Εν μέσω της σοβαρότερης οικονομικής ύφεσης από το 1930 και του εμπορικού πολέμου Κίνας - ΗΠΑ, η ανακοίνωση της αποχώρησης του διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Ρομπέρτο Αζεβέντο έναν χρόνο πριν από τη λήξη της θητείας του το 2021, αποτελεί σημάδι των καιρών.
Αυτό γιατί ενδεχομένως η αποχώρηση του Αζεβεντο "Να είναι η αρχή του τέλους του οργανισμού ο οποίος ιδρύθηκε το 1995" όπως εκτιμά ο καθηγητής διεθνούς εμπορίου στο Πανεπιστήμιο του Σεντ Γκάλεν Σάιμον Εβενετ. Δεν έχουν περάσει άλλωστε πολλές μέρες από την δήλωση χρησμό του επενδυτή Τζορτζ Σόρος, ο οποίος έκανε λόγο "για τέλος της παγκοσμιοποίησης όπως την γνωρίζουμε".
Από τον περασμένο Δεκέμβριο εξάλλου, ο ΠΟΕ ο οποίος ρυθμίζει τους κανόνες του εμπορίου μεταξύ 164 χωρών - ήταν ουσιαστικά "παράλυτος." Αυτό γιατί ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ, προχώρησε με επιτυχία στην παράλυση ενός από τους πιο κρίσιμους μηχανισμούς του οργανισμού: εκείνου της επίλυση διαφορών μεταξύ των διάφορων χωρών. Μπλοκάροντας επανειλημμένα τους νέους διορισμούς στο επταμελές σώμα που αποφασίζει σχετικά με τις προσφυγές, η κυβέρνηση Τραμπ το κατέστησε πρακτικά ανενεργό.
Κάποιοι ωστόσο, στέκονται στο πρόσωπο του Αζεβεντο, ο οποίος ήταν επικεφαλής του οργανισμού με έδρα τη Γενεύη από το 2013 και βρισκόταν στη δεύτερη θητεία του. Ο Ρεπουμπλικάνος Γερουσιαστής Τζος Χοουλι έγραψε σκωπτικά στο Twitter "Φεύγοντας κλείσε τα φώτα". Ο Αμερικανός πολιτικός όπως πολλοί συνάδελφοι του στο ίδιο κόμμα, θεωρούσαν εδώ και καιρό ότι τόσο ο Βραζιλιάνος διπλωμάτης όσο και ο οργανισμός δεν έχουν λόγο ύπαρξης.
Πρακτικά, κάθε γενικός διευθυντής εδώ και χρόνια δυσκολευόταν να να διαβουλευθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αμβλύνει τα αντιτιθέμενα εθνικά συμφέροντα και να πείσει τους αντιπροσώπους του συνόλου των κρατών μελών του ΠΟΕ για τα εμπορικά και οικονομικά οφέλη των υπό διαπραγμάτευση θεμάτων.
Σύμφωνα με τον αναλυτή του Bloomberg, Λιονέλ Λοριεν "Η αποδόμηση του οργανισμού είχε αρχίσει εδώ και χρόνια. Οι διαπραγματεύσεις του 2001 για τη μείωση των εμπορικών δασμών σε όλο τον κόσμο, που ονομάστηκαν "Συνομιλίες της Ντόχα", δεν είχαν καμία επιτυχία, ενώ η αποδοχή της Κίνας στον ΠΟΕ δεν κατόρθωσε να αποτελέσει τομή για το άνοιγμα της οικονομίας της, ούτε δημιούργησε δίκαιους όρους ανταγωνισμού, καθώς δεν κατάφερε να ελέγξει τις κρατικές ενισχύσεις - επιδοτήσεις που στρεβλώνουν την ελεύθερη αγορά".
"Ο κορονοϊος απλά επιτάχυνε την κατάσταση" σημειώνει ένα δημοσίευμα του Politico. Πράγματι, εν μέσω καταγγελιών των ΗΠΑ για εκμετάλλευση της πανδημίας από την Κίνα με σκοπό να χειραγωγήσει την αγορά προστατευτικού ιατρικού υλικού, ο ΠΟΕ κρατούσε χαμηλό προφίλ, την ώρα που η μόνη εν εξελίξει διαπραγμάτευση ήταν αυτή για αλιευτικά προϊόντα.
Αν μάλιστα συνυπολογίσει κάνεις με την επικείμενη αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση τότε έχει μπροστά του ένα πραγματικό ορόσημο κατάρρευσης της τάξης πραγμάτων που διαμορφώθηκε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Κάποιοι λένε αφορμή τα παραπάνω, ότι η ΕΕ πρέπει να σταθεί ανάμεσα σε Κίνα και ΗΠΑ βάζοντας τέλος στον "νόμο της ζούγκλας" που μπορεί να φέρει η διάλυση ή ο παραγκωνισμός του ΠΟΕ. Μένει να δούμε αν μπορεί η ΕΕ να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
