Πριν δυο εβδομάδες άνοιξαν τα σχολεία και μαζί ξεκίνησαν οι συζητήσεις για το ρόλο των παιδιών και της λειτουργίας των σχολείων στην επιδείνωση του επιδημιολογικού φορτίου της χώρας. Ευθύνονται άραγε τα παιδιά για τη μετάδοση του ιού στην οικογένεια και συνεπώς την αύξηση των κρουσμάτων στην κοινότητα, ή αντίθετα τα παιδιά αποτελούν έναν «καθρέπτη» της διασποράς του ιού στην κοινότητα; Άλλαξαν τα δεδομένα με την επικράτηση της μετάλλαξης Δ; Ποιος ο ρόλος των μέτρων πρόληψης διασποράς του ιού που περιλαμβάνονται στο πρωτόκολλο λειτουργίας των σχολικών μονάδων;
Κάθε εβδομάδα με βάση τα δεδομένα του ΕΟΔΥ οι επιδημιολόγοι της επιτροπής των εμπειρογνωμόνων αξιολογούν τον αριθμό των νέων κρουσμάτων ανά ηλικιακή ομάδα στις διάφορες περιφερειακές ενότητες της χώρας. Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρα από τη μελέτη του επιδημιολογικού χάρτη που συνθέτουν είναι ότι σε περιοχές με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη του ενήλικου πληθυσμού έχουμε αύξηση του επιδημιολογικού φορτίου και συνεπακόλουθη αύξηση των κρουσμάτων στα παιδιά. Αντίθετα, σε περιοχές με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων, αν και το ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας επί του συνόλου των κρουσμάτων είναι υψηλό αφού οι ενήλικες της περιοχής είναι εμβολιασμένοι, δεν παρατηρείται αύξηση των νέων κρουσμάτων και τα κρούσματα στα παιδιά παραμένουν χαμηλά.
Το πρωτόκολλο λειτουργίας των σχολείων φέτος προβλέπει συστηματικό τεστ όλων των ανεμβολίαστων παιδιών και εκπαιδευτικών δυο φορές την εβδομάδα. Η απόφαση αυτή στηρίζεται στην εμπειρία της συστηματικής χρήσης των αυτοδιαγνωστικών ελέγχων στη σχολική κοινότητα την προηγούμενη άνοιξη που έδειξε ότι η έγκαιρη διάγνωση ασυμπτωματικών ή προ-συμπτωματικών παιδιών και η άμεση απομάκρυνση τους από το σχολικό περιβάλλον συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της διασποράς του ιού στο σχολείο. Ταυτόχρονα η διάγνωση του θετικού παιδιού προστατεύει το οικογενειακό περιβάλλον και θα συμβάλλει στον έλεγχο της πανδημίας στην κοινότητα γενικότερα.
Πρόσφατη μελέτη από τις ΗΠΑ που βρίσκεται υπό δημοσίευση εκτίμησε ότι ακόμα και σε περιβάλλον με μεγάλη διασπορά της μετάλλαξης Δ, η χρήση μάσκας με ταυτόχρονη χρήση συστηματικού εργαστηριακού ελέγχου του μαθητικού πληθυσμού μπορεί να μειώσει τη διασπορά στα σχολεία κατά 85%. Μόλις πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε στο Lancet νέα μεγάλη αξιόπιστη προοπτική μελέτη από το ΗΒ σε περιβάλλον επικράτησης της μετάλλαξης Δ, που έδειξε ότι η μετάδοση της λοίμωξης μέσα στο σχολικό περιβάλλον ήταν σπάνια, μόλις στο 2% των μαθητών.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το εύρημα ότι το καθημερινό τέστινγκ των στενών επαφών ήταν εξίσου αποτελεσματικό στο να περιορίσει την ενδοσχολική μετάδοση με την απομάκρυνση των παιδιών για 10 μέρες. Ταυτόχρονα, με το τέστινγκ αντί της καραντίνας μειώθηκαν σημαντικά οι σχολικές απουσίες των στενών επαφών. Η μελέτη αυτή υποστηρίζει τις επιλογές της επιτροπής μας σχετικά με το πρωτόκολλο λειτουργίας των σχολείων.
Η φιλοσοφία παραμονής των παιδιών στο σχολείο μετά από επαφή με κρούσμα και αντικατάσταση της καραντίνας με το συχνό τέστινγκ κερδίζει έδαφος και στις ΗΠΑ. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα σε ανακοίνωση της η πολιτεία του Λος Άντζελες ανέφερε ότι με το εβδομαδιαίο τέστινγκ που εφάρμοσαν σημειώθηκε εξαιρετικά χαμηλή διασπορά στο σχολικό περιβάλλον επιβεβαιώνοντας ότι ο δομημένος συχνός έλεγχος μειώνει τη διασπορά του ιού και καθιστά το σχολικό περιβάλλον ασφαλές.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό λοιπόν, οι γονείς να ακολουθήσουν πιστά τις οδηγίες αναφορικά με τη διενέργεια του αυτοδιαγνωστικού ελέγχου που θα συμβάλλει σημαντικά στον περιορισμό της διασποράς του ιού στο σχολικό περιβάλλον.
Παράλληλα, ο εμβολιασμός των εφήβων μας είναι ένα ισχυρό όπλο που θα συμβάλλει σημαντικά στην ομαλή λειτουργία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα ευχάριστο είναι το γεγονός ότι ο εμβολιασμός των εφήβων μας προχωρά. Περισσότεροι από 160.000 έφηβοι ηλικίας 12-17 ετών έχουν ήδη εμβολιαστεί με μια δόση ή προγραμματίσει το ραντεβού τους. Συνολικά στην επικράτεια 24% των εφήβων ηλικίας <18 ετών, δηλαδή ένα στα 4 παιδιά αυτής της ηλικίας, έχει ήδη λάβει μία δόση εμβολίου.
Θα κλείσω λοιπόν με την ευχή να έχουμε φέτος μια απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων μας που θα προσφέρει στα παιδιά μας εποικοδομητικές εμπειρίες.
* Η Βάνα Παπαευαγγέλου Καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων
