Θα μπορούσε ο Βίκτορ Όρμπαν να βρει μιμητές στην Μπρατισλάβα; Στις 30 Σεπτεμβρίου διεξάγονται βουλευτικές εκλογές στη Σλοβακία και επικρατέστερος για την ανάληψη της πρωθυπουργίας εμφανίζεται ο φιλορώσος Ρόμπερτ Φίκο. Πιθανή νίκη του θα θέσει σε δοκιμασία την ενότητα της Ευρώπης για την Ουκρανία, εν μέσω ενός πολέμου δίχως ορατή ημερομηνία λήξης και ενώ είναι ήδη αβέβαιο τι επιφυλάσσει στην κυβέρνηση Ζελένσκι η προεδρική κάλπη του 2024 στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.
Οι επικείμενες εκλογές στη Σλοβακία δεν θα κρίνουν μόνο ποιος θα κυβερνήσει αυτό το μικρό κράτος της Κεντρικής Ευρώπης των σχεδόν 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων, αλλά θα αποτελέσουν ένα σημαντικό τεστ για την ευρωπαϊκή ενότητα στο μέτωπο της Ουκρανίας, την οποία η Ρωσία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιχειρούν σταθερά να υπονομεύσουν. Ο επικρατέστερος υποψήφιος θέλει να σταματήσει η στρατιωτική και πολιτική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς το Κίεβο. Και μπορεί η Σλοβακία να είναι μια μικρή χώρα, αλλά αν αφαιρέσεις έστω και ένα μικρό τούβλο από έναν τοίχο, αυτός μπορεί να κινδυνεύσει να καταρρεύσει.
Επικρατέστερο κόμμα για την κάλπη της 30ής Σεπτεμβρίου είναι βάσει των δημοσκοπήσεων το λαϊκιστικό Smer του Ρόμπερτ Φίκο, που αυτοπροσδιορίζεται στο φάσμα της σοσιαλδημοκρατίας. Ο πρώην πρωθυπουργός υπόσχεται να σταματήσει τις παραδόσεις όπλων από τη Σλοβακία στην Ουκρανία και αντιτάσσεται στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Στρέφεται επίσης εναντίον του ΝΑΤΟ, παρά τη συμμετοχή της χώρας του στη Συμμαχία.
Μια επικράτηση του Ρόμπερτ Φίκο και των ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές θα μετατρέψει πιθανότατα έναν από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές της Ουκρανίας σε έναν επιτήδειο ουδέτερο θεατή, αν όχι σύμμαχο της Μόσχας.
Η κυβέρνηση της Μπρατισλάβα ήταν η πρώτη που έστειλε πυραύλους αεράμυνας και μαχητικά αεροσκάφη στο Κίεβο. Θα έβρισκε επίσης έναν «συνοδοιπόρο» ο απομονωμένος σήμερα πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος είναι ο μόνος ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ που τάσσεται σθεναρά κατά της βοήθειας προς την Ουκρανία. Με τον Φίκο η Ρωσία παραβιάζει ανοικτές θύρες, σχολιάζουν οι New York Times.
Ο επικεφαλής της φιλελεύθερης «Προοδευτικής Σλοβακίας» (PS), Μιχάλ Σιμέτσκα, προειδοποιεί ότι ο Ρόμπερτ Φίκο και οι εξτρεμιστές εταίροι του θέλουν να γυρίσουν τη Σλοβακία στο παρελθόν, όταν κυριαρχούσαν ολιγαρχικές δομές. Από τις εκλογές αυτές εξαρτώνται πολλά για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη δημοκρατία της Σλοβακίας, προειδοποιεί.
Με την πρόθεση ψήφου να φτάνει περίπου το 20%, το Smer προηγείται στις δημοσκοπήσεις εδώ και πολλούς μήνες. Η επιστροφή του Φίκο στην εξουσία είναι πολύ πιθανόν να εξαρτηθεί από τη συνεργασία του με το νεοφασιστικό κόμμα Republika, το οποίο επί του παρόντος βρίσκεται στην τέταρτη θέση των δημοσκοπήσεων με ποσοστό περίπου 10%. Περίπου 10 κόμματα ελπίζουν να περάσουν το όριο του 5% για να μπουν στο Κοινοβούλιο, και η επόμενη κυβέρνηση, όπως και η προηγούμενη, θα περιλαμβάνει αναπόφευκτα πολλά διαφορετικά κόμματα, ανεξαρτήτως ποιο θα είναι εκείνο που θα ηγηθεί.
«Μία νίκη του Φίκο απειλεί να οδηγήσει στην ενίσχυση ενός άλλου απομονωμένου καθεστώτος εντός της ΕΕ, όπως αυτό που οικοδομεί ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία» προειδοποιεί ο Σιμέτσκα μιλώντας στο Βalkan Investigative Reporting Network (BIRN).
Οι φόβοι αυτοί προκάλεσαν πύκνωση των ψηφοφόρων στις τάξεις της «Προοδευτικής Σλοβακίας», καθιστώντας το κόμμα -το οποίο πριν από τρία χρόνια δεν κατάφερε να εισέλθει στη Βουλή για ελάχιστες ψήφους- πρωτοπόρο του δημοκρατικού μπλοκ, με υποστήριξη περίπου 17%. Ο 39χρονος Σιμέτσκα, ο οποίος είναι σήμερα αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έχει βάσιμες πιθανότητες να γίνει ο νεότερος πρωθυπουργός της Σλοβακίας. Η προοπτική να έρθει στην εξουσία μία νέα γενιά, παραμερίζοντας τη μετακομμουνιστική πολιτική τάξη, που έχει πληγώσει τη δημοκρατία στη Σλοβακία, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της προεκλογικής εκστρατείας του PS.
Ωστόσο «η αδυναμία των κεντρώων κομμάτων να συνεργαστούν είναι το βασικό πρόβλημα της σλοβακικής πολιτικής» παρατηρεί ο Σιμέτσκα, ο οποίος προσπαθεί -κατά δήλωσή του- να μειώσει τις συγκρούσεις στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και να επικεντρωθεί στην ευρεία συναίνεση με τους άλλους σε βασικές δημοκρατικές αξίες.
Υπέρ της Ρωσίας το 51%
Ο ριζοσπαστικός λαϊκισμός του Φίκο βρίσκει απήχηση σε πολλούς Σλοβάκους στη σκιά του πολιτικού χάους των τελευταίων τριών ετών. Έχοντας υποστεί πολιτική φθορά από προσωπικές έριδες και εσωτερικές διαμάχες, η κυβέρνηση συνασπισμού με επικεφαλής αρχικά τον Ιγκόρ Μάτοβιτς και στη συνέχεια τον Εντουάρντ Χέγκερ δέχθηκε τις χαριστικές βολές από την πανδημία της Covid-19, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ακρίβεια, ενώ βρέθηκε αντιμέτωπη με μαζικές διαδηλώσεις που ακολούθησαν τη βίαιη δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιαν Κούτσιακ το 2018.
Ο ηγέτης της Smer κατάφερε να παραμείνει στο προσκήνιο, οργανώνοντας διαδηλώσεις κατά του εμβολιασμού για την Covid-19 και αξιοποιώντας το βαθύ φιλορωσικό αίσθημα σε σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης, που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα.
Έρευνα της «δεξαμενής σκέψης» Globsec, με έδρα την Μπρατισλάβα, διαπίστωσε ότι μόνο το 40% των Σλοβάκων κατηγορούν τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ το 51% πιστεύει ότι είτε η Ουκρανία, είτε η Δύση, είναι «κυρίως υπεύθυνες». Αντιθέτως, στην Πολωνία, το 85% κατηγορεί τη Ρωσία και στην Τσεχία το 71% πιστεύει ότι η Ρωσία είναι υπαίτια.
Ο Γκριγκόρι Μεσέζνικόφ, ο ρωσικής καταγωγής πρόεδρος του Institute for Public Affairs, μιας ερευνητικής ομάδας στη Μπρατισλάβα, δηλώνει στους NYT ότι πολλοί Σλοβάκοι «έχουν στο μυαλό τους ένα επινοημένο ρομαντικό όραμα της Ρωσίας που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα» και επηρεάζονται εύκολα από «ψέματα και προπαγάνδα» για τη Δύση.
Αντιπρόεδρος του Smer είναι ο Λούμπος Μπλάχα, πρώην μέλος ενός heavy metal συγκροτήματος και συγγραφέας βιβλίων για τον Λένιν και τον Τσε Γκεβάρα. Είναι επίσης μία από τις πιο ηχηρές και επιδραστικές, φιλικές προς το Κρεμλίνο φωνές της Σλοβακίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καταγγέλλει τακτικά τη φιλελεύθερη γυναίκα πρόεδρο της χώρας του, Ζουζάνα Καπούτοβα, ως «φασίστρια» και τους φιλοουκρανούς υπουργούς ως «μαριονέτες των ΗΠΑ».
Επιμένοντας ότι δεν τάσσεται υπέρ της Ρωσίας, αλλά «απλώς» υπέρ των εθνικών συμφερόντων της Σλοβακίας, ο Μπλάχα προβλέπει ότι οι χώρες που τάσσονται κατά της αποστολής όπλων στην Ουκρανία σύντομα θα αποτελούν την πλειοψηφία, ενώ οι υποστηρικτές της Ουκρανίας θα είναι μικρή μειοψηφία, ειδικά εάν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του 2024 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
