Του Νίκου Μελέτη
Το επόμενο βήμα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο μετά την υπογραφή του Μνημονίου με την Λιβύη αναμένουν Αθήνα και Λευκωσία και ενώ το γεωτρύπανο Yavuz βρίσκεται ήδη εκτός κυπριακής ΑΟΖ όπου επιχειρούσε παράνομες έρευνες από τον Οκτώβριο και το δεύτερο ερευνητικό σκάφος Oruc Reis παραμένει εδώ και εβδομάδες σε αγκυροβόλιο της Νότιας Τουρκίας. Πληροφορίες για διαμόρφωση και άλλων σεναρίων με στόχο ελληνικά αλιευτικά σκάφη, έρχονται από την Άγκυρα.
Επανειλημμένα η Τουρκική ηγεσία και ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν έχουν απειλήσει τις τελευταίες εβδομάδες ότι θα εφαρμόσουν τα Μνημόνια που υπογράφτηκαν με την Λιβύη και ότι θα στείλουν τα πλοία τους για έρευνες στην περιοχή που «οροθετήθηκε» με το Μνημόνιο που υπογράφτηκε με την Λιβύη και δεν απέκλειαν μάλιστα εάν προταθεί κάτι τέτοιο από την κυβέρνηση της Τρίπολης να φθάσουν τα τουρκικά σκάφη ακόμη και νότια της Κρήτης σε περιοχές που η Λιβύη θεωρεί ως δική της υφαλοκρηπίδα .
Όμως η Τουρκία με πρόσχημα την ανακήρυξη ΑΟΖ με σημείο οριοθέτησης αυτό που προβλέπει το Μνημόνιο με την Λιβύη και αφορά την περιοχή Ανατολικά του τόξου Καστελόριζο - Ρόδος - Κάρπαθος - Κρήτη, έχει και την επιλογή της «ήπιας» πρόκλησης χωρίς καν την αποστολή ερευνητικού σκάφους.
Καθώς η ύπαρξη ΑΟΖ προσφέρει κυριαρχικά δικαιώματα και στην αλιεία και την στήλη ύδατος και όχι μόνο στον βυθό ,η Τουρκία μπορεί να επιχειρήσει να εφαρμόσει τα Μνημόνια ασκώντας την «εξουσία» της επί ελληνικών αλιευτικών σκαφών. Είτε εκδιώχνοντάς τα από την περιοχή είτε ακόμη συλλαμβάνοντας τα και οδηγώντας τα σε τουρκικό λιμάνι, με την κατηγορία ότι παραβίασαν την «Τουρκική ΑΟΖ».
Και αυτό σε πρώτη φάση θα είναι ένα βολικό σενάριο για την Τουρκία καθώς θα ασκήσει τα «δικαιώματα» της με ανώδυνο τρόπο, φέρνοντας φυσικά την Ελλάδα σε δύσκολη θέση καθώς θα πρέπει να διαχειριστεί μια κρίση που όμως δεν θα αφορά τουρκικό ερευνητικό η γεωτρύπανο που θα πραγματοποιεί δραστηριότητες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα ,αλλά ελληνικό αλιευτικό σκάφος το οποίο είτε θα παρεμποδίζεται είτε ακόμη και θα έχει συλληφθεί από την τουρκική Ακτοφυλακή και Ναυτικό.
Η υπόθεση εξάλλου αποστολής τουρκικού ερευνητικού η κυρίως γεωτρύπανου παρουσιάζει πολλά προβλήματα.
Το YAVUZ σύμφωνα με την NAVTEX 1109/19 επρόκειτο να ολοκληρώσει σήμερα τις έρευνες του σε περιοχή που βρίσκονταν εντός του Οικοπέδου 7 της Κυπριακής ΑΟΖ αλλά ήδη από τα Φώτα αποχώρησε έχοντας κλειστό το σύστημα δορυφορικού εντοπισμού του (AIS) .
Το ερώτημα πλέον είναι εάν τα δυο αυτά σκάφη το γεωτρύπανο Yavuz και το ερευνητικό Oruc Reis είναι σε φάση προετοιμασίας για νέα αποστολή στην περιοχή και το βλέμμα της Αθήνας και Λευκωσίας είναι εστιασμένο πάνω τους, καθώς το Fatih έχει προγραμματισμένες παράνομες γεωτρήσεις στην Κυπριακή Υφαλοκρηπίδα μέχρι τον Μάρτιο, ενώ το Barbaros είναι πιο «ευέλικτο» καθώς πραγματοποιεί παράνομες έρευνες νότια της Κύπρου...
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει στην διάθεση της η Λευκωσία το YAVUZ παρά τον πακτωλό χρημάτων που έχουν διατεθεί από την Τουρκία δεν κατόρθωσε να πραγματοποιήσει κανονική γεώτρηση καθώς ούτε στο βάθος που είχε προγραμματισθεί μπόρεσε να προσεγγίσει , αλλά και αρκετές ζημιές προκλήθηκαν είτε από έλλειψη επαρκούς εξοπλισμού είτε από απουσία εξειδικευμένου έμπειρου προσωπικού.
Η διεθνής κινητοποίηση της Λευκωσίας και η έκδοση διεθνών ενταλμάτων, απέτρεψε τις ξένες εξειδικευμένες εταιρίες να προσφέρουν συνδρομή στην τουρκική εταιρία ΤΡΑΟ, η οποία παρά την σοβαρή πρόοδο που έχει κάνει, δεν είναι ακόμη σε θέση να πραγματοποιήσει με δικά της μέσα τόσο απαιτητικές έρευνες και γεωτρήσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με πληροφορίες ακόμη και ο ιδιοκτήτης υπό χρεωκοπία εταιρίας με έδρα σε ευρωπαϊκή χώρα τον οποίο προσέγγισε η Άγκυρα προσφέροντας σημαντική οικονομική βοήθεια, αρνήθηκε να συνεργασθεί υπό τον φόβο φυσικά των νομικών κυρώσεων.
Αυτή την στιγμή δεν είναι ακόμη σαφές πως θα αντιδράσει η Άγκυρα καθώς στις επιλογές που έχει είναι η αποστολή του γεωτρύπανου στην Μαύρη Θάλασσα όπου εκεί μπορεί να συνεργασθεί με ξένες εταιρίες ώστε να μπορέσει να εξασφαλίσει και τεχνογνωσία και πρόσθετο εξοπλισμό ,που θα χρησιμοποιηθούν αργότερα στην Μεσόγειο.
Θα μπορούσε μάλιστα να προβληθεί αυτή η υποχρεωτική απομάκρυνση του γεωτρύπανου ως «κίνηση καλής θέλησης» για την οποία η Άγκυρα θα ζητήσει ως αντάλλαγμα την αναβολή των προγραμματισμένων γεωτρήσεων για τον Φεβρουάριο από την TOTAL στην Κυπριακή ΑΟΖ ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών.
Ήδη υπάρχουν πληροφορίες ότι η TOTAL ενδέχεται να καθυστερήσει λίγο ακόμη το πρόγραμμα των γεωτρήσεων λόγω τεχνικών προβλημάτων που αφορούν την διαθεσιμότητα του γεωτρύπανου το οποίο διενεργεί γεωτρήσεις στον Λίβανο.
