντίσταση» ενάντια στην πρόταση του Τραμπ, με την οργάνωση που εκδίωξε τη Φατάχ από τη Γάζα το 2017, μετέτρεψε τον θύλακα σε άνδρο τρομοκρατίας και άνοιξε της πύλες της κόλασης την 7η Οκτωβρίου 2023, να καλεί σε έκτακτη σύνοδο αραβικών κρατών.
