Τα μεσάνυχτα της 31ης Αυγούστου έχουν τεθεί ως καταληκτική ημερομηνία που οι Ταλιμπάν θα σεβαστούν την παρουσία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο Αφγανιστάν. Μέχρι αυτή την ώρα δεν έχει τεθεί επίσημα από κάποια πλευρά αίτημα παράτασης αυτού του χρονικού ορίζοντα, ωστόσο παρά τις δηλώσεις περί κινδύνων ασφάλειας, τίποτε δεν αποκλείεται ως την τελευταία στιγμή.
Ήδη, εκπρόσωποι του νέου καθεστώτος στην Καμπούλ δήλωσαν σε ξένους δημοσιογράφους ότι ο οποιοσδήποτε με νόμιμα έγγραφα και σχετική άδεια θα μπορεί να ταξιδέψει από και προς το Αφγανιστάν ελεύθερα και μετά την καταληκτική ημερομηνία.
Χωρίς την παρουσία ξένων δυνάμεων, από την 1η Σεπτεμβρίου ξεκινά το πρώτο μεγάλο τεστ για το νέο καθεστώς στο Αφγανιστάν. Θα γίνουν μια Ισλαμική Βόρεια Κορέα; Θα γίνουν ένα Σουνιτικό Ιράν με ότι άλλο συνοδεύει το Ιράν...; Θα κάνουν το λάθος να εκβιάζουν την Δύση με τρομοκρατία και ομήρους; Ή τελικά θα οικοδομήσουν ένα υβριδικό, αλλά διεθνώς συστημικό καθεστώς, που θα επιτρέπει οριακές αλλά σημαντικές συμφωνίες με τη Δύση;
Ανεξάρτητα από το δρόμο που θα πάρει το καθεστώς, τρία πράγματα θεωρώ πιθανά ότι θα συμβούν.
1. Οι Ταλιμπάν θα πρέπει να δώσουν πολύ σκληρό αγώνα για να ελέγξουν το σύνολο της χώρας. Δεν νομίζω ότι θα καταφέρουν να το πετύχουν ολοκληρωτικά και ενδεχομένως αυτό να οδηγήσει στη δημιουργία νέων κρατικών οντοτήτων στην περιοχή, κάτι που δεν θα περιοριστεί μόνο στο έδαφος του Αφγανιστάν. Πιθανότατα, να δούμε προοδευτικά αποσχίσεις και αυτονομήσεις περιοχών, μία γενικότερη «Βαλκανοποίηση» στην Κεντρική Ασία.
2. Με την αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το Αφγανιστάν, αναμένεται να επικρατήσει μία δύσκολη κατάσταση, για την οποία λίγα θα δούμε και θα μάθουμε στη Δύση. Παρά το γεγονός ότι Ρωσία και Κίνα σπεύδουν να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας με το νέο καθεστώς, στην πραγματικότητα η φύση των συνθηκών που θα επικρατήσουν, η φαύλη κατάσταση και τα όσα τη συνοδεύσουν, δεν θα επιτρέψουν την καλλιέργεια ομαλών σχέσεων μεταξύ του Αφγανιστάν, της Ρωσίας και της Κίνας. Οπότε Ρωσία και Κίνα θα έχουν κληρονομήσει έναν μεγάλο πονοκέφαλο που θα τους δεσμεύει τα χέρια στη στρατηγική τους δυτικά των Ουραλίων για την πρώτη και στον Ειρηνικό για τη δεύτερη.
3. Οι Αμερικανοί απέτυχαν μεν να κερδίσουν στο Αφγανιστάν στρατιωτικά, αλλά είναι αποφασισμένοι να κερδίσουν στο τέλος την παρτίδα, παίζοντας τους Ταλιμπάν στο πεδίο της οικονομίας, των επενδύσεων, της ρευστότητας και της διεθνούς νομιμότητας. Αυτόν τον πόλεμο οι Αμερικανοί είναι αποφασισμένοι να τον κερδίσουν, όπως τον κέρδισαν στις μέρες μας με το Βιετνάμ.
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής, ιδρυτικό μέλος του ΠΕΜΑΣ
