Του Γιάννη Μαντζίκου
«Η Αριστερά της Λατινικής Αμερικής βλέπει τη δημοκρατία και τις εκλογές σαν λεωφορείο, το χρησιμοποιούν όσο τους βολεύει και στη συνέχεια κατεβαίνουν από αυτό» σχολιάζει αναφερόμενος στον Έβο Μοράλες τον πρόεδρο της Βολιβίας, ο Ρομπέρτο Νοριέργκα αναλυτής του American Enterprise Institute με αφορμή τις ταραχές που έχουν ξεσπάσει στη χώρα λόγω των πρόσφατων εκλογών.
Ο Έβο Μοράλες, που κυβερνά τη Βολιβία από το 2006, κέρδισε τις προεδρικές εκλογές της 20ής Οκτωβρίου με ποσοστό 47,08%, έναντι 36,51% του κεντρώου Κάρλος Μέσα, με την αντιπολίτευση να κάνει λόγο για «νοθεία». Κατά τη διάρκεια των εκλογών και χωρίς προειδοποίηση η καταμέτρηση σταμάτησε και όταν ξεκίνησε ο Μοράλες βρέθηκε αυτομάτως με προβάδισμα 10% κάτι που πυροδότησε έντονες αντιδράσεις.
Ο πρόεδρος της Βολιβίας εξασφάλισε έτσι ποσοστό υψηλότερο του 40% και διαφορά μεγαλύτερη από δέκα μονάδες έναντι του πλησιέστερου αντιπάλου του, όπως απαιτείτο για να επικρατήσει από τον πρώτο γύρο και να αποφύγει τη διεξαγωγή δεύτερου γύρου της 15η Δεκεμβρίου. Ο δεύτερος γύρος θεωρείτο δυνητικά πιο επικίνδυνος για τον πρόεδρο, καθώς η αντιπολίτευση αναμενόταν να συσπειρωθεί πίσω από τον Μέσα στην προσπάθεια να τον απομακρύνει από το αξίωμα.
Ως εκ τούτου στη χώρα ξέσπασαν διαδηλώσεις, ταραχές και απεργίες, ενώ ο αντιπρόεδρος της Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής Αντόνιο Χοσέ Κοστας υπέβαλλε την παραίτησή του λόγω του ότι δεν γνώριζε την ξαφνική παύση της καταμέτρησης. Παράλληλα, χθες, η Τακτική Μονάδα Αστυνομικών Επιχειρήσεων (UTOP) της πόλης Κοτσαμπάμπα, στο κεντρικό τμήμα της χώρας στασίασε εναντίον του Μοράλες πριν την ακολουθήσουν τα μέλη των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας στη Σούκρε (νότια) και στη Σάντα Κρους, πλούσια περιοχή στο ανατολικό τμήμα της χώρας, προπύργιο της αντιπολίτευσης.
Η Σάντα Κρουζ αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση, καθώς ο Λουίς Καμάτσο ο πρόεδρος της τοπικής Επιτροπής Πολιτών κάλεσε σε απεργίες ώστε να παραλύσει το σημαντικό αυτό επιχειρηματικό κέντρο. Η επιτροπή που ελέγχει ο Καμάτσο αποτελείται από τουλάχιστον 200 επιχειρήσεις, ομάδες πολιτών και άλλες οργανώσεις με σημαντική επιρροή εντός και εκτός Βολιβίας. Παρότι σε αυτή τη φάση οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν δύσκολο αν όχι απίθανο το να φύγει ο Μοράλες από την εξουσία, οι εξελίξεις αυτές κάθε άλλο παρά θετικές δεν είναι για το μέλλον της χώρας.
Η αρχή των αρνητικών εξελίξεων δεν ξεκίνησε με τις εκλογές αλλά με το δημοψήφισμα που προκήρυξε ο Μοράλες το 2016 να αλλάξει το Σύνταγμα του 2009 που επέτρεπε μόνο δύο θητείες για τον πρόεδρο της χώρας. Όμως οι βολιβιανοί του απάντησαν με ένα μεγαλοπρεπές «Όχι» κι αυτός αμέσως στράφηκε στο Συνταγματικό Δικαστήριο (τους δικαστές του οποίου διόρισε προσωπικά) για να αλλάξει τα αποτελέσματα. Και τα κατάφερε: υποστηρίζοντας ότι το δικαίωμα του εκλέγεσθαι είναι γενικά και αόριστα «ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα», οι δικαστές κήρυξαν άκυρο το δημοψήφισμα αγνοώντας τους 2.682.517 Βολιβιανούς που είχαν ψηφίσει για να διατηρήσουν τους περιορισμούς του συντάγματός τους.
Με φόντο τα παραπάνω, ο Μοράλες ακολουθώντας την πεπατημένη των συντρόφων Νικόλας Μαδουρο στη Βενεζουέλα και Ντάνιελ Ορτέγκα στη Νικαράγουα κατηγόρησε γενικώς και αορίστως τους "ξένους" για υποκίνηση πραξικοπήματος και παρέμβαση στα εσωτερικά της Βολιβίας. Όμως είναι ξεκάθαρο ότι στη Βολιβία, όπως στη Βενεζουέλα αλλά και σε άλλες χώρες της περιοχής ισχύει η παροιμία που λέει ο "γιαλός δεν είναι στραβός αλλά στραβά αρμενίζουμε" με βάση τα σοσιαλιστικά πειράματα.