Στα πλαίσια της πρωτοβουλίας του ΓΓ/ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες για την σύγκληση άτυπης πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό (5+1) για την επανέναρξη των συνομιλιών, η ειδική απεσταλμένη του Αμερικανίδα κ. Τζείν Χολ Λουτ συναντήθηκε την Δευτέρα 11 Ιανουαρίου ξεχωριστά με το Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη και τον κατοχικό Τ/Κ ηγέτη κ. Ερσίν Τατάρ. Η πρωτοβουλία αυτή είχε αναγγελθεί το περασμένο Φθινόπωρο μετά από τις εδώ και μία διετία συνεχιζόμενες «πειρατικές ενέργειες» των Τούρκων στην κυπριακή Υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ και αρχίζει να υλοποιείται μετά από όσα έγιναν τον Νοέμβριο στην Αμμόχωστο κατά παράβαση των ψηφισμάτων του ΣΑ/ΟΗΕ (550/1984 και 789/1992) και τις προκλητικές «περατζάδες» Ερντογάν-Τατάρ στην πόλη.
Όπως όλα πλέον δείχνουν, η πενταμερής διάσκεψη θα πραγματοποιηθεί κατά πάσα πιθανότητα μέσα στον ερχόμενο Φεβρουάριο, μάλλον στην έδρα του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη, 2-3 εβδομάδες μετά την ανάληψη της Προεδρίας των ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν. Εδώ κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος γνωρίζει καλά το Κυπριακό, έχει επισκεφθεί την Κύπρο τον Μάιο 2014, συναντήθηκε για πάνω από 2 ώρες με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνέφαγε μάλιστα με Αναστασιάδη και τον τότε Πρόεδρο του ψευδοκράτους κ. Έρογλου, η δε σημερινή ειδική απεσταλμένη του ΓΓ/ΟΗΕ 65χρονη Τζέιν Λουτ ήταν επί 4ετία Υφυπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας στις ΗΠΑ όταν ο ίδιος ήταν Αντιπρόεδρος του Ομπάμα.
Έστω και αν παραβλέψουμε όλα όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα από πλευράς Τουρκίας, προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι στην επιστολή του για τις λεγόμενες «καλές υπηρεσίες» (good offices) που θα προσφέρει, o ΓΓ/ΟΗΕ δεν αναφέρεται καθόλου σε ποια μορφή λύσης θα κινηθούν οι συζητήσεις. Το αφήνει «φλου» χωρίς καμία αναφορά στην λέξη «Ομοσπονδία», αλλά και στα 6 βασικά σημεία που παρουσίασε στο Κραν Μοντανά (Ιούλιος 2017) και φυσικά στο που κατέληξαν εκείνες οι συνομιλίες. Το χειρότερο είναι ότι όπως διαρρέεται το κύριο μέλημα της κ. Λούτ είναι να εξασφαλίσει από τώρα την κοινή δήλωση που θα δοθεί ως κοινό… ανακοινωθέν μετά την διάσκεψη! Αυτό το νεφελώδες τοπίο είναι αυτό που μας προβληματίζει.
Από την άλλη πλευρά ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ θέτει δυο βασικούς όρους που μάλλον αναιρούν την όλη διαδικασία και εμμέσως απαιτεί την επανέναρξη των συνομιλιών από μηδενική βάση. Ο πρώτος είναι η αποδοχή της κυρίαρχης ισότητας και η νομιμοποίηση πριν απ’ όλα της κρατικής οντότητας του ψευδοκράτους που σημαίνει ότι εμμένει στην λύση των δύο κρατών! Δηλαδή αντί του συνεταιρισμού των δύο κοινοτήτων σε Ομοσπονδία προτάσσει την συνεργασία δύο ξεχωριστών κρατών. Η δεύτερη προϋπόθεση σχετίζεται με τα ενεργειακά και με το τι αναλογεί στην Τουρκία και στην Τ/Κ κοινότητα καθόσον όπως δήλωσε ο κ. Τατάρ, η Τουρκία διαμόρφωσε νέα δεδομένα και συνδέεται με την πολυμερή διάσκεψη που προετοιμάζει ο πάντα χαμογελαστός Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ κ. Σάρλ Μισέλ σύμφωνα με την τελευταία παράγραφο του Κειμένου Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου.
Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο Καθηγητής κ. Κώστας Υφαντής σε χθεσινό του άρθρο στο Liberal η Άγκυρα και η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων θέτουν απροκάλυπτα το πλαίσιο της διχοτόμησης. Δύο κράτη που θα είναι όχι απλώς πολιτικά ίσα αλλά και θα απολαμβάνουν ισότητα κυριαρχίας. Πολλοί και πολλές υποστηρίζουν ότι η Άγκυρα ξεκινά από την λύση των δύο κρατών για να «συμβιβαστεί» με μια χαλαρότατη συνομοσπονδία που μόνο κατ΄ όνομα δεν θα είναι διχοτόμηση. Θα προσέθετα όμως εγώ ότι αφού στην Άγκυρα βλέπουν ότι αφού δεν καταφέρνουν να ελέγξουν όλο το νησί πάνε να ελέγξουν τουλάχιστον το 38% πλήρως και να έχουν «όμηρο» το υπόλοιπο που θα μείνει στα χέρια των Ελληνοκυπρίων.
Οι διεθνείς πιέσεις για «το κλείσιμο αυτού του μακροχρόνιου και... «βαρετού προβλήματος», αν είναι δυνατόν και μέσα στους επόμενους μήνες γίνονται όλο και πιο ασφυκτικές τόσο προς την Ελληνοκυπριακή (Ε/Κ) πολιτική ηγεσία όσο και προς την Ελλάδα. Αναμφίλεκτα οι Κύπριοι αδελφοί μας έχουν τον πρώτο λόγο και αναμένουμε αύριο Πέμπτη μετά την σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου να εκφρασθεί η θέση της Ε/Κ πλευράς. Η Ελλάδα όμως ως Εγγυήτρια Δύναμη και συνάμα ως Εθνικό Κέντρο θα πρέπει να παίξει τον δικό της ρόλο, τον ρόλο που επιβάλλει η Ιστορία, οι Διεθνείς Συμβάσεις και η υφιστάμενη γεωπολιτική κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και να μην «σιωπά»! Αν και το Κυπριακό είναι ένα διεθνές πρόβλημα, κυβέρνηση, πολιτικός κόσμος και λαός θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη ότι μία δυσμενής για τα ελληνικά συμφέροντα λύση στην Κύπρο, είτε το θέλουμε, είτε όχι, επηρεάζει δυσμενώς όλο το φάσμα των λεγομένων ελληνοτουρκικών προβλημάτων που δημιουργούνται από την αναθεωρητική πολιτική της γειτονικής μας χώρας. Και αυτό παρ’ όλο που δεν θα πρέπει να τα κάνουμε πακέτο με τις διερευνητικές.
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ο οποίος δεν θα πρέπει να ξεχνάει την ιδιότητα του αυτή, στην ουσία δεν διαπραγματεύεται με τον όποιο Τ/Κ ηγέτη έχει απέναντι του αλλά με την ίδια την Τουρκία η οποία κατέχει τμήμα της επικράτειας του ανεξαρτήτου κράτους που προεδρεύει. Το πραγματικό πρόβλημα είναι η ίδια η Τουρκία η οποία έχει το κλειδί της λύσης. Ας το καταλάβουμε επιτέλους. Το Κυπριακό είναι το εθνικό ζήτημα που απασχολεί και πολύ σωστά, αδιάλειπτα την ελληνική εξωτερική πολιτική εδώ και 65 χρόνια. Δεν νομίζω ότι υπάρχει εχέφρων Έλληνας που να μην επιθυμεί την λύση του. Αλλά εδώ είναι το κρίσιμο ερώτημα. Τι λύση; Οποιαδήποτε λύση; Θα επαναλάβω κάτι που έχει γράψει ο εκλεκτός φίλος Δρ. Χρίστος Κληρίδης, πρώην Βουλευτής, πρώην Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου, πρώην Μέλος της Διαπραγματευτικής Ομάδας και νυν Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κύπρου. «Το δίλημμα δεν είναι μεταξύ λύσης και μη λύσης, αλλά μεταξύ μίας καταστροφικής λύσης και της συνέχισης της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι να βρεθεί μία σωστή και δίκαιη λύση», μία λύση που θα κατοχυρώνει και τα δικαιώματα της πλειοψηφίας της Μεγαλονήσου θα προσέθετα εγώ.
Μπορεί κάποιος να ρωτήσει, «μα καλά τι θέλετε να μην πάμε στην διάσκεψη;». Όπως έχει εξελιχθεί η κατάσταση και δεδομένων των διεθνών συσχετισμών η Ε/Κ πλευρά και η Ελλάδα δεν μπορούν να αρνηθούν την συμμετοχή τους. Όμως με το που θα διατυπωθούν οι θέσεις της τουρκικής πλευράς, να καταγγελθεί διεθνώς ότι αυτές είναι αντίθετες στο πλαίσιο των ΗΕ και το ίδιο επιβάλλεται να πράξει ο ίδιος ο ΓΓ/ΟΗΕ. Κάποιοι φοβούνται ότι κάτι τέτοιο θα έφερνε απαρέγκλιτα την διχοτόμηση. Μα αν αυτό συνέφερε στην Άγκυρα και γινόταν χωρίς σημαντικές «ζημιές» θα είχε ήδη γίνει.
Και επειδή γινόμαστε αναπόδραστα καχύποπτοι γεννάται το ερώτημα γιατί ο ΓΓ/ΟΗΕ ρισκάρει την σύγκληση μίας τέτοιας διασκέψεως όταν δεν υπάρχει το ζητούμενο «κοινό όραμα» καθόσον στα φερόμενα ως δύο μέρη (είπαμε η Κυπριακή Δημοκρατία με την Τουρκία διαπραγματεύεται στην πραγματικότητα) υπάρχει χαοτική διαφορά απόψεων. Τα πράγματα λοιπόν πρέπει να λέγονται όπως είναι και χωρίς εξωραϊστικές υπεκφυγές. Υπάρχουν κάποιοι στην Μεγαλόνησο που ομιλούν και αυτοί για δύο κράτη που στην πράξη όμως σημαίνει πλήρης αποδοχή των τετελεσμένων και έμμεση παραδοχή ευθυνών στην ελληνική πλευρά για την μη εξεύρεση λύσης μέχρι τώρα ιδιαίτερα με την απόρριψη τους «Σχεδίου Ανάν». Όταν κάποιος μάλιστα από αυτούς ήταν πρωτοκλασάτος Υπουργός του κ. Αναστασιάδη και ηγετικός στέλεχος του ΔΗΣΥ, τότε τα λεγόμενα του έχουν ειδικό βάρος. Μήπως σε αυτούς τους κύκλους αναζητείται το «κοινό όραμα» από τον κ. Γκουτιέρες; Και για τον λόγο αυτό επιβάλλεται να διευκρινιστεί άμεσα από τον κ. Αναστασιάδη αν συζητάει τελικά την λύση της συνομοσπονδίας, έστω και αν βαφτιστεί χαλαρή …ομοσπονδία, ή την απορρίπτει!
Αν και ένας από τους σφοδρότερους επικριτές του πρώην ΥΠΕΞ κ. Νίκου Κοτζιά για μία σχεδόν τετραετία θα κλείσω το άρθρο αυτό με μία αναφορά στο βιβλίο του που συνέγραψε ως Καθηγητής «Η εξωτερική Πολιτική της Ελλάδας στον 21ο Αιώνα» (σελ. 333): « Η Ελληνική Εξωτερική Πολιτική οφείλει να αντιμετωπίσει το Κυπριακό όχι μόνο ως ένα ζήτημα αλληλεγγύης προς την Κύπρο αλλά ως ένα συστατικό του τόξου αμέσων ελληνικών συμφερόντων»
