Μετά από τη μεγάλη ύφεση του 2020 η ελληνική οικονομία έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στο καλοκαίρι του 2021 και στην ανάκαμψη των τουριστικών εσόδων. Δυστυχώς, όμως, οι προβλέψεις είναι μάλλον ζοφερές και δύσκολα θα δούμε γεμάτα αεροδρόμια, ξενοδοχεία και παραλίες με ξένους τουρίστες. Με βάση τις τρέχουσες εκτιμήσεις των αναλυτών σχετικά με την άρση των περιορισμών στα διεθνή ταξίδια, το φετινό καλοκαίρι θα είναι για την ελληνική τουριστική βιομηχανία παρόμοιο ή κάπως καλύτερο από το καταστροφικό περσινό.
Όπως αναφέρει σε έκθεσή της η Oxford Economics, οι καθυστερήσεις στην προμήθεια των εμβολίων σε συνδυασμό με την εμφάνιση πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων του ιού μεταθέτουν χρονικά την επίτευξη της ανοσίας του πληθυσμού και θέτουν σε κίνδυνο την ανάκαμψη του ελληνικού τουρισμού το φετινό καλοκαίρι. Παράλληλα, τα μικρά περιθώρια ανάπτυξης του εσωτερικού τουρισμού στη χώρα μας καθιστούν την Ελλάδα την πιο ευάλωτη οικονομία της Μεσογείου.
Σύμφωνα με τον οίκο, η επιστροφή του τουρισμού (αφίξεις, έσοδα κλπ) στα επίπεδα του 2019 δεν θα επιτευχθεί πριν το 2023, που σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία θα βρεθεί αντιμέτωπη με σημαντικές απώλειες στο ΑΕΠ την ερχόμενη διετία. Αυτό είναι το βασικό σενάριο. Το καλό σενάριο είναι να δούμε σημαντική επιτάχυνση των εμβολιασμών και κατ’ επέκταση ταχύτερη άρση των περιορισμών στα ταξίδια. Υπάρχει ωστόσο και το κακό σενάριο το οποίο δεν μπορούμε να παραβλέψουμε σε μία τόσο αβέβαιη περίοδο. Αν, λοιπόν, τα κρούσματα δεν μειωθούν στους ερχόμενους μήνες και υπάρξουν νέες καθυστερήσεις στη διάθεση των εμβολίων, η Ελλάδα επειδή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό θα πρέπει να βρει τρόπο να ξεπεράσει ύφεση της τάξης του 6%.
«Πρόβλημα» ο εσωτερικός τουρισμός
Δεδομένης της κατάστασης με την πανδημία ο εσωτερικός τουρισμός είναι αυτός που θα κυριαρχήσει και το 2021. Οι χώρες που εμφανίζουν υψηλό ποσοστό εσωτερικού τουρισμού ως προς το σύνολο του τουρισμού (διανυκτερεύσεις, έσοδα κλπ) είναι οι λιγότερο ευάλωτες. Δυστυχώς για την τρέχουσα συγκυρία, η Ελλάδα είναι από τις χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό εσωτερικού τουρισμού, που συνεπάγεται ότι έχει μπροστά της μία δύσκολη διετία, έως ότου ανακάμψουν πλήρως τα διεθνή ταξίδια.
Μέσα στην πανδημία ο εσωτερικός τουρισμός έγινε πιο δημοφιλής καθώς ο κόσμος φοβάται ακόμη τα μακρινά ταξίδια, ωστόσο για τις χώρες της Μεσογείου δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στο συγκεκριμένο πεδίο. Το ποσοστό του εσωτερικού τουρισμού στην Ελλάδα ενισχύθηκε σημαντικά το 2020 με τις διανυκτερεύσεις να αυξάνονται κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το μέσο όρο της περιόδου 2015-2019. Ωστόσο η χώρα μας είναι από τις πιο ευάλωτες στην περίπτωση που συνεχιστούν οι διεθνείς περιορισμοί, καθώς εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον εξωτερικό τουρισμό, όπως φαίνεται στο γράφημα που ακολουθεί:
Όπως εξηγεί η Oxford Economics, ενώ η Ιταλία είναι λιγότερο πιθανό να δει μεγάλη μείωση στον εσωτερικό τουρισμό (εμφανίζει ήδη υψηλό ποσοστό στον δείκτη), δύσκολα θα δει και ανάπτυξη καθώς οι Ιταλοί ήδη επιλέγουν τη χώρα τους. Στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι ότι ο εσωτερικός τουρισμός σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ξένες αφίξεις σε όγκο και έσοδα.
Οι προοπτικές του τουρισμού το 2021
Ο οίκος εκτιμά ότι θα σημειωθεί μερική ανάκαμψη της τουριστικής δραστηριότητας από τα τέλη Ιουνίου – αρχές Ιουλίου καθώς θα αίρονται σταδιακά οι περιορισμοί, όμως συνολικά το τοπίο για τον τουρισμό παραμένει συννεφιασμένο. Για το 2021 αναμένεται σημαντική αύξηση των διεθνών αφίξεων, συνολικά στην Ευρώπη αλλά και στις χώρες της Μεσογείου, εντούτοις οι συνολικές διανυκτερεύσεις θα είναι πολύ χαμηλότερα από το 2019.
Το κλίμα στον κλάδο δεν είναι καλό μετά και τον δεύτερο γύρο lockdown που ξεκίνησε τον Νοέμβριο, αν και οι εκτιμώμενη ζήτηση για διαμονή στο επόμενο τρίμηνο βελτιώνεται με αργό ρυθμό. Την ίδια ώρα, βέβαια, η πρόθεση των επιχειρηματιών του χώρου να προχωρήσουν σε προσλήψεις παραμένει σε απογοητευτικά επίπεδα, επισημαίνει η Oxford Economics.
Όλα θα κριθούν από την πορεία των εμβολιασμών και την εξάπλωση του ιού, καθώς το κλίμα μπορεί πολύ γρήγορα να αλλάξει προς το καλύτερο αν βελτιωθεί σημαντικά η υγειονομική κατάσταση σε χώρες-κλειδιά.
Το «κακό» σενάριο
Τι θα γίνει αν η υγειονομική κρίση συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη ; Για να δώσει απάντηση, ο οίκος εξετάζει ένα υποθετικό παράδειγμα κατά το οποίο τόσο η εσωτερική όσο και η διεθνής ταξιδιωτική δραστηριότητα παραμένουν αμετάβλητες στο υπόλοιπο τους έτους και σε σύγκριση με το 2020. Είναι προφανές σε αυτό το δυσμενές σενάριο οι οικονομίες της μεσογείου θα εμφανίσουν ύφεση, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην πιο μειονεκτική θέση. Η πτώση του ΑΕΠ θα είναι ήπια για την Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία θα δουν ύφεση της τάξης του 1% ενώ η Ελλάδα θα δει ύφεση 5,8%.
Τα σενάρια εμβολιασμού
