Ο διάδρομος Νότου - Βορρά που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση και συζήτησε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Γερμανό καγκελάριο Ολάφ Σολτς δεν είναι απλώς ένα μεγάλο σχέδιο μεταφοράς πράσινης ενέργειας από τη Μ. Ανατολή και την Αίγυπτο προς τη Γερμανία.
Αν γίνει, θα αποτελέσει ένα γεωστρατηγικής σημασίας «όπλο» για τις χώρες διέλευσης, που όμοιό του δεν θα υπάρχει πουθενά στην Ευρώπη, με εξαίρεση ίσως το άλλο φαραωνικό σχέδιο, της υποθαλάσσιας διασύνδεσης Βρετανίας - Μαρόκου, αξίας 8 δισεκατομμυρίων ευρώ, για τη μεταφορά πράσινης φθηνής αφρικανικής ενέργειας πέρα από τη Μάγχη.
Για τις χώρες διέλευσης, με πρώτη ευρωπαϊκή την Ελλάδα, ο διάδρομος Νότου - Βορρά (Green Aegean) θα είναι μια παγκόσμιας σημασίας ενεργειακή λεωφόρος, που θα δώσει στρατηγική υπεραξία στη χώρα. Το γεγονός ότι μέσω Ελλάδας θα διέρχονται οι ποσότητες που τόσο πολύ χρειάζονται για να πρασινίσουν μέχρι το 2050 οι γερμανικές βιομηχανίες, δείχνει και τον ρόλο που διεκδικεί η Ελλάδα στο παιχνίδι. Το θέμα είναι να πειστούν και οι Γερμανοί ότι το Business Plan του Green Aegean είναι βιώσιμο και πως το έργο βγαίνει οικονομικά.
Ακριβή νούμερα δεν έχουν γίνει γνωστά. Αλλά ένα τόσο σύνθετο έργο, μήκους περίπου 1.400 χλμ, εκ των οποίων τα περισσότερα υποθαλάσσια, μέσω Αδριατικής, που θα συνεχίζει χερσαία μέσω Σλοβενίας και Αυστρίας για να φτάσει στη νότια Γερμανία, με χωρητικότητα ικανή να μεταφέρει μέχρι και 9 πράσινα GW από την Αίγυπτο, τη Σ.Αραβία και φυσικά από την Ελλάδα, δύσκολα θα κόστιζε κάτω από 7 - 8 δισ. ευρώ.
Ούτε όμως οι υποθαλάσσιες διασυνδέσεις από τη Βρετανία και τη Σκωτία προς τη Γερμανία είναι χαμηλής δαπάνης. Ούτε και υπάρχει κάποια άλλη εναλλακτική πρόταση από το Νότο, πέραν της ελληνικής, καθώς η διαδρομή Ιταλία - Β. Ευρώπη σκοντάφτει στον ορεινό όγκο των Άλπεων. Όσο για κάποια άλλα σχέδια από την Αν. Ευρώπη, λέγεται ότι δεν είναι εφικτά.
Το θέμα είναι ότι αν το Βερολίνο θέλει πράγματι ενεργειακή ασφάλεια και μια οικονομία χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος, θα πρέπει να αποδεχτεί ότι η λύση κοστίζει. Οι Γερμανοί γνωρίζουν ότι για να φτάσουν σε μια οικονομία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, όπως αυτή που οραματίζονται το 2045 δεν φτάνει μόνο η ενέργεια από τα υπεράκτια αιολικά της Βόρειας Θάλασσας και της Βαλτικής. Δεν αρκούν μόνο αυτά, χρειάζονται επιπλέον όγκοι. Το πρόβλημα φαίνεται ήδη από το γεγονός ότι αναγκάστηκαν από τον Οκτώβριο να ανάψουν ξανά τα φουγάρα σε πολλά εργοστάσια άνθρακα για να καλύψουν τις ανάγκες του φετινού χειμώνα, του πρώτου δίχως καθόλου το φθηνό ρωσικό αέριο.
Το συμφέρον μας με τους Γερμανούς είναι κοινό. Το χειμώνα είναι εκείνοι που έχουν μεγάλες ανάγκες για ενέργεια, το καλοκαίρι είμαστε εμείς, επομένως ένα καλώδιο αμφίδρομης ροής θα βοηθούσε αμφότερους. Το έδαφος δηλαδή για συμφωνία υπάρχει, αλλά και πάλι η γερμανική πλευρά πρέπει να πειστεί ότι θα είναι οικονομικά βιώσιμο το έργο και με ελκυστικές «ταρίφες» εισαγωγής της πράσινης ενέργειας, η οποία θα πρέπει να υπάρχει σε άφθονες ποσότητες, προκειμένου να επενδυθούν πολιτικό κεφάλαιο και χρήμα. Τη μάχη αυτή, να κάμψει τις γερμανικές επιφυλάξεις, δίνει πλέον σε υψηλό πολιτικό επίπεδο η ελληνική κυβέρνηση.
Η επιδίωξη η Ελλάδα να γίνει εξαγωγέας πράσινης ενέργειας προς την Ευρώπη αποτελεί στοίχημα όλων των κυβερνήσεων από την εποχή των μνημονίων. Το σχέδιο είχε πέσει για πρώτη φορά στο τραπέζι το 2011 από την κυβέρνηση Παπανδρέου, που το είχε μάλιστα συνδέσει με την ελάφρυνση του χρέους, για να εγκαταλειφθεί δίχως πολιτική στήριξη μέσα στη δίνη των μνημονίων.
Τότε το ενεργειακό παιχνίδι στην Ευρώπη καθορίζονταν από τη Ρωσία, σήμερα οι μεγαλύτεροι προμηθευτές μας σε LNG είναι η Νορβηγία και οι ΗΠΑ. Τότε, η ενέργεια έρρεε με κατεύθυνση από Ανατολάς προς Δυσμάς, σήμερα οι νέες πηγές ενέργειας βρίσκονται στο Νότο και πέραν της Μεσογείου, στη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή.
Το σκεπτικό στον κάθετο διάδρομο Νότου - Βορρά, που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ, σε συνεννόηση με τους διαχειριστές της Σλοβενίας, Αυστρίας και Γερμανίας, είναι ακριβώς αυτό, να «κουμπώσουν» πάνω του, δύο - τρία άλλα μεγάλα σχέδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω Ελλάδας, όλα κομμάτια του ίδιου παζλ. Της οριζόντιας διασύνδεσης Ευρώπης - Ασίας: Το Ελλάδα - Κύπρος - Ισραήλ, το Ελλάδα - Αίγυπτος (GREGY) και το Saudi Greek Interconnection, όλα τμήματα ενός διηπειρωτικού ενεργειακού άξονα πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, με πολλές επιμέρους διασυνδέσεις, εταιρείες ειδικού σκοπού, διαφορετικούς μετόχους, αλλά ένα κοινό στόχο. Τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από χώρες με πλούσιο πράσινο δυναμικό και φθηνές τιμές προς την Κ. Ευρώπη, πρώτα μέσω ενός οριζόντιου άξονα, και στην πορεία μέσω του κάθετου διαδρόμου, δηλαδή του Green Aegean.
Το θέμα των εξαγωγών είναι σχεδόν υπαρξιακό για την Ελλάδα και τη δική της πράσινη μετάβαση. Η χώρα θυμίζει πλέον ένα ενεργειακό μπουκάλι, το στόμιο του οποίου είναι εξαιρετικά στενό για να βρουν διέξοδο τόσο οι ποσότητες που σκοπεύουμε να παράξουμε, όσο και όλοι αυτοί οι τεράστιοι όγκοι ενέργειας που φιλοδοξούμε να περάσουν μελλοντικά από Μ. Ανατολή και Β. Αφρική με κατεύθυνση την Ευρώπη. Η αύξηση του ηλεκτρικού χώρου, για την οποία παλεύει να βρει λύση ο υπ. ΠΕΝ Θ. Σκυλακάκης, θα δώσει ανάσα στο πρόβλημα, αλλά μόνο μερικώς.
Αν δεν φτάσουμε στα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης του Βορρά, δεν πρόκειται ποτέ να γίνουμε εξαγωγικό hub για τον απλούστατο λόγο ότι όλη αυτή η ενέργεια θα εγκλωβίζεται εδώ, άρα οι παραγωγοί της Β.Αφρικής και της Μ.Ανατολής θα αναζητήσουν αναπόφευκτα άλλα μονοπάτια. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η μεταφορική ικανότητα των διασυνδέσεων της Ελλάδας με γειτονικές χώρες είναι σήμερα μόλις 2,5 γιγαβάτ, και δυστυχώς προβλέπεται να αυξηθεί μόλις κατά 1 περίπου γιγαβάτ τα επόμενα χρόνια.
Η άσκηση λύνεται μόνο με ένα νέο διάδρομο, όπως ο Green Aegean, ο οποίος, παρά τις όποιες δυσκολίες, αποτελεί μονόδρομο για να μείνει η Ελλάδα μέσα σε αυτό το τεράστιας οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας παιχνίδι, και να αδράξει τις ευκαιρίες που δημιουργούνται.
