Περισσότερα από 219 κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων έχουν καταγραφεί παγκοσμίως και καθημερινά λόγω της αυστηρής επιτήρησης από τον ΠΟΥ, το CDC και το ECDC, η λίστα μακραίνει διαρκώς κρατώντας σε εγρήγορση τις Αρχές της Δημόσιας Υγείας και δημιουργώντας νέο πεδίο δόξης λαμπρό για τις φαρμακοβιομηχανίες που αναπτύσσουν εμβόλια, μονοκλωνικά αντισώματα και αντιικά φάρμακα, ενώ παράλληλα επεκτείνουν τα προγράμματα Έρευνας κι Ανάπτυξης (R & D) που διαθέτουν σε ανοσοθεραπείες, αντικαρκινικές θεραπείες και νέας γενιάς αντιβιοτικά.
Μετά την άδεια χορήγησης έκτακτης χρήσης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στο 11ο εμβόλιο έναντι του κορονοϊού (πρόκειται για εμβόλιο αδενοϊού μιας δόσης, Κινέζικης φαρμακοβιομηχανίας με 64% αποτελεσματικότητα έναντι της συμπτωματικής νόσου και 92% αποτελεσματικότητα της έναντι της σοβαρής covid 19 λοίμωξης), ανοίγεται νέο πεδίο δόξης για τις φαρμακοβιομηχανίες, με τις προσπάθειες τους να επικεντρώνονται στην ανάπτυξη εμβολίων κατά της ευλογιάς των πιθήκων ώστε να προλάβουν το ενδεχόμενο να μεταλλαχθεί ο ιός και να έχουμε χειρότερες εξελίξεις. Παράλληλα, οι φαρμακοβιομηχανίες δεν σταματούν τις έρευνες την ανάπτυξη και άλλων θεραπειών έναντι του μεγάλου εχθρού, του κορονοϊού, αλλά και έναντι άλλων υγειονομικών απειλών όπως είναι πολλά χρόνια απειλητικά για τη ζωή νοσήματα.
Για να πιάσουμε το νήμα από την αρχή οφείλουμε να διευκρινίσουμε πως τα εμβόλια για τον κορονοϊό δεν αναπτύχθηκαν μέσα σε ένα χρόνο Και πως το επιχείρημα όλων των αρνητών ότι ολόκληρος ο πληθυσμός της γης έγινε πειραματόζωο στο πείραμα της χιλιετίας ήταν εξαρχής σαθρό, καθώς στερείται κάθε επιστημονικής τεκμηρίωσης. Η τεχνολογία στην οποία στηρίχθηκαν ήταν ήδη έτοιμη και χρειάστηκε πάνω από 10 χρόνια για να αναπτυχθεί. Αναφερόμαστε στην mRNA τεχνολογία, τη νέα μεγάλη άφιξη στην ιατρική φαρέτρα, που προσφέρει τη δυνατότητα γρήγορης παραγωγής επικαιροποιημένου εμβολίου όταν ο αρχικός ιός μεταλλάσσεται -κάτι που συμβαίνει συχνά γιατί οι RNA ιοί δεν διαθέτουν ικανούς μηχανισμούς επιδιόρθωσης του γενετικού τους υλικού, όταν πολλαπλασιάζονται μέσα στον ξενιστή.
Έτσι λοιπόν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να προκύψουν μεταλλάξεις, όπως και συνέβη Με τα τόσα στελέχη ανησυχίας και στελέχη ενδιαφέροντος που κατέγραψε το ECDC και τον Νίκο Καπραβέλο, διευθυντή της ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Παπανικολάου» να υπενθυμίζει ότι ο ιός «δίνει» μεταλλαγμένα στελέχη τα οποία είναι πολύ μεταδοτικά αλλά όχι πολύ λοιμογόνα γιατί ο στόχος του είναι να διασπαρεί, οπότε οι ξενιστές (οι μολυσμένοι άνθρωποι) πρέπει να ζήσουν για να τον μεταδώσουν. Αν όλοι πεθάνουν μετά την πρώτη έκθεση, ο ιός δεν πετυχαίνει τον στόχο του.
Σε αντίθεση με τους RNA ιούς σαν τον κορονοϊό, ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων είναι DNA ιός, ο οποίος διαθέτει καλούς μηχανισμούς επιδιόρθωσης των βλαβών που γίνονται κατά την αναπαραγωγή και καθώς αυτού του τύπου οι ιοί σπανιότερα δίνουν μεταλλάξεις, τα εμβόλια που αναπτύσσονται για αυτούς έχουν πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα η οποία δεν μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Πριν από δυόμιση χρόνια, όταν άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα κρούσματα του κορονοϊού στην Κίνα ήδη οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες από την έρευνα που είχανε κάνει μετά το 2003, με αφορμή τον ιό της γρίπης των χοίρων, τον ιό της γρίπης των πτηνών, τον ιό Mers, τον ιό HIV του AIDS και τον Έμπολα βρέθηκαν σε αυτή τη μάχη με ένα πολύ ισχυρό πλεονέκτημα: Tη δυνατότητα ανάπτυξης εμβολίων σε πλατφόρμα, έχοντας σαν δομικό λίθο την γονιδιακή αλληλουχία των ιών. Ξέροντας την γονιδιακή αλληλουχία (και μετά την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA, το 2003) οι επιστήμονες μπορούσαν να φτιάξουν εμβόλιο που θα μπλοκάρει εκείνη την πρωτεϊνη την οποία χρησιμοποιεί σαν «δόρυ» ή σαν «πόρτα» ο ιός για να εισβάλλει στα ανθρώπινα κύτταρα.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το ότι ιοί σαν τον Έμπολα που προκαλούν αιμορραγικό πυρετό, αλλά και σαν της ευλογιάς που έχουν αμφότεροι θνητότητα 30%-40% αποτελούν δυνητικά βιολογικά όπλα αν πέσουν στα χέρια τρομοκρατών και κατά καιρούς γίνονται πηγή έμπνευσης για σενάρια τεράστιων κινηματογραφικών επιτυχιών του Χόλιγουντ, όπως η ταινία «Το ξέσπασμα» (The outbreak) με τον Ντάστιν Χόφμαν και τη Ρενέ Ρούσσο στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, καθώς αποτελεί κοινό μυστικό πως η Τέχνη αντιγράφει τη ζωή.
Έχοντας εντρυφήσει σε αυτήν την νέα τεχνολογία που πραγματικά έδωσε ένα τεράστιο πλεονέκτημα στην φαρμακοβιομηχανία κι αξιοποιώντας όλη αυτή την γνώση μετά την αποκωδικοποίηση του γενετικού υλικού του κορονοϊού οι πλατφόρμες των φαρμακοβιομηχανιών που εξειδικεύονται στη βιοτεχνολογία ήταν έτοιμες να παραγάγουν εμβόλια.
Πολύ μεγάλοι «παίκτες» σε αυτό το πεδίο είναι η Pfizer, ο τεράστιος αμερικανικός κολοσσός, η γερμανική BioNTech, η Moderna, η CSL Behring, η Gilead που είχε δοκιμάσει στο παρελθόν να φτιάξει εμβόλιο για τον Έμπολα, η Sanofi, η Merck (MSD για την Ευρώπη), η Roche, η Janssen (η φαρμακοβιομηχανία του ομίλου Johnson and Johnson) και η AstraZeneca που διαθέτει σταθερό συνδυασμό μονοκλωνικών αντισωμάτων ο οποίος αποδείχτηκε αποτελεσματικός έναντι του στελέχους Όμικρον και της υποπαραλλαγής Ο2 και τώρα με νεότερες μελέτες αποδεικνύεται αποτελεσματικός και έναντι της Όμικρον 4 και της Όμικρον 5 η οποία είναι κι αυτή που ανησυχεί περισσότερο τους ειδικούς, καθώς έχει διαφορετική συμπεριφορά και χαρακτηριστικά από τις άλλες υποπαραλλαγές.
Ο σταθερός συνδυασμός με τα δύο μονοκλωνικά αντισώματα της ΑZ θα έρθει στην Ελλάδα-η πρώτη παρτίδα αναμένεται αρχές Ιουλίου-έχοντας λάβει έγκριση από τον ευρωπαϊκό οργανισμό φαρμάκων και βοηθά σαν παθητικός εμβολιασμός τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα πριν καν εκτεθούν στον ιό. Εκτιμάται ότι περίπου 40.000 είναι τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα στην πατρίδα μας εκ των οποίων ένα μέρος θα ωφεληθεί λαμβάνοντας τον σταθερό συνδυασμό σύμφωνα με τα κριτήρια που θα θέσει το Υπουργείο Υγείας. Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε ότι πάντοτε
υπάρχουν κριτήρια για την χορήγηση δύσκολα παραγόμενων και ακριβών φαρμάκων.
Επίσης ένα πολλά υποσχόμενο επιστημονικό πεδίο είναι τα τεστ ανίχνευσης και οι μοριακοί δείκτες είναι δηλαδή δείκτες που σε μοριακή ανάλυση δείχνουν ποιοι ασθενείς θα επωφεληθούν λαμβάνοντας την σοφιστικέ και ακριβή θεραπεία. Μοριακοί δείκτες και καρκινικοί δείκτες αξιοποιούνται και για την χορήγηση των ανοσοθεραπειών και των μονοκλωνικών αντισωμάτων κι άλλων βιολογικών φαρμάκων που χορηγούνται στον καρκίνο, με την ελβετική εταιρεία Roche diagnostics Να αναπτύσσει την μερίδα του λέοντος των τεστ και των δεικτών.
Οι δυνατές φαρμακευτικές παρουσίες στις αντικαρκινικές θεραπείες δηλαδή η Pfizer η BMS, η MSD, η Jansen, η Novartis, η Avexis αναπτύσσουν νέας γενιάς θεραπείες μαζί με μοριακούς και καρκινικούς δείκτες ενώ κάποιες γνωστές εταιρίες πρωτοστράτορα στις γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες οι οποίες αντιμετωπίζουν καρκίνους και μονογονιδιακά νοσήματα όπως η μεσογειακή αναιμία αλλάζοντας ουσιαστικά το χαλασμένο δεν ίδιο στον οργανισμό με ένα σωστό με μία έγχυση που θυμίζει μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων
Η εμπειρία του κορονοϊού έδωσε σε κλινικούς γιατρούς κι ερευνητές την γνώσης που θα αποκρυστάλλωναν υπό κανονικές συνθήκες σε μια δεκαετία, όπως είχε πει κατά την εποχή της διασποράς της μετάλλαξης Δέλτα η καθηγήτρια εντατικής θεραπείας και επικεφαλής της ΜΕΘ του Ευαγγελισμού, Αναστασία Κοτανίδου. Η συμπυκνωμένη αυτή γνώση θα βοηθήσει να αναδιαρθρωθεί το ΕΣΥ και ταυτόχρονα θα ανοίξει διάπλατα το δρόμο για την δημιουργία νέων φαρμάκων και εμβολίων.
Εκτός από το τροποποιημένο εμβόλιο του κορονοϊού που στόχος είναι να συμπεριλαμβάνει και τον ιό της γρίπης σε ένα προϊόν δύο σε ένα και το εμβόλιο για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων οι επιστήμονες ανά τον κόσμο προσπαθούν να φτιάξουν εμβόλιο για την ελονοσία που αποτελεί έναν από το μεγαλύτερο μαζικό φονιά παιδιών στον αναπτυσσόμενο κόσμο, με τις κλινικές δοκιμές έως τώρα ενός εμβολίου που ανέπτυξαν από κοινού η GSK με το Ιδρυμα Bill and Melinda Gates να έχει χαμηλή αποτελεσματικότητα.
Μεγάλο στοίχημα αποτελεί η ανάπτυξη εμβολίου για τη νόσο Αλτζχαιμερ που μέχρι στιγμής δεν έχει αποδώσει καρπούς αλλά και για την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Παράλληλα αναπτύσσονται εμβόλια για διάφορες μορφές καρκίνου. Στα χρόνια νοσήματα όπως η ΧΑΠ και ο καρκίνος υπάρχουν δύο κατηγορίες εμβολίων: Καταρχάς τα προληπτικά εμβόλια, αυτά δηλαδή που τα κάνουμε όντας υγιείς για να μην πάθουμε τη νόσο, όπως είναι το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κι άλλων 10 μορφών καρκίνου για τους οποίους ευθύνεται ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV. Επιπλέον υπάρχουν τα θεραπευτικά εμβόλια που γίνονται σε ανθρώπους οι οποίοι ήδη νοσούν από ένα απειλητικό για τη ζωή νόσημα τα οποία αλλάζουν την εξέλιξη της νόσου- εκτρέπουν την εξέλιξη της έτσι ώστε να μην επιδεινωθεί ο ασθενής
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Inc. Άλμπερτ Μπουρλά δηλώνει αισιόδοξος για τα εμβόλια κατά του καρκίνου που θα έρθουνε στο μέλλον και στο σημείο αυτό, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος διευκρινίζει ότι ο καρκίνος δεν είναι μια ασθένεια αλλα περισσότερα από 200 διαφορετικά νοήματα με διαφορετικούς υπότυπους το καθένα.
Τώρα σε ότι αφορά τα τεστ ανίχνευσης και τους διάφορους μοριακούς ή και καρκινικούς βιοδείκτες, η χρήση τους και η αναγκαιότητα της ύπαρξης τους είναι εμφανής: Όσο ιατρική προχωρά σε πιο σοφιστικέ φάρμακα, η δυσκολία παραγωγής τους και το αυξημένο κόστος τους μας υποχρεώνει να εντοπίζουμε εκείνες τις μικρές ομάδες ασθενών -μέσα στον πληθυσμό εκατομμυρίων καρκινοπαθών- που θα ωφεληθούν απο τις νέας γενιάς θεραπείες.
Οι μοριακοί δείκτες και οι καρκινικοί βιοδείκτες ανιχνεύονται μετά από αιματολογικό τεστ με μοριακές αναλύσεις τις οποίες ο ΕΟΠΠΥ δεν αποζημιώνει όλες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Τα περισσότερα τεστ ανίχνευσης προϋποθέτουν αιματολογική εξέταση ωστόσο αν μπορούσαν να γίνουν με ένα απλό γρήγορο ανώδυνο και φθηνό τεστ σάλιου αυτό θα ήταν το ιδεώδες γιατί θα ήταν ακόμα λιγότερο επεμβατικά. Για την νόσο αλτσχάιμερ η έγκαιρη ανίχνευση της με ένα απλό τεστ σάλιου αποτελεί το «άγιο δισκοπότηρο» στις νευροεπιστήμες.
Συμπερασματικά, οι ερευνητές που εργάζονται στα εργαστήρια σε φαρμακοβιομηχανίες κι ανεξάρτητους φορείς και ινστιτούτα εφόσον αποκρυσταλλώσουν τη γνώση απο την πανδημία θα μπορέσουν να σχεδιάσουν ένα εντυπωσιακό portfolio για τις θεραπείες του μέλλοντος. Κατά τη διάρκεια των πανδημικών ετών έγινε και κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί σε όλα τα χρόνια της αναπτυγμένης φαρμακοβιομηχανίας, έγιναν συνεργασίες μεταξύ εργαστηρίων σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της οικουμένης ενώ συνεργάστηκαν στενά και μεγαθήρια φαρμακοβιομηχανίες που είναι ευθέως ανταγωνιστές.
Αυτές οι συνεργασίες έδωσαν τεράστια ώθηση στην έρευνα και την ανάπτυξη. Από το νοσοκομείο «Σωτηρία» ο καθηγητής παθολογίας -Ογκολογίας Κωνσταντίνος Συρίγος επισημαίνει ότι τέτοιας έκτασης συνεργασία δεν είναι εύκολο να ξαναγίνει στο μέλλον. Ήδη τέτοιου είδους συνέργιες έσπασαν στερεότυπα δεκαετιών καθώς όλοι ενώθηκαν μπροστά σε ένα κοινό και πολύ επικίνδυνο εχθρό.
Στην ρητορική ερώτηση που θα φτάσει η φαρμακοβιομηχανία σ’ αυτό το νέο πεδίο δόξης που ανοίγεται μπροστά της κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Τον «δρόμο» ωστόσο δείχνει μία φράση που ειπώθηκε πολλούς αιώνες πριν και ανήκει στον Ισαάκ Νεύτων: «Αν μπόρεσα να δω πιο μακριά από την εποχή μου ήταν γιατί στεκόμουν στους ώμους γιγάντων.» Σήμερα η φαρμακοβιομηχανία στέκεται στους ώμους γιγάντων -στα επιτεύγματα της -και κοίτα ακόμα πιο ψηλά.
