Το φθινόπωρο που μας πέρασε σημαδεύτηκε χρηματιστηριακά και από τις δύο πολύ μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες με πρωταγωνίστριες αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες.
Η πρώτη συμφωνία αφορούσε στην απορρόφηση της Pioneer Natural Resources (PXD NYSE) από την Exxon Mobil (XOM NYSE) και η δεύτερη στην απορρόφηση της Hess Corporation (HES NYSE) από την Chevron (CVX NYSE). Όπως είχαμε δει τότε (Η παγκόσμια σκακιέρα των επενδύσεων | Liberal.gr), μέσω αυτών των συμφωνιών οι δύο μεγαλύτερες αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες, απόγονοι και οι δύο της θρυλικής Standard Oil, δυναμώνουν πολύ το χαρτοφυλάκιό τους σε κρίσιμους τομείς.
Η μεν Exxon Mobil γίνεται η μεγαλύτερη δύναμη στα σχιστολιθικά κοιτάσματα πετρελαίου στο Τέξας ενώ η Chevron δυναμώνει πολύ στα αντίστοιχα κοιτάσματα της πολιτείας της Βόρειας Ντακότας. Πέρα από αυτό, μέσω της εξαγοράς της Hess, η οποία είναι κάτοχος του 30% του υποθαλάσσιου πετρελαϊκού πεδίου έξω από τις ακτές της Γουιάνας στη Νότια Αμερική, η Chevron θα γίνει συνεταίρος της Exxon Mobil σε ένα από τα πλέον πολύτιμα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο. Αυτό τουλάχιστον μάθαμε τον Οκτώβριο από τις επίσημες ανακοινώσεις της Chevron και τα ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου.
Όμως το βράδυ της Δευτέρας που μας πέρασε, μία ανακοίνωση της Exxon Mobil τάραξε την αγορά, οδήγησε σε πτώση της τάξης του 4% τις μετοχές της Chevron και της Hess και έγινε αφορμή για πλήθος συζητήσεων μεταξύ επενδυτών, δημοσιογράφων και αναλυτών.
Η Exxon Mobil είπε λίγο πολύ πως η εξαγορά της Hess δεν δίνει αυτομάτως στην Chevron το 30% του κοιτάσματος Stabroek. Κατά την Exxon Mobil, η αρχική συμφωνία μεταξύ των τριών εταιρειών που κατέχουν μερίδιο σε αυτό το πετρελαϊκό πεδίο, δηλαδή της Exxon Mobil που κατέχει το 45%, της Hess που κατέχει το 30% και της κινεζικής CNOOC (0883 HONG KONG) που κατέχει το 25%, δίνει το δικαίωμα σε αυτήν και στη CNOOC να αγοράσουν το μερίδιο της Hess στην περίπτωση που αυτή εξαγοράζεται από άλλη επιχείρηση. Δηλαδή η XOM υποστηρίζει πως αυτή και η CNOOC έχουν αυτό που λέμε «δικαίωμα πρώτης άρνησης».
Όπως φαίνεται από την κίνηση των μετοχών, οι αγορές αιφνιδιάστηκαν από την ανακοίνωση της Δευτέρας, καθώς όταν η Chevron ανακοίνωσε τη συμφωνία με τη Hess δεν είχε αναφερθεί στην ύπαρξη δικαιώματος πρώτης άρνησης από την μεριά των δύο άλλων εταίρων στο κοίτασμα της Γουιάνας. Αναγκαστικά όμως αναφέρθηκε σε αυτό μετά την ανακοίνωση της ανταγωνίστριάς της.
Η θέση της Chevron είναι πως αυτό το δικαίωμα ενεργοποιείται μόνο στην περίπτωση που η Hess αποφασίσει να πουλήσει το μερίδιό της στο πολύτιμο κοίτασμα. Σε επίσημη δήλωσε που έστειλε η διοίκηση της Chevron μέσω email, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: «δεν υπάρχει καμία περίπτωση κατά την οποία η Exxon Mobil και η CNOOC θα μπορέσουν να αγοράσουν το μερίδιο της Hess σαν συνέπεια της συμφωνίας Chevron – Hess».
Παρόλα αυτά όμως, σε επίσημη δήλωσή της προς τις εποπτικές αρχές, η Chevron παραδέχθηκε πως η πιθανότητα να «χαθεί» το μερίδιο στο Stabroek δεν είναι μηδενική. Στη δήλωση αυτή αναφέρθηκε και σε συζητήσεις που θα χρειαστεί να γίνουν, όπως και στην πιθανότητα προσφυγής στη διαιτησία για τη διευθέτηση της διαφοράς. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να εξασφαλισθεί η απόκτηση του μεριδίου στο κοίτασμα, δεν θα ολοκληρωθεί και η ένωση της Chevron με τη Hess.
Η εξέλιξη αυτή έχει φέρει σε αρκετά δύσκολη θέση τη διοίκηση της Chevron, η οποία κατηγορείται από επενδυτές πως αφενός δεν ενημέρωσε εγκαίρως τους μετόχους της για αυτόν τον κίνδυνο και αφετέρου δεν φρόντισε να λύσει αυτό το θέμα πριν προχωρήσει στη συμφωνία της με τη Hess. Μιλώντας στο Bloomberg, ο επενδυτής Haag Sherman που διαχειρίζεται περίπου 6,7 δισ. δολάρια μέσω της Tectonic Financial, υποστήριξε πως η Chevron όφειλε να περιμένει την κίνηση της Exxon Mobil, καθώς το «δικαίωμα πρώτης άρνησης» είναι πολύ συνηθισμένος όρος όταν πετρελαϊκές εταιρείες συνεργάζονται μεταξύ τους. Κατά τον Sherman, η Chevron έπρεπε να έχει σιγουρέψει πως το μερίδιο της Hess στο Stabroek δεν κινδυνεύει, κάτι που προφανώς δεν έκανε.
Από τον Οκτώβριο ήταν προφανές πως ο βασικότερος λόγος για τη συμφωνία απορρόφησης της Hess από την Chevron ήταν το 30% στο κοίτασμα της Γουιάνας. Το κοίτασμα αυτό θεωρείται η μεγαλύτερη ανακάλυψη της τελευταίας δεκαετίας, καθώς διαθέτει αποθέματα 11 δισ. βαρελιών πετρελαίου και σε μερικά χρόνια αναμένεται να παράγει περίπου 1,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 1% της ημερήσιας παραγωγής αργού πετρελαίου παγκοσμίως.
Πέρα από αυτό, το κόστος εξόρυξης του πετρελαίου είναι πολύ χαμηλό, περίπου στο 33% της τωρινής τιμής της ποικιλίας Brent, όπως επισημαίνει ο Rob Cyran από το Breakingviews του Reuters, πράγμα που σημαίνει πως θα είναι σχεδόν σίγουρα πάντα κερδοφόρο για αυτούς που το διαχειρίζονται. Αυτό προφανώς εξηγεί και την προσπάθεια της Exxon Mobil και της CNOOC να πάρουν στα χέρια τους το ποσοστό της Hess. Κανείς δεν μπορεί όμως να είναι σίγουρος για το αν οι δύο εταίροι πραγματικά θέλουν να χαλάσουν τη δουλειά για την Chevron ή αν προσπαθούν να αποσπάσουν κάποια χρηματική «αποζημίωση» από αυτήν.
Και αν θέλουν να χαλάσουν τη δουλειά, το κάνουν μήπως έχοντας στο νου τους μία πιθανή αγορά της Hess κάποια στιγμή στο μέλλον; Αναφέρουμε αυτό το σενάριο γιατί αν η ένωση Chevron – Hess δεν προχωρήσει, τότε τα μερίδια στο πεδίο Stabroek δεν πρόκειται να αλλάξουν, οπότε ο μόνος τρόπος να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο είναι η αγορά της Hess ή του μεριδίου της. Όμως, κατά την άποψη του Rob Cyran, η Exxon Mobil και η CNOOC δεν θα πρέπει να επιδιώξουν κάτι τέτοιο, γιατί οι κίνδυνοι θα είναι μεγαλύτεροι από τα οφέλη.
Όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος, αν πάρουν πάνω τους το μερίδιο της Hess θα πρέπει να αναλάβουν νέο σημαντικό δανεισμό, ενώ είναι αρκετά πιθανόν να φορτωθούν και με σημαντικές φορολογικές υποχρεώσεις. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι όμως έχουν άμεση σχέση με το που βρίσκεται το κοίτασμα. Οι πρόσφατες ενέργειες της γειτονικής Βενεζουέλας, η οποία ισχυρίζεται πως η Γουιάνα δεν πρέπει να έχει την αποκλειστική ιδιοκτησία του πεδίου Stabroek δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν με ελαφρότητα και ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στη μελλοντική διαχείριση του πεδίου.
Μεγάλα προβλήματα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στο μέλλον στην περίπτωση που οι αρχές της Γουιάνας αποφασίσουν πως θα ήθελαν να επαναδιαπραγματευθούν τη συμφωνία με τις τρεις πετρελαϊκές εταιρείες προκειμένου να λαμβάνει μεγαλύτερο μέρος των εσόδων που φέρνει.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο δεν θα είναι προφανώς η πρώτη φορά στον κόσμο που ένα κράτος θα προσπαθήσει να διεκδικήσει κάτι παραπάνω από τους φυσικούς του πόρους. Δεν υποστηρίζουμε βέβαια πως η Γουιάνα θα κάνει κάτι τέτοιο, αλλά για μία πολύ φτωχή χώρα που ξαφνικά βλέπει πως θα μπορούσε να αποκτήσει πλούτη σαν το Κατάρ, ο πειρασμός δεν θα είναι καθόλου μικρός. Με λίγα λόγια, αν η Exxon Mobil και η CNOOC μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο την εξάρτησή τους από τα πετρέλαια της Γουιάνας, ίσως να προκαλούν την τύχη τους.
Είναι προφανώς πολύ δύσκολο να προβλέψουμε το οτιδήποτε σχετικά με την απροσδόκητη εξέλιξη της προσπάθειας απορρόφησης της Hess από την Chevron. Το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι πως ακόμα και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις στον κόσμο, πολλές φορές δεν πορεύονται τόσο οργανωμένα όσο φανταζόμαστε και κάνουν μεγάλες κινήσεις χωρίς να εξασφαλίσουν πρώτα τα νώτα τους. Δεν είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνουμε κάτι τέτοιο αλλά πάντα μας κάνει αρκετή εντύπωση!
