Του Κώστα Μήλα
Σινιάλο περαιτέρω ενίσχυσης της εμπιστοσύνης της χώρας και των προοπτικών της στέλνει η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από την Fitch, ωστόσο ο δρόμος είναι ακόμη ανηφορικός και η διεθνής συγκυρία σύνθετη και εκρηκτική. Τι σημαίνει επομένως η αναβάθμιση της οικονομίας από την Fitch ;
Σε πρόσφατη επιστημονική μου εργασία με τους καλούς συναδέλφους Περικλή Μπουμπάρη και Θεόδωρο Παναγιωτίδη στο International Review of Financial Analysis αναλύουμε το ιστορικό των πιστοληπτικών αποφάσεων της Ελλάδας.
Εκεί, λο
ιπόν, κάνουμε χρήση των γραπτών του αναλυτή Thomas L. Friedman σύμφωνα με τα οποία «Ζούμε σε ένα κόσμο με δύο υπερδυνάμεις: (α) τις ΗΠΑ, οι οποίες μπορούν να ισοπεδώσουν μία χώρα με βόμβες, και (β) την Moody’s, έναν οίκο που μπορεί να καταστρέψει την ίδια χώρα με σειρά πιστοληπτικών υποβαθμίσεων»
Εκείνη που έλαβε την Παρασκευή απόφαση για την Ελλάδα δεν ήταν η Moody’s, αλλά η Fitch Ratings η οποία, μαζί με την Moody’s και την Standard&Poor’s κυριαρχούν (με ποσοστό περίπου 92%) στην Ευρωπαϊκή αγορά πιστοληπτικών αποφάσεων.
Η Fitch, λοιπόν, αναφερόμενη, κυρίως, στην δημοσιονομική προσαρμoγή της χώρας μας,
έδωσε το «πράσινο φως» στην αναβάθμιση Ελλάδας κατά μία βαθμίδα από ΒΒ- σε ΒΒ με θετικές προοπτικές. Συνεπώς, περαιτέρω αναβαθμίσεις είναι στον ορίζοντα. Με δύο επιπλέον αναβαθμίσεις, θα επιστρέψουμε (επιτέλους) στην επενδυτική βαθμίδα οπότε και ανοίγει ο δρόμος για την είσοδο μας στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Κάτι τέτοιο, θα συμπιέσει τόσο το κόστος δανεισμού του ελληνικού κράτος όσο και το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα.
Δεν πρέπει, όμως, να «προτρέχουμε» διότι χρειάστηκαν 9 «πέτρινα» έτη (!) και μία χρεοκοπία, προκειμένου να μας επαναφέρει η Fitch «προ των πυλών» της επενδυτικής βαθμίδας. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ιδιαίτερα θετική απόφαση. Και τούτο επειδή, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, η αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού του ελληνικού κράτους (περίπου στο 1,31% σε 10-ετή ορίζοντα), δεν έχει ολοσχερώς «περάσει» στις ελληνικές επιχειρήσεις. Αυτές εξακολουθούν και δανείζονται με το ιδιαίτερα υψηλό επιτόκιο του 3,61%, όσο περίπου και το επιτόκιο του Ιουλίου 2019, όταν, δηλαδή, ο κ. Μητσοτάκης αναδείχθηκε Πρωθυπουργός!
Η απόφαση της Fitch σίγουρα θα δραστηριοποιήσει τους μέχρι (και) σήμερα «καχύποπτους» ιδιώτες επενδυτές να «ψηφίσουν» ελληνικά ιδιωτικά ομόλογα. Αυτό με την σειρά του θα ανοίξει, σε μεγάλο βαθμό, το δρόμο για επενδύσεις και ανάπτυξη ίσως και κοντά στο 2,8% που αποτελεί και κυβερνητικό στόχο ή στο 2,5% που εκτιμά η Fitch.
Ο δρόμος βέβαια, για την επιστροφή στην κανονικότητα της επενδυτικής βαθμίδας δεν είναι εύκολος διότι, όπως ανέφερε και η Fitch, πρέπει να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειες μας στην μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τα οποία, μέχρι και σήμερα (στοιχεία από το 2019), παραμένουν στο εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 42,1% των συνολικών δανείων..
Η περαιτέρω εξυγίανση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών θα επιτρέψει τον δανεισμό των εξωστρεφών ελληνικών επιχειρήσεων έτσι ώστε να προχωρήσουν οι επενδύσεις οι οποίες θα επιταχύνουν την αύξηση του ΑΕΠ. Κάτι που σίγουρα χρειαζόμαστε, καθώς η επιτάχυνση της ανάπτυξης αποτελεί σημαντικό παράγοντα περαιτέρω αναβαθμίσεων τόσο από την Fitch όσο και από τους λοιπούς οίκους αξιολόγησης!
ΥΓ Έχει ο καιρός γυρίσματα. Το 2010, με «αιχμή του δόρατος» τον (τότε) επίτροπο Jose Barroso, «πυροβολούσαμε» τους οίκους αξιολόγησης. Τώρα τους εκθειάζουμε...
* Ο Κώστας Μήλας είναι Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.
