«Επιστρέφω στην κυβέρνηση για να ξαναβάλω την Αμερική στον σωστό δρόμο, απέναντι στη μεγαλύτερη πρόκληση αυτής της γενιάς και εκείνων που θα ακολουθήσουν». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Τζον Κέρι όταν διορίστηκε εκπρόσωπος των ΗΠΑ για το κλίμα με την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων από τον Τζο Μπάιντεν.
Με στόχο του να δρομολογήσει την επιστροφή της Ουάσινγκτον στη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, ο έμπειρος αυτός διπλωμάτης δεσμεύτηκε ότι «θα διαχειριστεί την κλιματική κρίση ως κατεπείγουσα απειλή για την εθνική ασφάλεια».
Άλλωστε ο ίδιος ο Κέρι ήταν εκείνος που υπέγραψε, εξ ονόματος των ΗΠΑ, τη συμφωνία την οποία διαπραγματεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2015, ως τότε υπουργός Εξωτερικών του Μπαράκ Ομπάμα. Εκτός από αυτή τη συμφωνία, ο Κέρι διαπραγματεύτηκε εκείνη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Και τις δύο όμως ακύρωσε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Υπενθυμίζεται ότι βετεράνος πολιτικός, ο Κέρι είναι συνηθισμένος στα δύσκολα. Είναι εκείνος που διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με τη Ρωσία για τα χημικά όπλα της Συρίας, ενώ το 2011 ο Ομπάμα τον είχε στείλει στο Πακιστάν για να καθησυχάσει τους Πακιστανούς συμμάχους των ΗΠΑ που είχαν οργιστεί επειδή δεν είχαν ενημερωθεί για την επιδρομή στο κρησφύγετο του Οσάμα μπιν Λάντεν, του ηγέτη της Αλ Κάιντα, στην πόλη Αμποταμπάντ, τον οποίο εξουδετέρωσαν αμερικανοί κομάντος.
Σημειώνεται ότι ο 78χρονος Κέρι διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών (2013-2017) και γερουσιαστής των Δημοκρατικών επί 28 χρόνια για την Μασσαχουσέτη με ειδικότητα στις διεθνείς σχέσεις, ενώ το 2004 διεκδίκησε την προεδρία, αλλά ηττήθηκε με μικρή διαφορά από τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο.
Αποχώρησε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όταν ανέλαβε την προεδρία ο Ντόναλντ Τραμπ, τον Ιανουάριο του 2017, εις βάρος του οποίου δεν σταμάτησε να ασκεί αυστηρή κριτική.
Και έκτοτε αφοσιώθηκε στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Για το σκοπό αυτό μάλιστα ίδρυσε το 2019 μια συμμαχία, στην οποία συμμετέχουν πολλές γνωστές προσωπικότητες από την πολιτική, την καλλιτεχνική σκηνή και τον χώρο του ακτιβισμού. Ανάμεσα στα 60 ιδρυτικά της μέλη είναι οι: Μάντλιν Όλμπραϊτ, Γκόρντον Μπράουν, Τζίμι Κάρτερ, Μπιλ Κλίντον, Λεονάρντο ντι Κάπριο, Άστον Κούτσερ, Στινγκ, Έμα Γουότσον, 'Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ.
Ο βασικός στόχος της συμμαχίας World War Zero είναι να "κινητοποιήσει τους Αμερικανούς και τους πολίτες σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και τη μόλυνση", διότι όπως ο ίδιος ο Κέρι έχει δηλώσει "καμιά χώρα δεν κάνει δουλειά" για την κλιματική αλλαγή. «Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε σαν να ήταν πόλεμος».
Χωρίς «καλό χαρτί»
Αξίζει να επισημανθεί ότι ο Κέρι, όπως και πολλοί άλλοι αξιωματούχοι, χαρακτηρίζουν τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26), που διεξάγεται αυτές τις ημέρες στη Γλασκώβη και θα ολοκληρωθεί στο τέλος της άλλης εβδομάδας, ως «την τελευταία, ιδανική ευκαιρία», για τη μείωση των εκπομπών, για να γίνουν επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για να υπάρξει βοήθεια προς τα φτωχότερα κράτη για τη μετάβαση των οικονομιών τους σε μια πράσινη οικονομία.
Και όλα αυτά, ενώ από τη Σύνοδο του Παρισιού για το κλίμα, το 2015, ο πλανήτης είναι ήδη θερμότερος κατά 1,1 βαθμό Κελσίου, με σύσσωμη την επιστημονική κοινότητα να προειδοποιεί για ανεπανόρθωτη ζημιά.
Γιος πιλότου του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου και διπλωμάτη, ο Τζον Κέρι σπούδασε νομικά στις ΗΠΑ και στην Ελβετία. Μαθητής επιδόσεων αλλά και αθλητής, επέδειξε από την αρχή ενδιαφέρον για την πολιτική. Αφού αποφοίτησε από το Γέιλ το 1966, κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό και υπηρέτησε στον πόλεμο του Βιετνάμ, όπου και απέσπασε διακρίσεις.
Εντούτοις, όπως επισημαίνει το Politico, o Κέρι πήγε στη Γλασκώβη χωρίς «καλό χαρτί».
Από τη μία η απογοήτευση στις ΗΠΑ και από την άλλη η επιφυλακτικότητα στο εξωτερικό καθιστούν πολύ κοπιαστικό το έργο του, ένα έργο που πιθανόν να είναι η τελευταία πράξη στη δημόσια καριέρα του.
Σύμφωνα με το Politico, o Κέρι, ο οποίος ανέλαβε μια θέση για το κλίμα, που δημιουργήθηκε ειδικά για εκείνον, πιθανόν να διαπιστώσει ότι το παγκόσμιο γόητρό του δεν αρκεί για να πείσει χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, να εγκαταλείψουν τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία θεωρούν πολύ σημαντικά για τις οικονομίες τους, αν οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να κάνουν το πρώτο βήμα.
Θα κληθεί να τις πείσει την ώρα που πολλοί σκεπτικιστές στις ΗΠΑ, ακόμη και από το ίδιο του το κόμμα, διστάζουν να διακόψουν τη ροή σε κάτι που έχει καταστήσει τη χώρα τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό και παραγωγό φυσικού αερίου στον κόσμο.
Υπογραμμίζεται ότι οι ΗΠΑ πιέζουν την Κίνα να επιταχύνει τα σχέδιά της για την εξάλειψη των αερίων του θερμοκηπίου, αλλά το Πεκίνο αντιτείνει ότι οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη διπλωματία του κλίματος επί προεδρίας Τραμπ. Το Πεκίνο επίσης διατείνεται ότι η επιδείνωση στη σχέση των δύο χωρών υπονομεύει την πρόοδο στον τομέα της κλιματικής συνεργασίας αναγνωρίζοντας ωστόσο την αξία του Κέρι.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λίγο μετά τον διορισμό του σε αυτή τη θέση το Πεκίνο επιστράτευσε τον παλαίμαχο διπλωμάτη Σιέ Ζενχουά για να ηγηθεί της διαπραγματευτικής του ομάδας για το κλίμα και να αποτελέσει το αντίπαλο δέος.
Ένα υπαρξιακό ζήτημα
Ο Κέρι έχει πολλές φορές προσδώσει ηθικό υπόβαθρο στον αγώνα του: από την κατάθεσή του εναντίον του Πολέμου του Βιετνάμ ενώπιον επιτροπής της Γερουσίας το 1971 μέχρι τις εκκλήσεις του αυτή τη χρονιά για περαιτέρω μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
"Πόσοι πολιτικοί, πόσοι επιστήμονες, πόσοι άνθρωποι έχουν βγει μπροστά και έχουν πει 'Αυτό είναι υπαρξιακό ζήτημα για εμάς σε αυτόν τον πλανήτη'. Υπαρξιακό. Αυτό σημαίνει (ζήτημα) ζωής και θανάτου. Και το ερώτημα είναι, συμπεριφερόμαστε σαν να είναι έτσι; Και η απάντηση είναι 'όχι' ", έλεγε ο Κέρι σε συνέντευξή του τον Απρίλιο.
Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί τότε, στα 78 του χρόνια, εκείνος ασχολείται ακόμη με το θέμα; Σύμφωνα με όσους τον γνωρίζουν, η απάντηση στο ερώτημα είναι κυρίως το πάθος του για το συγκεκριμένο ζήτημα.
Ο Κέρι βρισκόταν στην πρώτη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, επί προεδρίας του Τζορτζ Μπους του πρεσβύτερου, όπου άλλωστε γνώρισε και την δεύτερη σύζυγό του.
Επιπλέον είναι και η επιθυμία του να επαναφέρει την κατάσταση στον ίσιο δρόμο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού επί προεδρίας του Τραμπ παρότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν εκτός της συμφωνίας για μερικούς μόνο μήνες πριν αναλάβει την προεδρία ο Μπάιντεν και επανεντάξει την χώρα.
Τίποτα από αυτά δεν εκπλήσσει τους πρώην συνεργάτες του, που λένε ότι δεν έχει εκφράσει ποτέ την πρόθεσή του να σταματήσει το έργο του, ανεξάρτητα με το αν θα επιτύχει ή θα αποτύχει η διάσκεψη στη Γλασκώβη.
Το πάθος του για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής έγινε άλλωστε σήμα κατατεθέν της προσέγγισης του ρόλου του ως υπουργού Εξωτερικών.
Ανήγαγε το ζήτημα σε θέμα ανάλογης σπουδαιότητας με την τρομοκρατία, τη φτώχεια και τα όπλα μαζικής καταστροφής, όπως ο ίδιος είχε πει σε ομιλία του στην Τζακάρτα το 2014.
Οι συζητήσεις με ανώτερους ξένους αξιωματούχους συχνά στρέφονταν στην κλιματική αλλαγή ακόμη κι αν δεν ήταν στην ατζέντα των συνομιλιών, λέει ο Τσακ Χέιγκελ, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Άμυνας του Ομπάμα και κάποιες φορές συμμετείχε μαζί με τον Κέρι στις διαπραγματεύσεις με ομολόγους του άλλων χωρών.
Ο ίδιος θυμάται ότι ο Κέρι αντιμετώπιζε συχνά χώρες απρόθυμες να συζητήσουν για την κλιματική αλλαγή, όπως η Ρωσία.
"Γνώριζε ότι σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, αυτό θα ήταν πάντα ένα πρόβλημα...Αλλά αυτό δεν σταμάτησε ποτέ τον Τζον. Τον έχω δει να υπεισέρχεται σε εγκυκλοπαιδικά βάθη για το περιβάλλον. Όσο βαθύς γνώστης και αν είσαι του θέματος, ο Τζον θα συζητήσει μαζί σου σε αυτό το επίπεδο. Και είναι τόσο παθιασμένος που ο κόσμος θα τον ακούσει".
