Αφού έφτασε σε νέα υψηλά επίπεδα το 2024, η παγκόσμια ζήτηση για άνθρακα πρόκειται να εξομαλυνθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς η εκτίναξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συμβάλλει στην κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Ενέργειας (IEA) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα
Η έκθεση Coal 2024 - η νέα έκδοση της ετήσιας έκθεσης της ΙΕΑ για την αγορά άνθρακα, η οποία αναλύει τις τελευταίες τάσεις και επικαιροποιεί τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις - δείχνει ότι η παγκόσμια χρήση άνθρακα έχει ανακάμψει έντονα μετά την κατακόρυφη πτώση της στο αποκορύφωμα της πανδημίας.
Σύμφωνα, πάντα, με τα ευρήματα της έκθεσης, είναι έτοιμη να αυξηθεί σε 8,77 δισεκατομμύρια τόνους το 2024, που αποτελεί ρεκόρ. Κατά την ίδια πηγή, η ζήτηση αναμένεται να παραμείνει κοντά σε αυτό το επίπεδο μέχρι το 2027, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην παραγωγή ενέργειας και η κατανάλωση άνθρακα εξισορροπείται στην Κίνα.
Ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις παγκόσμιες αγορές άνθρακα, καθώς ένας στους τρεις τόνους άνθρακα που καταναλώνονται παγκοσμίως καίγεται σε μονάδα παραγωγής ενέργειας στη χώρα.
Το 2024, η Κίνα συνέχισε να διαφοροποιεί τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, να προωθεί την κατασκευή πυρηνικών σταθμών και να επιταχύνει την τεράστια επέκταση της ηλιακής φωτοβολταϊκής και αιολικής δυναμικότητας. Αυτό θα πρέπει να βοηθήσει στον περιορισμό της αύξησης της κατανάλωσης άνθρακα μέχρι το 2027, σύμφωνα με την έκθεση, αν και επισημαίνει επίσης μια σειρά από βασικές αβεβαιότητες στην ανάλυσή της.
Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, αυξάνεται με έντονο ρυθμό λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων, όπως ο εξηλεκτρισμός υπηρεσιών όπως οι μεταφορές και η θέρμανση, η αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη και η αυξανόμενη κατανάλωση από αναδυόμενους τομείς όπως τα κέντρα δεδομένων.
Επιπλέον, οι καιρικές συνθήκες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακυμάνσεις της κατανάλωσης άνθρακα βραχυπρόθεσμα. Σύμφωνα με την έκθεση, η ζήτηση άνθρακα στην Κίνα έως το 2027 θα μπορούσε να είναι έως και 140 εκατομμύρια τόνους υψηλότερη ή χαμηλότερη από την πρόβλεψη λόγω της σχετιζόμενης με τις καιρικές συνθήκες μεταβλητότητας στην παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Η ταχεία ανάπτυξη τεχνολογιών καθαρής ενέργειας αναδιαμορφώνει τον παγκόσμιο τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της παγκόσμιας χρήσης άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, τα μοντέλα μας δείχνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση για άνθρακα θα παραμείνει στάσιμη μέχρι το 2027, ακόμη και αν η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται απότομα», δήλωσε ο Διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας της ΙΕΑ Κεϊσούκε Σανταμόρι.
«Ωστόσο, οι καιρικοί παράγοντες - ιδίως στην Κίνα, τον μεγαλύτερο καταναλωτή άνθρακα στον κόσμο - θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις βραχυπρόθεσμες τάσεις της ζήτησης άνθρακα. Η ταχύτητα με την οποία αυξάνεται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι επίσης πολύ σημαντική μεσοπρόθεσμα», πρόσθεσε.
Στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες, η ζήτηση άνθρακα έχει ήδη κορυφωθεί και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται μέχρι το 2027. Ο ρυθμός της μείωσης θα συνεχίσει να εξαρτάται από τη θέσπιση ισχυρών πολιτικών, όπως αυτές που εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου του φθηνού φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά.
Εν τω μεταξύ, η ζήτηση για άνθρακα εξακολουθεί να αυξάνεται σε ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες, όπου η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται απότομα μαζί με την οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη, όπως, για παράδειγμα, η Ινδία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ. Στις αναδυόμενες οικονομίες, η ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στη ζήτηση άνθρακα από τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και η βιομηχανική χρήση αυξάνεται επίσης.
Οι τιμές του άνθρακα παραμένουν σήμερα κατά 50% υψηλότερες από το μέσο όρο που παρατηρήθηκε κατά την περίοδο 2017 - 2019. Η παραγωγή άνθρακα έφθασε σε ιστορικό υψηλό το 2024, αν και η ανάπτυξη αναμένεται να ισοπεδωθεί έως το 2027, καθώς θα αρχίσουν να εφαρμόζονται διαρθρωτικές αλλαγές.
Το διεθνές εμπόριο άνθρακα με βάση τον όγκο του αναμένεται επίσης να φθάσει σε ρεκόρ το 2024 με 1,55 δισεκατομμύρια τόνους. Ωστόσο, σύμφωνα με τον IEA με το βλέμμα στο μέλλον, ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου αναμένεται να συρρικνωθεί, με τον θερμικό άνθρακα να σημειώνει τη μεγαλύτερη μείωση.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Ασία παραμένει το κέντρο του διεθνούς εμπορίου άνθρακα, με όλες τις μεγαλύτερες χώρες εισαγωγής στην περιοχή, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Κορέα και το Βιετνάμ, ενώ στους μεγαλύτερους εξαγωγείς περιλαμβάνονται η Ινδονησία και η Αυστραλία.
