Αν σας έλεγαν ότι χρεοκόπησε μία εταιρεία που σε 14 χρόνια ζωής δεν κατάφερε να εμφανίσει λειτουργικά κέρδη ούτε σε ένα τρίμηνο, θα θεωρούσατε κατά πάσα πιθανότητα ότι πρόκειται για λογική εξέλιξη των πραγμάτων. Αν όμως η ίδια εταιρεία είχε πλασαριστεί ως μία startup αξίας 47 δισ. δολαρίων, πείθοντας «σοβαρούς» επενδυτές, όπως οι Ιάπωνες της Softbank, ότι θα άλλαζε τον κόσμο των επαγγελματικών γραφείων αλλά τελικά κατέρρευσε, τότε η πτώση της WeWork δείχνει ότι έσκασε μία μεγάλη φούσκα.
Πόσω μάλλον, όταν ο ιδρυτής και μέχρι το 2019 επικεφαλής της εταιρείας ακολουθούσε αμφιλεγόμενες πρακτικές και πλέον είναι γνωστός για το πως έχει πείσει διάφορους ανθρώπους για διάφορα πράγματα.
Ο λόγος για τον Άνταμ Νόιμαν, ο οποίος θεωρείται μέχρι και σήμερα ένας χαρισματικός πωλητής, όχι όμως και χαρισματικός επιχειρηματικός ηγέτης. Ως πωλητής έπεισε τους Ιάπωνες της Softbank να επενδύσουν 4,4 δισ. δολάρια στην WeWork και ως τέτοιος συμπεριφέρθηκε μέχρι το τέλος της, αφού έγινε πλουσιότερος όταν αναγκάστηκε να αποχωρήσει και στην τετραετία που μεσολάβησε έως τη χρεοκοπία.
Ίσως ο Μασαγιόσι Σον, ο δισεκατομμυριούχος ισχυρός άνδρας της Softbank, έπρεπε να είχε δώσει μεγαλύτερη σημασία στις προηγούμενες και αποτυχημένες επιχειρηματικές προσπάθειες του Νόιμαν. Πριν την WeWork, ο Νόιμαν είχε μεταξύ άλλων δημιουργήσει μία εταιρεία γυναικείων παπουτσιών με… πτυσσόμενα τακούνια και μία εταιρεία βρεφικών ενδυμάτων με επένδυση στα γόνατα, την Krawlers, οι οποίες απέτυχαν. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Νόιμαν έπεισε τον Μασαγιόσι να επενδύσει στην WeWork όταν ο Ιάπωνας τον ρώτησε ποιος θα κέρδισε σε μία μάχη, ο τρελός ή ο έξυπνος και ο Νόιμαν απάντησε ο τρελός.
Η WeWork ήταν στην αρχή ένα φαινόμενο. Η νεοφυής επιχείρηση από τη Νέα Υόρκη υποσχόταν να αλλάξει μια για πάντα τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες, οι startups και οι επαγγελματίες, ενοικιάζουν και μοιράζονται επαγγελματικούς χώρους και γραφεία. Ο διαμοιρασμός επαγγελματικών χώρων ήταν μία έννοια που κατάφερε να κυριαρχήσει στην αγορά, ως εύλογη εξέλιξη της οικονομίας διαμοιρασμού και της τάσης που επικρατούσε στον κλάδο των νεοφυών επιχειρήσεων για εναλλακτικές μορφές εργασίας.
Ενδεικτικό της αρχικής επιτυχίας της WeWork είναι ότι έφτασε κάποια στιγμή να θεωρείται η μεγαλύτερη εταιρεία ενοικίασης γραφείων στο Μανχάταν. Πως μπορεί, λοιπόν, μία τόσο δυναμικά αναπτυσσόμενη εταιρεία που στηρίζεται σε μία καινοτόμο ιδέα να χρεοκοπήσει μετά από λίγα χρόνια και από τα 47 δισ. δολάρια να φτάσει την περασμένη Δευτέρα, όταν κατέθεσε αίτηση πτώχευσης, να αξίζει μετά βίας 45 εκατ. δολάρια;
Μία από τις πιο υποσχόμενες και προβεβλημένες startups της δεκαετίας του 2010 θα χαθεί στην άβυσσο της επενδυτικής λήθης, όμως η περίπτωσή της θα αποτελέσει ένα μεγάλο μάθημα για την επιχειρηματική και επενδυτική κοινότητα.
Το πρώτο δίδαγμα από την υπόθεση της WeWork είναι ότι στις μέρες μας το επιχειρηματικό περιβάλλον μεταβάλλεται με τρομακτική ταχύτητα, ως αποτέλεσμα των ανατροπών που φέρνει η τεχνολογική επανάσταση. Είναι, επομένως, πολύ σημαντικό για τους επενδυτές να μοιράζουν τον κίνδυνο για να αντιμετωπίσουν τη νέα αυτή πραγματικότητα. Το δεύτερο δίδαγμα είναι ότι η στρατηγική της ανάπτυξης με κάθε κόστος που είχε υιοθετήσει ο Νόιμαν μπορεί να αποτύχει και μάλιστα με θόρυβο.
Υπάρχει και ένα τρίτο δίδαγμα που σχετίζεται με την ταχύτητα με την οποία πολλές startups που εκμεταλλεύονται τη μανία για καινοτόμες ιδέες και νέες τεχνολογικές εφαρμογές, ανεβαίνουν και στη συνέχεια κατεβαίνουν. Με άλλα λόγια, η υπόθεση της WeWork μας δείχνει πόσο λεπτή είναι η γραμμή στον κόσμο της Silicon Valley και ευρύτερα στο οικοσύστημα των startups, μεταξύ ενός οραματιστή και ενός απατεώνα.
Ο Νόιμαν, εξάλλου, δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που πείθει τους επενδυτές ότι η ιδέα του θα τους φέρει τρελά κέρδη.
