Τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο πρόβλημα για τις απολύτως απαραίτητες, επιστημονικές αξιολογήσεις των ερευνητικών προτάσεων ήταν η υποχρεωτική υποβολή δήλωσης περιουσιακής κατάστασης (πόθεν έσχες) από τους επιστήμονες - αξιολογητές. Αξίζει να αναφερθεί πως αντίστοιχη υποχρέωση δεν υφίσταται ούτε και εφαρμόζεται τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική σε θέματα έρευνας.
Αυτό σημειώνει ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρίστος Δήμας, σε άρθρο του που δημοσιεύεται σήμερα στην εφημερίδα «Καθημερινή».
Όπως αναφέρει ο υφυπουργός: «σε μία χώρα όπου οι επιστήμονες συναφών αντικειμένων διεκδικούν ανταγωνιστικά προγράμματα χρηματοδότησης, είναι απολύτως απαραίτητο από την πλευρά της πολιτείας να έχει διευρυμένη "δεξαμενή" πιθανών αξιολογητών ερευνητικών έργων ώστε να διασφαλίζεται, όσο αυτό είναι δυνατόν, η αντικειμενικότητα στις κρίσεις.
Η υποχρεωτική υποβολή δήλωσης πόθεν έσχες υποβάλει τους υποψήφιους αξιολογητές σε μια γραφειοκρατικά επώδυνη διαδικασία, ενώ η χρηματική αμοιβή των αξιολογητών σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί την ανάγκη δήλωσης περιουσιακής κατάστασης. Με αποτέλεσμα αυτό να λειτουργούσε ως αντικίνητρο για έναν επιστήμονα ή ερευνητή στην Ελλάδα που επιθυμούσε να συμμετάσχει στην αξιολόγηση ενός ερευνητικού έργου. Ακόμα περισσότερο ένας Έλληνας ερευνητής του εξωτερικού, που επίσης ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην διαδικασία αξιολόγησης έργου στην Ελλάδα, ώστε να διατηρεί ανοιχτή επικοινωνία με την επιστημονική δραστηριότητα στην χώρα, πρακτικά αποκλειόταν από την διαδικασία αξιολόγησης».
Ως εκ τούτου, συνεχίζει ο ίδιος, η πρακτική αυτή λειτουργούσε αποτρεπτικά, με πολλούς αξιολογητές να αρνούνταν να συμμετάσχουν στην διαδικασία αξιολόγησης, περιορίζοντας σημαντικά τον αριθμό των επιστημόνων που τελικά αξιολογούσαν τα ερευνητικά έργα.
Ο υφυπουργός υπενθυμίζει πως οι αξιολογητές είναι καταξιωμένοι επιστήμονες από τους οποίους ζητάμε ουσιαστικά να αφιερώσουν τον πολύτιμο τους χρόνο προκειμένου να βοηθήσουν να πραγματοποιηθούν οι αξιολογήσεις, παρέχοντας απρόσκοπτα την επιστημονική τους γνώση.
Ο κ. Δήμας σημειώνει ότι την διάταξη που ψηφίστηκε πριν λίγες μέρες, εξαιρούνται οι αξιολογητές των ερευνητικών έργων από την υποχρεωτική δήλωση πόθεν έσχες για την αξιολόγηση δράσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), της ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ, του ΕΛΙΔΕΚ, των Ερευνητικών Κέντρων, καθώς και των προς ένταξη νεοφυών επιχειρήσεων του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων "Elevate Greece".
Όπως εξηγεί: «Το όφελος της ψήφισης της διάταξης είναι διπλό. Από την μία πλευρά, διευρύνουμε την λίστα των επιστημόνων, ερευνητών και ακαδημαϊκών, με αυξημένα προσόντα και μεγάλη εμπειρία, δίνοντάς τους κίνητρα να προσφέρουν στις ερευνητικές αξιολογήσεις. Η συμβολή τους είναι καθοριστική, καθώς με αυτό τον τρόπο η αξιολόγηση καθίσταται πιο αντικειμενική, διαφανής και ποιοτική, ενώ μειώνεται σημαντικά ο χρόνος ολοκλήρωσης των διαδικασιών αξιολόγησης ή πιστοποίησης των δράσεων.
Από την άλλη πλευρά, ανοίγει ο δρόμος για να συμμετάσχουν και επιστήμονες του εξωτερικού, είτε είναι απόδημοι είτε αλλοδαποί, όπως συνηθίζεται σε πολλά κράτη. Η εμπειρία τους από την διεθνή πρακτική και από αντίστοιχα ερευνητικά έργα άλλων χωρών, αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά στην ποιότητα της διαδικασίας της αξιολόγησης των ερευνητικών δράσεων στην Ελλάδα. Η χρήση ξένων αξιολογητών είναι συνηθισμένη πρακτική σε πολλές χώρες διότι με αυτόν τον τρόπο θεωρείται πως διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα».
Καταλήγοντας το άρθρο υπογραμμίζεται ότι η νέα διάταξη για την εξαίρεση των αξιολογητών ερευνητικών έργων από την δήλωση πόθεν έσχες είναι μία μικρή επανάσταση του αυτονόητου καθώς, στόχος της κυβέρνησης είναι να γίνονται καθημερινά βήματα προς τα εμπρός ώστε οι επιστήμονες της χώρας να είναι αφοσιωμένοι στην δουλειά τους.
