Στις 4.20 τα ξημερώματα ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, στη διάρκεια της οποίας επί πολλές ώρες έγινε συζήτηση για την τεχνική μελέτη προσωρινής απόσπασης και επανατοποθέτησης αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό.
Ο ειδικός επιστήμων Δημήτρης Κορρές, που έχει στο ενεργητικό του απόσπαση και μεταφορά πολλών αρχαιοτήτων, όπως και μετακίνηση κτιρίων εξήγησε επί μακρόν στο συμβούλιο τις λεπτομέρειες της μελέτης και ακολούθησε πολύωρη συζήτηση. Επίσης, 17 φορείς έκαναν παράσταση για να εκθέσουν τις απόψεις τους. Η συνεδρίαση του ΚΑΣ έγινε με τηλεδιάσκεψη και η γνωμοδότηση ήταν ομόφωνη.
Ο σταθμός Βενιζέλου του ΜΕΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, χωροθετείται στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου. Έχει μήκος 78,60μ. και πλάτος 21,75μ., καταλαμβάνει όλο το πλάτος του οδοστρώματος της οδού Εγνατία. Έχει κατασκευασθεί με διαφραγματικούς τοίχους από οπλισμένο σκυρόδεμα, με πάχος 1,00μ.
Κατά την εκτέλεση των αρχαιολογικών ανασκαφών για την κατασκευή του σταθμού, αποκαλύφθηκαν σημαντικές αρχαιότητες, που χρονολογούνται μεταξύ του 4ου και 9ου αιώνα οποίες αποτελούν τμήμα της διασταύρωσης των ρωμαϊκών οδών Decumanus Maximus (κεντρική οδός) και Cardo (κάθετος στην κεντρική) με παρακείμενα κατάλοιπα τοιχοποιιών καταστημάτων και άλλων υποδομών εκείνης της εποχής, όπως:
-Λιθοδομές, καταλοίπων τοιχοποιίας από τα βόρεια και νότια καταστήματα
-Πεσσούς τετραπύλου, οι οποίοι αποκαλύφθηκαν στο δυτικό τμήμα του σταθμού
-Καμαροσκεπής αποχετευτικός αγωγός στο δυτικό τμήμα του σταθμού
- Ο στυλοβάτης του DECUMANUS που διατρέχει το μεγαλύτερο μήκος του σταθμού
- Οι στυλοβάτες του Cardo
- Ο πλακοσκεπής αποχετευτικός αγωγός που διατρέχει το μεγαλύτερο μήκος του σταθμού
-Η ορθογώνια πλατεία με τη δυτική στοά της, το δάπεδό της με τις μαρμάρινες πλάκες και το πρόπυλο
- Κεραμικοί ανοικτοί και κλειστοί αγωγοί στις στοές του DECUMANUS και Cardo και εν γένει στον αρχαιολογικό χώρο
-Τμήματα μαρμάρινων δαπέδων, κατάλοιπα διαταραγμένων πλινθοδομών
- Διάφορες κατασκευές
Τα παραπάνω θεμελιώνονται είτε απ’ ευθείας σε έδαφος είτε σε υποκείμενες αρχαιότητες.
Η μελέτη σχεδιάζει την απόσπαση των αρχαιοτήτων, την μετακίνησή τους εντός του σταθμού
έως τα σημεία των φρεατίων και τα λοιπά στάδια που απαιτούνται έως τη μεταφορά τους στον χώρο προσωρινής αποθήκευσης στο Καλοχώρι.
Το αρχαίο δεν είναι δυνατόν να αποσπασθεί και να μετακινηθεί ως έχει, απαιτούνται τομές.
Οι θέσεις των τομών επιλέγονται στα σημεία όπου δεν επηρεάζουν σημαντικά αρχαιολογικά στοιχεία, όπως ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά μέλη ή κατασκευές, ή άλλα χαρακτηριστικά σημεία αρχαιολογικής αξίας. Μετά την επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων και κατόπιν επιμελούς αρμολόγησης, οι τομές θα είναι πολύ δύσκολα διακριτές.
Ο σταθμός Βενιζέλου, κατά την φάση της απόσπασης των αρχαιοτήτων, αποτελείται από ένα ορθογώνιο περίγραμμα κατασκευασμένο από διαφραγματικά τοιχία, με εσωτερικές διαστάσεις μήκους 76,60m και πλάτος 19,75m. Καλύπτεται με πλάκα οροφής, πάχους 1,20m, η οποία έχει τρία ανοίγματα, δύο στα άκρα και ένα περίπου στο μέσο, διαστάσεων από 3,70 έως 7,20 μ. Μέσω αυτών των ανοιγμάτων πρέπει να γίνει η εξαγωγή των αρχαιοτήτων που θα αποσπασθούν από τον σταθμό. Θα κατασκευαστεί ελαφρού τύπου γερανογέφυρα.
Οι αρχαιότητες θα μεταφέρονται με μέθοδο που προβλέπει την έδραση των αρχαιοτήτων σε 8 σημεία μειώνοντας την καταπόνηση του συστήματος, αλλά κυρίως ο νάρθηκας απόσπασης σε κάθε περίπτωση κίνησης εδράζεται στα σημεία ανάρτησης εξασφαλίζοντας την προστασία από πιθανές στρεβλώσεις. Θα ληφθούν πολλά μέτρα προστασίας τόσο για τις ίδιες όσο και για το προσωπικό.
Επανατοποθέτηση
Στην χρονική φάση επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, ο φέρων οργανισμός του σταθμού θα έχει ολοκληρωθεί. Στο επίπεδο επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων θα έχει κατασκευαστεί πλάκα δαπέδου από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στην πλάκα οροφής παραμένουν τα δύο ανοίγματα στις θέσεις των φρεατίων.
Για την επανατοποθέτηση θα ακολουθηθεί η ανάποδη σειρά από αυτή της απόσπασης.
Συνοπτικά θα επανατοποθετηθούν πρώτα τα τοιχία και κατασκευές τα οποία αποσπάστηκαν με τη μέθοδο "τοιχίων επί εδάφους", στη συνέχεια τα τμήματα δαπέδων, κατακερματισμένα δάπεδα, φρεάτια και λιθόστρωτα οδών. Τέλος τα τοιχία που αφαιρεθήκαν με την μέθοδο "τοιχία επί δαπέδου".
Οι διαδικασίες για τη οδική μεταφορά των αρχαιοτήτων από τον αποθηκευτικό χώρο, η ανάρτηση από γερανό και εισαγωγή των αρχαιοτήτων μέσο των φρεατίων, καθώς και η μετακίνησή τους στο εσωτερικό του σταθμού, θα είναι όμοιες με αυτές που εφαρμόστηκαν στην απόσπαση.
Η επαναφορά των αρχαιοτήτων θα γίνει σταδιακά, ξεκινώντας από το μέσον του σταθμού προς τα άκρα.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης προτείνει, όπως είπε ο προϊστάμενός της Ιωάννης Κανονίδης, να πραγματοποιηθούν οι αποσπάσεις σε δύο φάσεις, «με δεδομένο ότι υπάρχουν μερικώς ορατές αρχαιότητες, οι οποίες ανήκουν στο σύνολο των προς απόσπαση αρχαιοτήτων και απαιτείται να ερευνηθούν ανασκαφικά, να τεκμηριωθούν και να ερμηνευθούν, προκειμένου σε δεύτερο χρόνο και σε άμεση συνάρτηση με τις εν εξελίξει εργασίες απόσπασης, και αυτές να αποσπασθούν. Επιπλέον υπάρχουν αρχαιότητες, αποσπασματικά αποκαλυφθείσες, οι οποίες ανήκουν σε προγενέστερες φάσεις, δεν έχουν ακόμη ερευνηθεί και θα παραμείνουν για να τεκμηριωθούν εν συνόλω, κατά την ανασκαφική έρευνα που θα ακολουθήσεις των εργασιών απόσπασης.»
Σύμφωνα με αρμόδια πηγή η Αττικό Μετρό δια του προέδρου της Νίκου Ταχιάου, δεσμεύτηκε ενώπιον του ΚΑΣ ότι ασχέτως της απόφασης του Συμβουλίου, δεν πρόκειται να προβεί σε απόσπαση των αρχαιοτήτων πριν να αποφανθεί οριστικά επ' αυτού το ΣτΕ, το οποίο θα εκδικάσει τις προσφυγές στις 6 Νοεμβρίου.
Αποσπάσεις και μεταφορές αρχαιοτήτων έχουν ήδη γίνει στον σταθμό μετρό της Αγίας Σοφίας, όπου βρέθηκε συνέχεια του Decumanus Maximus της ίδιας περιόδου και επίσης μεγάλης αρχαιολογικής αξίας. Στην περίπτωση του σταθμού Αγίας Σοφίας δεν εγέρθηκε ένσταση ως προς την απόσπαση και τη μεταφορά, σε αντίθεση με τον σταθμό Βενιζέλου, επάνω στον οποίο «χτίστηκαν» καριέρες πάντοτε σε βάρος του έργου και με τις αρχαιότητες να μην έχουν εξασφαλιστεί.
