Όπου και αν κοιτάξει σήμερα κανείς θα δει μια πρόβλεψη κάποιου αναλυτή, επενδυτικού οίκου, οικονομολόγου, πολιτικού ή απλού παρατηρητή των αγορών, για το πως θα επηρεάσει την οικονομία η πανδημία και όλοι προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα που απασχολεί τους πάντες: Πότε θα τελειώσει η κρίση;
Αυτή ακριβώς είναι ιδιαιτερότητα της κρίσης που βιώνουμε. Ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει, ούτε καν να προβλέψει το τέλος της, γιατί πολύ απλά είναι πολύ περιορισμένη η ορατότητα σχετικά με την ανακάλυψη εμβολίου ή θεραπείας. Κατ’ επέκταση δεν μπορεί να προβλεφθεί ούτε ο συνολικός αντίκτυπος της εξάπλωσης του κορονοϊού, την ώρα που το hotspot της πανδημίας έχει «ταξιδέψει» από την Γουχάν της Κίνας στην Ιταλία και από κει στη Νέα Υόρκη.
Χαρακτηριστικά είναι τα μηνύματα που στέλνουν σε μετόχους και επενδυτές οι μεγαλύτεροι διαχειριστές κεφαλαίων στον κόσμο, τα funds που υπό φυσιολογικές συνθήκες κινούν τα νήματα και να επηρεάζουν την τάση των αγορών.
Πρώτος, ο πολύς Λάρι Φινκ. «Στα 44 χρόνια που ασχολούμαι με τις αγορές δεν έχω δει ποτέ ξανά κάτι τέτοιο». Με αυτή τη φράση ο επικεφαλής της BlackRock, απεύθυνε προχθές μήνυμα προς τους μετόχους της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων στον κόσμο. Ας δούμε τι λέει για τη μεγαλύτερη κρίση του αιώνα ο ισχυρός άνδρας του αμερικανικού κολοσσού που διαχειρίζεται 7,5 τρισ. δολάρια.
Για την οικονομία: Η πανδημία έχει πυροδοτήσει μία γενικότερη αναθεώρηση πολλών σταθερών για την παγκόσμια οικονομία, όπως του τρόπου που λειτουργούν οι εφοδιαστικές αλυσίδες ή της εξάρτησής μας από τις διεθνείς αερομεταφορές. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι οι πολίτες ανά τον κόσμο αναθεωρούν τον τρόπο που εργάζονται, ψωνίζουν, ταξιδεύουν και συναθροίζονται. Όταν θα βγούμε από την κρίση, ο κόσμος μας θα είναι πολύ διαφορετικός. Θα έχει αλλάξει η ψυχολογία των επενδυτών, των επιχειρήσεων, των καταναλωτών. Και θα είμαστε πολύ πιο εξαρτημένοι από τις οικογένειές μας για να παραμείνουμε ασφαλείς.
Για το τέλος της κρίσης: όσο δραματική και αν είναι η κατάσταση, ο Φινκ υποστηρίζει ότι η οικονομία θα ανακάμψει με σταθερό ρυθμό, εν μέρει επειδή η τρέχουσα κατάσταση δεν διαθέτει ορισμένα από τα εμπόδια που εμφανίζει μία κλασική οικονομική κρίση.
Για την πανδημία: Ο Φινκ τονίζει ότι αλλάζει τις ζωές όλων και απειλεί την οικονομική σταθερότητα, ενώ χαρακτηρίζει «ήρωες» του γιατρούς που προσπαθούν να σώσουν ζωές. Οι κυβερνήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με την πρωτοφανή πρόκληση της εφαρμογής περιοριστικών μέτρων που δεν έχουν επιβληθεί ποτέ ξανά και ταυτόχρονα πρέπει να βρουν λύση στα οικονομικά προβλήματα νοικοκυριών και επιχειρήσεων, σημειώνει. Στον ιδιωτικό τομέα, η πανδημία έχει ανατρέψει τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, με τις μικρές επιχειρήσεις και τους εργαζομένους τους να καλούνται να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος.
Για τις αγορές: Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι οι αγορές έχουν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο. Είναι αδύνατο να το προβλέψεις κάποιος. Η πανδημία «χτυπάει» τις χρηματαγορές με την ταχύτητα και την σφοδρότητα που βλέπουμε σε μία κλασσική χρηματοπιστωτική κρίση, όπως του 2008. Μέσα σε λίγες εβδομάδες οι κυριότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες μπήκαν σε bear market και η Wall Street είδε για πρώτη φορά από το 1997 να διακόπτεται η συνεδρίαση για να αποφευχθούν τα χειρότερα, κάτι που συνέβη στη συνέχεια άλλες 3 φορές. Οι κεντρικές τράπεζες κινούνται γρήγορα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και οι κυβερνήσεις πλέον ενεργοποιούν και αυτές γρήγορα μέτρα ενίσχυσης. Οι ενέργειες αυτές θα είναι πιο αποτελεσματικές και πιο δραστικές από το 2008 γιατί δεν έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες διαρθρωτικές προκλήσεις.
Από την πλευρά του, ο Τιμ Μπάκλεϊ της Vanguard, του επενδυτικού γίγαντα των 30 εκατομμυρίων επενδυτών και των 6,2 τρισ. δολαρίων σε κεφάλαια υπό διαχείριση, επισημαίνει ότι ο πανδημία δεν ήταν κάτι που μπορούσε να προβλεφθεί. Ο Μπάκλεϊ συνιστά ψυχραιμία, τονίζοντας ότι ο πανικός και η βιασύνη δεν είναι σύμμαχοι του επενδυτή, ενώ αναγνωρίζει ότι είναι πολύ πιο δύσκολο για έναν επενδυτή να πειθαρχήσει στο τρέχον περιβάλλον, όπου οι διακυμάνσεις είναι υπερβολικές και η αβεβαιότητα χτυπάει κόκκινο. Ο επικεφαλής της Vanguard προτείνει στους επενδυτές να παραμείνουν στο μακροπρόθεσμο πλάνο τους καθώς όπως υπογραμμίζει, «όσοι βγαίνουν σε τέτοιες καταστάσεις δύσκολα βρίσκουν την κατάλληλη στιγμή να ξαναμπούν στην αγορά και συνήθως το μετανιώνουν.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Μπρένταν Χολ, υψηλόβαθμο στέλεχος της Fidelity Investments των 3 τρις. δολαρίων. «Το σημαντικό είναι να μην πανικοβάλλεστε: η αβεβαιότητα είναι μία σταθερά και οι περίοδοι πτώσης αναμενόμενες, όπως συμβαίνει σήμερα με την πανδημία», σημειώνει. Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι όταν οι αγορές και οι οικονομίες κάνουν βήματα προς τα πίσω, αμέσως μετά ανακάμπτουν. Καλεί τους επενδυτές να παραμείνουν προσηλωμένοι σε μία μακροπρόθεσμη στρατηγική γιατί η ιστορία έχει δείξει ότι αυτοί που κυνηγούν τις διακυμάνσεις στο τέλος χάνουν. Σε πολλούς ο κορονοϊός έχει προκαλέσει έντονα συναισθήματα με αποτέλεσμα να λειτουργούν με φόβο και όχι με πειθαρχία. Είναι κατανοητό αυτό έως ένα βαθμό, ωστόσο οι επενδυτές πρέπει να βλέπουν πιο μπροστά.
