Η χθεσινή ανακοίνωση της Metlen για την αύξηση της παραγωγής βωξίτη και της παραγωγής γαλλίου στις εγκαταστάσεις της Αλουμινίου της Ελλάδας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα ακόμα επιχειρηματικό ορόσημο στην ανάπτυξη του πετυχημένου βιομηχανικού ομίλου της χώρας. Η σημασία του εγχειρήματος πιθανότατα να μην γίνεται αντιληπτή παρά μόνο αν εξηγήσουμε τι σημαίνει η παραγωγή γαλλίου.
Το γάλλιο είναι απαραίτητο για πολλές εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας, από τα chipsets που χρησιμοποιούνται σε σταθμούς 5G σε στρατιωτικά ραντάρ, τεχνολογίες λέιζερ και δορυφόρους. Η στρατηγική του σημασία το καθιστά ένα από τα 35 στοιχεία που η κυβέρνηση των ΗΠΑ, μαζί με την Ευρώπη, θεωρεί σημαντικά για την εθνική ασφάλεια. Ωστόσο, η σημασία του γαλλίου εκτείνεται και πέρα από τις τηλεπικοινωνίες. Ο ρόλος του μετάλλου στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι εξίσου σημαντικός. Τα ηλιακά πάνελ λεπτής μεμβράνης, για παράδειγμα, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο γάλλιο για την υψηλή τους απόδοση. Η Ευρώπη από μόνη της προβλέπεται ότι θα καταναλώνει 7 έως 26 φορές περισσότερο γάλλιο έως το 2030 σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα σύμφωνα με σχετικές μελέτες.
Η τιμή του γαλλίου είναι έντονα ανοδική τα τελευταία χρόνια λόγω των διακυμάνσεων της προσφοράς και της ζήτησης. Το 2020, το κόστος του γαλλίου αυξήθηκε λόγω της έλλειψης βωξίτη, της κύριας πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται για την παραγωγή γαλλίου. Η έλλειψη που παρατηρήθηκε στην αγορά ήταν αποτέλεσμα των συνθηκών ζήτησης λόγω της πανδημίας Covid-19 αλλά και των καθυστερήσεων στις εξορυκτικές εργασίες στην Κίνα, τον μεγαλύτερο παραγωγό γαλλίου στον κόσμο. Το γάλλιο δεν βρίσκεται στη φύση στην καθαρή του μορφή, αλλά λαμβάνεται ως υποπροϊόν της παραγωγής αλουμινίου και ψευδαργύρου. Οι 3 μεγαλύτεροι παραγωγοί ακατέργαστου γαλλίου παγκοσμίως είναι η Κίνα, η Γερμανία και το Καζακστάν, με την Κίνα να παράγει περισσότερο από το 95% των αποθεμάτων.
Η περυσινή σημαντική αύξηση των τιμών οφείλεται στην απαγόρευση της Κίνας στην εξαγωγή αυτού του στρατηγικού μετάλλου στις δυτικές οικονομίες τον Αύγουστο του 2023. Ως αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών, πολλές εταιρείες που χρησιμοποιούν γάλλιο χρειάστηκε να μειώσουν την παραγωγή των προϊόντων τους ή να βρουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας. Καθώς η ζήτηση κλιμακώνεται, η αναζήτηση νέων κοιτασμάτων θα μπορούσε προκαλέσει γεωπολιτικές εντάσεις και παγκόσμιο ανταγωνισμό για την εξασφάλιση στρατηγικών πόρων.
Η τιμή του γαλλίου κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 200 - 400 $ ανά κιλό για τυπικά επίπεδα καθαρότητας (4Ν ή χαμηλότερα) τα τελευταία χρόνια. Για γάλλιο εξαιρετικά υψηλής καθαρότητας (6Ν ή υψηλότερο), η τιμή μπορεί να φτάσει τα 1.000 έως 3.000 $ ανά κιλό ή περισσότερο, ανάλογα με τη ζήτηση από βιομηχανίες όπως ημιαγωγοί και η κατασκευή LED. Το κόστος παραγωγής έχει τρεις βασικές παραμέτρους: Τον Βωξίτη, τον Ψευδάργυρο και την ενέργεια. Ανάλογα με τον βαθμό καθαρότητας η ενέργεια που απαιτείται είναι της τάξεως των 100-200MWh/tn το οποίο αναλύεται σε 50-100ΜWh στη διαδικασία της επεξεργασίας και 50-100MWh στη βελτίωση της ποιότητας.
Ωστόσο, η επένδυση των 295 εκατ. ευρώ δεν αφορά μόνο το Γάλλιο. Η Metlen θα αυξήσει την υφιστάμενη παραγωγή Αλουμίνας κατά 46%. Με βάση τα τρέχοντα κοστολόγια παραγωγής το 2028 στην πλήρη ωρίμανση της επένδυσης η συνεισφορά στα λειτουργικά κέρδη εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 100 εκατ. ευρώ. Για μια επένδυση 300 εκατ. ευρώ ο βαθμός απόσβεσης είναι τουλάχιστον εντυπωσιακός χωρίς να υπολογίζονται πιθανές επιδοτήσεις που ενδεχομένως να συνοδεύσουν το πρόγραμμα της επένδυσης.
Αλλά αυτό ίσως να μην είναι το πιο σημαντικό. Το σημαντικό είναι ότι η Metlen μπαίνει σε ένα πολύ κλειστό κλαμπ βιομηχανικών παραγωγών καθιστώντας την εταιρία στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη. Και τέτοιες εταιρίες δεν έχει πολλές η Ευρώπη.
Trivia: Το Γάλλιο ανακαλύφθηκε το 1875 από τον Paul-Émile Lecoq de Boisbaudran, ο οποίος ονόμασε το στοιχείο «γαλλία» από την πατρίδα του, τη Γαλλία. Το γάλλιο λιώνει στο χέρι και, σε αντίθεση με τις περισσότερες ουσίες, διαστέλλεται όταν παγώνει. Μικρές ποσότητες γαλλίου χρησιμοποιήθηκαν για να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της κρυσταλλικής δομής του πλουτωνίου στον πυρήνα της πρώτης ατομικής βόμβας.
