Το θέμα της κλιματικής κρίσης ξεπερνάει κατά πολύ αυτό που λέμε κυβέρνηση, αντιπολίτευση, πολιτικό σύστημα, αφορά ολόκληρη την κοινωνία και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Και η κλιματική αλλαγή είναι η εξήγηση, δεν μπορεί να είναι η δικαιολογία.
Αυτό σημαίνει ότι συμπεριφορές πρέπει να αλλάξουν, να σκεφτούμε με άλλα μοντέλα το νέο αυτό κόσμο, να αναθεωρήσουμε προγράμματα, να εγκαταλείψουμε παλιά σχέδια.
«Δεν χρειαζόμαστε πανάκριβα έργα, ούτε περισσότερα φράγματα, αλλά να φτιάχνουμε σωστά τα αναχώματα και να καθαρίζουμε τα ποτάμια μας», είπε ο Πρωθυπουργός στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του σχετικού νομοσχεδίου του υπ. Περιβάλλοντος, που σημαίνει όμως ότι θα χρειαστούν δύσκολες αποφάσεις.
Δίπλα στην κοίτη του ποταμού που πλημμύρισε τον Σεπτέμβριο, υπήρχαν ολόκληρα τετράγωνα, μάντρες, καλλιέργειες, πρέπει να σταματήσουμε να χαϊδεύουμε τα αυτιά των παραγωγών ότι θα υπάρχει πάντα στα δύσκολα η ΕΕ.
Αυτό αφορά πρωτίστως την κυβέρνηση, η πρώτη που πρέπει να δείξει ευελιξία στη νέα πραγματικότητα. «Τα στατιστικά με βάση τα οποία έγιναν οι χάρτες πλημμύρας είναι παραπλανητικά, έρχονται από το παλιό κλίμα, όταν ζούμε σε ένα καινούργιο», ανέφερε ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, θυμίζοντας ότι δεν υπήρχε περίπτωση με το παλιό κλίμα να έχουμε δύο γεγονότα, ένα της τάξεως των 1.000 ετών, και ένα της τάξεως των 200 - 300 ετών, στην ίδια περιοχή μέσα σε ένα μήνα.
Τα λόγια είναι ωραία, θα πείτε, το θέμα είναι τι έχει κάνει η κυβέρνηση τρεις περίπου μήνες μετά την καταστροφή της Θεσσαλίας.
Το νέο σχέδιο για τη διαχείριση πλημμυρών και ανάταξη του Θεσσαλικού Κάμπου βρίσκεται στα σκαριά, με την ομάδα των Ολλανδών εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει την κυβέρνηση να στέλνει το μήνυμα «ξεχάστε τα µεγάλα, κι ακριβά φράγµατα, δώστε ζωτικό χώρο στα ποτάµια».
Το σημείο αυτό έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς σε τοπικό επίπεδο εξακολουθεί να προβάλλεται ως λύση για τις πλημμύρες η κατασκευή πανάκριβων φραγμάτων, όπως αυτά που είχαν σχεδιαστεί τα προηγούμενα χρόνια χωρίς να προχωρήσει η κατασκευή τους.
Το άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της μελέτης των Ολλανδών αυτό που γνωρίζουμε δεκαετίες, χωρίς οι κυβερνήσεις να έχουν το θάρρος να πάρουν το πολιτικό κόστος και να δράσουν: Πάρα πολλές βιομηχανίες και περιοχές κατοικίας έχουν χτιστεί κυριολεκτικά πάνω στις πλημμυρικές ζώνες χειμάρρων και ποταμών, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Τι θα κάνει εδώ η κυβέρνηση, που έχει τον πρώτο λόγο;
Το τρίτο συμπέρασμα των Ολλανδών αφορά τη διαχείριση, τον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων σε πλήθος οργανισμών, χωρίς καν αντιστοίχιση με τα όρια των υδρολογικών λεκανών. Χρειάζεται να καταρτιστεί σχετικό masterplan για ενιαία διαχείριση των υδάτινων πόρων, κάτι το οποίο δουλεύεται ήδη από την ομάδα του Θ. Σκυλακάκη. Τέλος, επισημαίνεται η άμεση ανάγκη για την εγκατάσταση ενός συστήματος έγκαιρης ειδοποίησης που θα λειτουργεί σε 24ωρη βάση και θα επεξεργάζεται πληροφορίες για τις πλημμυρικές ροές σε πραγματικό χρόνο.
Στην κυβέρνηση δείχνουν δεκτικοί στις προτάσεις των Ολλανδών και είναι αποφασισμένοι για μια ολιστική προσέγγιση, αναγνωρίζοντας ότι η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία.
Ούτε και η απουσία συναίνεσης που κανονικά θα έπρεπε να υπάρχει από όλα τα λογικά κόμματα της αντιπολίτευσης ώστε να θωρακιστεί η χώρα, παρ’ ότι η πρόκληση απαιτεί κοινή γλώσσα, κοινό τόπο, συνεργασία στην εκπαίδευση των πολιτών και κυρίως συνέχεια.
Η κυβέρνηση θα κάνει λάθος αν ποντάρει σε συνεννόηση με την αντιπολίτευση. Δεν πρόκειται να υπάρξει. Αντί για μια διαλεκτική άρνηση που θα ήταν πολύ επωφελέστερη, χθες στη Βουλή κυριάρχησε μια καθολική άρνηση απέναντι σε οτιδήποτε έχει να προτείνει η κυβέρνηση κι ας αποτελεί το θέμα ένα παγκόσμιο διακύβευμα.
Επτά μέρες πριν από την COP28 στο Ντουμπάι, τη διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα, (30 Νοεμβρίου -12 Δεκεμβρίου), όπου θα παρευρεθούν από το ΥΠΕΝ οι Θ.Σκυλακάκης και Αλ. Σδούκου, τα νέα από τους επιστήμονες δεν είναι καλά.
Η έρευνα που δημοσιεύτηκε προ ημερών στο περιοδικό Nature Climate Change τα λέει όλα: Βρισκόμαστε σε απόσταση αναπνοής από τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου κάτω από τον οποίο θα πρέπει να συγκρατηθεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη μέχρι το 2050 - σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως όριζε η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα που υπεγράφη το 2015.
Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, θα φτάσουμε τον +1,5°C τα επόμενα έξι χρόνια, δηλαδή το 2029, 11 χρόνια νωρίτερα από την ημερομηνία που όριζε η Συμφωνία του Παρισιού.
Ουδείς εκπλήσσεται όταν μόνο οι τέσσερις στους εκατό μεγάλους ομίλους που παράγουν άνθρακα διεθνώς, δηλαδή 71 από ένα σύνολο 1433, έχουν ανακοινώσει ότι θα κλείσουν μονάδες (πρόσφατη έκθεση του Global Coal Exit List - GCEL). Οι 577 μάλιστα χτίζουν νέες, με διάρκεια ζωής τα 30- 40 χρόνια.
Οταν οι εκπομπές CO2 της Κίνας συνέχισαν να ανακάμπτουν το τρίτο τρίμηνο του 2023, με ρυθμό 4,7% σε σχέση με πέρυσι.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του LinkedIn, ένας μόνο στους οκτώ εργαζόμενους στον πλανήτη έχει επί του παρόντος τις πράσινες δεξιότητες που απαιτούνται για την επίτευξη μηδενικών στόχων.
Και για να το πούμε πιο κατανοητά, αν το 2023 είναι και με τη βούλα του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Copernicus, η θερμότερη χρονιά των τελευταίων 125.000 ετών, το ρεκόρ μπορεί εύκολα να σπάσει το 2024 με ό,τι αυτό σημαίνει για τις πλημμύρες. Και οι φετινές εικόνες που μας έφεραν στη μνήμη σκηνές ταινιών μαζικών καταστροφών που βλέπαμε πριν από δεκαετίες, του χρόνου να είναι χειρότερες.
Το εφιαλτικό σενάριο είναι μπροστά. Αλλά αντί η χθεσινή συζήτηση στην Βουλή να εξελιχθεί σε μια αντιπαράθεση πολιτικών προτάσεων, ξετυλίχθηκε με ακόμη μεγαλύτερη ένταση το γνωστό πανηγύρι που στήνεται κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ένα έκτακτο γεγονός.
Σε μια συγκυρία όπου έχει ανατραπεί όλο το πολιτικό σκηνικό, κυριάρχησε ο διαγκωνισμός για το ποιος θα φανεί πιο αριστερός από τους άλλους.
Συγκροτημένα επιχειρήματα και προτάσεις δεν ακούστηκαν. Δεν αντιμετώπισαν τα κόμματα τη συζήτηση ως μια ευκαιρία για να καταθέσουν σχέδια για μεταρρυθμίσεις, χρήσιμες πολιτικές και προτάσεις για να εκπαιδευτούν οι πολίτες σε μια άλλη συμπεριφορά. Αν και η εκπαίδευση της κοινής γνώμης είναι μια από τις κύριες αποστολές του πολιτικού συστήματος.
