Το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει ζωτικό ρόλο στο ενεργειακό μείγμα του πλανήτη για πολλές ακόμη δεκαετίες.
Κανείς δεν μπορεί να το αγνοήσει, κανένα ηλεκτρικό σύστημα στο κόσμο δεν μπορεί να επιβιώσει στηριζόμενο μόνο στις ΑΠΕ. Δεν έχει ακόμη βρεθεί η φθηνή εκείνη τεχνολογία ώστε η παραγωγή «πράσινης» ενέργειας να μην εξαρτάται κάθε φορά από το αν θα έχει ήλιο ή θα φυσάει.
Και επειδή ο πλανήτης θα συνεχίσει να εξαρτάται από το φυσικό αέριο, πληθαίνουν οι χώρες στη γειτονιά μας, που όχι μόνο κάνουν έρευνες, αλλά και έχουν πλέον δική τους παραγωγή υδρογονανθράκων, έτσι ώστε να μην επαφίεται η ενεργειακή τους ασφάλεια σε τρίτους και σε ακριβές εισαγωγές.
Η κυβέρνηση Μελόνι στην Ιταλία, μετά από χρόνια πάγου στο κεφάλαιο υδρογονανθράκων, κατήργησε προ μηνός το σχέδιο Pitesai, που επέβαλε περιβαλλοντικούς περιορισμούς για γεωτρήσεις παντού στη χώρα και άνοιξε ξανά τις έρευνες για φυσικό αέριο. Ενα από τα πιο ζωτικής σημασίας παγωμένα έργα, το Cassiopeia στα ανοικτά της Σικελίας, παίρνει πάλι μπροστά το καλοκαίρι.
Στην Κροατία, συνεχίζεται κανονικά η παραγωγή φυσικού αέριου στην Αδριατική, ενώ η INA, η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της χώρας ανακοίνωσε χθες επενδύσεις 400 εκατ. δολάρια ετησίως, για να ενισχύσει μεταξύ άλλων τις έρευνες για υδρογονάνθρακες.
Στην Αλβανία, η Bankers Petroleum, η οποία ελέγχεται πλέον από κινέζικα κεφάλαια και η οποία ελέγχει το 85% της συνολικής παραγωγής πετρελαίου στη χώρα, ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι επενδύει σε καινοτόμες μεθοδολογίες με την ημερήσια παραγωγή να φτάνει τους 25 τόνους ημερησίως. Ερευνητικές προσπάθειες σε εξέλιξη έχουν επίσης στη χώρα η Eni και η Shell.
Σημαντική παραγωγή πετρελαίου καιν φυσικού αερίου έχουν ήδη εδώ και χρόνια στη Μαύρη Θάλασσα, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Τουρκία, η οποία αναπτύσσει εδώ και λίγο καιρό το κοίτασμα Sakarya, εξάγωντας μάλιστα ποσότητες στην Ουγγαρία, παρ’ ότι οι «κακές γλώσσες» μιλούν για ρωσικό φυσικό αέριο καμουφλαρισμένο σε τουρκικό.
Οι υδρογονάνθρακες είναι ένα θέμα που αφορά τους πάντες. Επανέρχεται στην επικαιρότητα μετά τη χθεσινή ανακοίνωση της εισηγμένης Energean προς τα χρηματιστήρια του Λονδίνου και του Ισραήλ, ότι προέβη στην 6η ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, αυτήν τη φορά στην Αίγυπτο.
Αν δούμε τη μεγάλη εικόνα, η είδηση δεν βρίσκεται στο μέγεθος της ανακάλυψης, που σύμφωνα με την ανακοίνωση, περιέχει με βάση την αρχική εκτίμηση, ποσότητες 87-129 δισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου.
Βρίσκεται στο γεγονός ότι και οι έξι μέχρι σήμερα ανακαλύψεις της Energean, σε Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιταλία και Κροατία, είναι όλες εκτός Ελλάδος.
Και αυτό όχι γιατί η εταιρεία δοκίμασε να κάνει γεώτρηση κάπου στον ελλαδικό χώρα και απέτυχε. Αλλά διότι παρ’ ότι έχουμε εδώ και 15 χρόνια νόμο για τους υδρογονάνθρακες (2011), δεν έχει γίνει από κάποιον operator ούτε μισή ερευνητική γεώτρηση.
Εχει να γίνει ερευνητική γεώτρηση στον ελλαδικό χώρο από το 2001, στα Ιωάννινα, (Καλπάκι), δηλαδή εδώ και 23 χρόνια.
Τα αίτια πολλά και κυρίως γνωστά. Αντιφάσεις στην πολιτική των κατά καιρούς κυβερνήσεων, μικροσυμφέροντα σε τοπικό και μεγαλύτερο επίπεδο, δικαστικές εκκρεμότητες που χρονίζουν. Ζητήματα χιλιοειπωμένα, που οδήγησαν κάποια στιγμή τους δύο από τους τρεις μεγάλους ομίλους που είχαν αποφασίσει να δοκιμάσουν την τύχη τους στην Ελλάδα, δηλαδή τη γαλλική Total και την ισπανική Repsol να φύγουν.
Στο παιχνίδι έχει απομείνει μόνο η ExxonMobil, χωρίς μέχρι σήμερα να έχουν επιβεβαιωθεί οι πληροφορίες για είσοδο και του έτερου κολοσσού, της Chevron.
Αναζητούν λιμάνι
Ας έρθουμε στο σήμερα. Αυτό το διάστημα οι τρεις υπάρχοντες operators στην Ελλάδα, δηλαδή Energean, Exxon Mobil και Helleniq Energy, ψάχνουν να βρουν λιμάνι, ικανό να υποστηρίξει τις δυνητικές γεωτρήσεις σε Ιόνιο και Κρήτη, καθώς ακόμη το θεσμικό πλαίσιο ως προς το κατά πόσο οι ελληνικοί λιμένες μπορούν να αποτελέσουν βάση για μια τέτοια δραστηριότητα, παραμένει θολό.
Αυτό δηλαδή που θα έπρεπε να είναι το αυτονόητο, να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο και να έχουν κάποια ελληνικά λιμάνια τις προδιαγραφές για να στηρίξουν το συγκεκριμένο εγχείρημα, δεν είναι.
Άρα παραμένει το υπ’ αριθμόν ένα ζητούμενο για τις εταιρείες που έχουν μισθώσει τα σχετικά blocks, προκειμένου να προχωρήσουν στις επόμενες φάσεις των ερευνητικών τους προγραμμάτων.
Το ζήτημα με τα λιμάνια σίγουρα εντείνει και την εκκρεμότητα για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων από τους operators για τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων σε Ιόνιο και Κρήτη, όπου ειδικά στην τελευταία, η λήψη απόφασης τοποθετείται για το τέλος του 2024. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε χρειάζεται ένας χρόνος για να γίνει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, άρα κάπου γύρω στο 2026, ίσως να δούμε την πρώτη ερευνητική γεώτρηση.
Τι συμβαίνει στις άλλες περιοχές; Στο μεν «Block 2» (Ιόνιο) όπου operator είναι η Energean δόθηκε πρόσφατα παράταση ενός έτους για το ερευνητικό πρόγραμμα, μέχρι το Μάρτιο του 2025. Στο «Block 10» (Κυπαρισσιάκος Κόλπος), με οperator είναι η Helleniq Energy, τα 3D σεισμικά έχουν ολοκληρωθεί και όπως έχουν διευκρινίσει κυβερνητικές πηγές, η πρόθεση δημιουργίας θαλάσσιου πάρκου, δεν θα επηρεάσει το ερευνητικό πρόγραμμα. Την ίδια στιγμή, παραμένει παγωμένη η ανάπτυξη του διαπιστωμένου κοιτάσματος πετρελαίου στο Κατάκολο, ενώ στις δικαστικές καλένδες του Συμβουλίου της Επικρατείας βρίσκεται η αδειοδοτημένη ερευνητική γεώτρηση στα Ιωάννινα, η οποία έχει πάρει δικάσιμο για τον Οκτώβριο του 2024.
Αφήσαμε για το τέλος το τι κάνει το Ισραήλ, το οποίο αρεσκόμαστε συχνά να μνημονεύουμε, για τις επιδόσεις του στην οικονομία, την τεχνολογία, την καινοτομία και την ενέργεια.
Το πιο σημαντικό για τη συγκεκριμένη χώρα, είναι οι χρόνοι που ακολουθεί, όχι μόνο στους υδρογονάνθρακες, αλλά για τις επενδύσεις κάθε είδους που αφορούν οικονομικά σχέδια και σημαντικά επιχειρηματικά projects.
Αυτό που μετρά στο upstream είναι τα χρονοδιαγράμματα ανάπτυξης των κοιτασμάτων που είναι εντυπωσιακά μικρότερα σε σχέση με ό,τι συμβαίνει εδώ, παρ’ όλο που πρόκειται για πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις και ας βρίσκεται η χώρα σε πόλεμο, όπως δείχνουν ακόμη και οι πιο πρόσφατες αποφάσεις.
Τον καιρό της ενεργειακής κρίσης, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα ξεπέρασε τα 300 ευρώ / MWh, όταν στο Ισραήλ, οι βιομηχανικοί καταναλωτές πλήρωναν και πληρώνουν σταθερά 12-13 ευρώ. Ακριβώς επειδή εκεί υπάρχει εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου.
