Το ασυνήθιστο αίτημα της τουρκικής κυβέρνησης σε λιανοπωλητές να «παγώσουν» εν μέρει τις τιμές ενόψει των τουρκικών εκλογών ώθησε ορισμένα σουπερμάρκετ και βιομηχανικούς ομίλους να προειδοποιήσουν ότι θα μπορούσαν να το κάνουν αυτό μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα.
Ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Νουρεντίν Νεμπατί, ζήτησε από καταστηματάρχες με είδη ένδυσης και υπόδησης να ξεκινήσουν τη σεζόν των εκπτώσεών τους πολύ νωρίτερα από τον Μάρτιο, όπως συνηθίζεται, αφού τα σουπερμάρκετ είχαν πράξει το ίδιο.
Έπειτα από σχεδόν έξι μήνες δημόσιων εκκλήσεων από την κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι μεγαλύτερες εμπορικές αλυσίδες της χώρας ξεκίνησαν «πάγωμα» τιμών διάρκειας ενός μήνα και ορισμένες μείωσαν τις τιμές αυτόν τον μήνα.
Ο Γιαβούζ Αλτούν, διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας 200 καταστημάτων Happy Center, είπε ότι οι εκπτώσεις για τους καταναλωτές θα εξαρτηθούν από το πόσα περισσότερα θα έπρεπε να πληρώσει η αλυσίδα στους προμηθευτές της. «Θα μπορούσαμε να απορροφήσουμε τις αυξήσεις μέχρι ένα ορισμένο σημείο, ωστόσο υπάρχει ένα όριο», είπε.
Ο ετήσιος πληθωρισμός έφτασε σε υψηλό 24 ετών του 85% πέρυσι και οι τιμές αυξήθηκαν κατά 64% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο.
Η κρίση του κόστους ζωής είναι ένα από τα κύρια μελήματα των ψηφοφόρων ενόψει μιας αμφίρροπης εκλογικής μάχης που αναμένεται να γίνει τον Μάιο, και η κυβέρνηση επιδιώκει να αμβλύνει τον αντίκτυπο με δαπάνες ρεκόρ για κοινωνική βοήθεια και αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 55% από τον Ιούλιο.
Η πίεση σε λιανοπωλητές είναι η τελευταία προσπάθεια να περιοριστεί η αύξηση των τιμών χωρίς αλλαγή των επιτοκίων, τα οποία ο Ερντογάν επιμένει -σε αντίθεση με τους οικονομολόγους- ότι πρέπει να είναι χαμηλά για να μειωθεί ο πληθωρισμός. Η κεντρική τράπεζα διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 9% σήμερα.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο θα διαρκέσουν οι μειώσεις των τιμών λιανικής.
«Προς το παρόν, η σταθερή λίρα μας στηρίζει και θα μπορούσε να επιτρέψει εκπτώσεις 10%-30% μέχρι τον Μάρτιο», δήλωσε ο Αλτούν. «Ωστόσο, αν και περιορισμένη, η αύξηση του κατώτατου μισθού θα ανεβάσει τις τιμές».
Τυρί και κρέας
Ο Νεμπατί δήλωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι ήταν ικανοποιημένος που ορισμένες αλυσίδες καταστημάτων έλαβαν υπόψη τις εκκλήσεις για εκπτώσεις. «Τώρα καλώ όλους τους λιανοπωλητές και τους ζητώ παρόμοια βήματα», είπε σε έναν επιχειρηματικό όμιλο.
Υπό πίεση, οι μεγαλύτερες εμπορικές αλυσίδες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των A101, BIM, Carrefoursa, Migros και SOK πάγωσαν ή μείωσαν τις τιμές εκατοντάδων προϊόντων για τον Ιανουάριο.
Στη συνέχεια, ακολούθησε το παράδειγμα ένας βιομηχανικός οργανισμός που εκπροσωπεί 5.000 τοπικές αγορές.
Ωστόσο, μετά από χρόνια υψηλών και ασταθών τιμών, ορισμένοι αγοραστές θέλουν μόνιμες λύσεις.
«Δεν υπάρχουν εκπτώσεις σε βασικά είδη όπως το τυρί και το κρέας, το οποίο εξακολουθεί να είναι πολύ ακριβό», είπε ο Μουτζγκάν Ασκάν, 49 ετών, από την πόλη Κιρκλαρελί στη δυτική Τουρκία, προσθέτοντας ότι τα προϊόντα με έκπτωση δύσκολο τα βρίσκει κανείς.
Ο Σερέφ Φαγιάτ, επικεφαλής του συμβουλίου βιομηχανίας ένδυσης TOBB, είπε ότι οι επιθετικές μειώσεις επιτοκίων ενίσχυσαν τη ζήτηση και μπορεί να καταλήξουν να αυξήσουν τις τιμές έως και 30%, αντί να τις παγώσουν.
Οι μειώσεις τιμών «δεν είναι δυνατές, ειδικά τώρα που βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο και η νομισματική χαλάρωση διαπερνά τα πάντα», είπε ο Φαγιάτ.
«Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού, οι έμποροι λιανικής θα θελήσουν να επωφεληθούν από αυτή τη σχετική αύξηση της αγοραστικής δύναμης. Θα θελήσουν επίσης να αντικατοπτρίσουν το αυξανόμενο κόστος σε ετικέτες τιμών, κάτι που δεν έχουν κάνει ακόμη».
Αναλυτές λένε ότι είναι δύσκολο να κριθεί πώς θα επηρεάσουν τους ψηφοφόρους οι εκστρατείες των εκπτώσεων.
«Ο αντίκτυπος θα είναι κυρίως ψυχολογικός», δήλωσε ο Αντάν Ακάν, επικεφαλής στον τομέα Λιανικής και Καταναλωτών στην PWC Τουρκίας.
«Ο Ιανουάριος είναι ο μήνας για αυξήσεις μισθών. Σκεφτείτε το πάγωμα τιμών σαν μια τόνωση της αγοραστικής δύναμης. Από την πλευρά της κυβέρνησης, είναι μια έξυπνη επιλογή», εκτίμησε.
