Η φτώχεια φέρνει γκρίνια, αλλά και αντιδράσεις. Γύρω από την ανασκαφή στον λόφο Καστά της Αμφίπολης όλες τις προηγούμενες ημέρες στήθηκε «χορός» παραπόνων. Η ανασκαφέας Κατερίνα Περιστέρη έκανε κριτική για την κατάχωση μέρους του περιβόλου, χαρακτηρίζοντάς την πρόχειρη και βιαστική, κάτι που δεν ισχύει. Αλλά και οι εργάτες της ανασκαφής προτίθενται να ζητήσουν δικαστικώς τα δεδουλευμένα τους από την ανασκαφέα, δεδουλευμένα που όπως ισχυρίζονται τους χρωστά από το 2013!
Στης Αμφίπολης «την ολόμαυρη ράχη» τίποτα δεν κινείται και πάλι, παρότι ο δήμος με πρωτοβουλία του Δημάρχου Κώστα Μελίτου, κατάφερε να κόψει έναν γόρδιο δεσμό που είχε δημιουργηθεί ανάμεσα στο υπουργείο και τη ΔΕΗ και να φέρει το καλώδιο για ρευματοδότηση μέχρι τον λόφο Καστά. Δεν έχει ακόμα γίνει γνωστό από καμία πηγή αν και πότε θα γίνει η μεγάλη και συνολική ανακοίνωση της ανασκαφικής ομάδας με τα νέα συμπεράσματα για το ταφικό μνημείο, την οποία η ίδια η κ. Περιστέρη έχει ανακοινώσει εδώ και καιρό. Δεν έγινε καμία ανακοίνωση για το «έκτακτο» εύρημα κατά τη διάρκεια εκσκαφών στον περιβάλλοντα χώρο κατά το 2015, οπότε έκπληκτοι οι εργαζόμενοι είδαν κατά τη λήψη εδαφικού υλικού από τον χειριστή μηχανήματος να ξεπροβάλει μεγάλο τμήμα του φτερού μιας από τις σφίγγες της εισόδου, διαστάσεων 30- 40 εκ.
Τελευταίο αλλά όχι έσχατο, και ενώ οι αντιθέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν υπηρετήσει την ανασκαφή συνεχίζονται, σαν κερασάκι στην τούρτα μαθαίνουμε πως η σύμβαση ανάμεσα στο υπουργείο και στα Πανεπιστήμια ΑΠΘ και Δημοκρίτειο για την μελέτη του οστεολογικού υλικού δεν έχει καταγγελθεί άρα εξακολουθεί να ισχύει, ωστόσο άλλη επιστήμονας πρόκειται να αναλάβει αυτό το έργο.
Η Κατερίνα Περιστέρη σε πρόσφατη συνέντευξη της σε κυριακάτικη εφημερίδα εξέφρασε τη διαφωνία της για την κατάχωση 46 μέτρων (επί συνόλου 497) του περιβόλου από την ΤΕΡΝΑ, επιρρίπτοντας ευθύνες στη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠ.ΠΟ για βεβιασμένες κινήσεις. Η μελέτη για την κατάχωση είχε συζητηθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, χωρίς την παρουσία της ανασκαφέως, αν και είχε κληθεί. Παρόντες ήταν ο αρχιτέκτονας της ανασκαφής Μιχάλης Λεφαντζής και ο πολιτικός μηχανικός Δημήτρης Εγγλέζος ο οποίος έχει οριστεί υπεύθυνος για το έργο συντήρησης και αναστήλωσης του ταφικού μνημείου. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα πως ίσως έχουν ξεσπάσει διαφωνίες ακόμα και μέσα στην ανασκαφική ομάδα.
Ο κ. Εγγλέζος είχε υπεραμυνθεί της επίχωσης- και όχι κατάχωσης- των σαράντα μέτρων του περιβόλου, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η αστάθεια που παρουσίασε, όπως ακριβώς πρότεινε και το καθ' ύλην αρμόδιο Κέντρο Λίθου του υπουργείου Πολιτισμού. Ο ίδιος έχει παρακολουθήσει την ανασκαφή από τα τέλη Αυγούστου 2014, καθώς η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού είχε κατανοήσει πλήρως την ανάγκη σύμπραξης εδαφομηχανικού. Ως ειδικός, είχε επισημάνει στην ανασκαφέα τα προβλήματα που παρουσίαζε ο περίβολος και τον Νοέμβριο του 14 είχε καταθέσει και γραπτώς τις παρατηρήσεις του.
Ο δριμύς χειμώνας που ακολούθησε επαλήθευσε τις εκτιμήσεις του κ. Εγγλέζου για προβλήματα σε τμήματα του περιβόλου και για την ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας του. Ηδη, 100 μέτρα καταχώθηκαν με βίαιο και φυσικό τρόπο από τις ολισθήσεις χωμάτων λόγω ισχυρών βροχοπτώσεων. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων εξετάστηκαν τέσσερις τεχνικές λύσεις και επελέγη η προσωρινή κατάχωση. Η οποία, εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων, ήταν λύση που μπορούσε να υλοποιηθεί γρήγορα με χαμηλό κόστος. Με τη συνδρομή των μέτρων αυτών ο περίβολος αντεπεξήλθε χωρίς προβλήματα το χειμώνα 2015-2016.
«Οσον αφορά στην προσωρινή κατάχωση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εξασφαλίζει επαρκώς το ασταθές τμήμα του περιβόλου, το οποίο προς το παρόν είναι το ζητούμενο, ανεξάρτητα αν θα θέλαμε για την ωραιότητα του πράγματος να μην έχει γίνει» αναφέρει ο κ. Εγγλέζος.
Κατά τα λοιπά, σύμφωνα με πληροφορίες, εργάτες της ανασκαφής κατά το 2013, ζητούν δεδουλευμένα, που ισχυρίζονται πως δεν τους έχουν καταβληθεί και ετοιμάζονται για δικαστικές διεκδικήσεις. Πραγματικά, είναι απορίας άξιον, πώς η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών δεν φρόντισε κατά το 2014, οπότε και δόθηκαν πολλά χρήματα για την ανασκαφή του λόφου Καστά, να εξοφληθούν τα χρέη παρελθόντων ετών.
Ακόμα μία εκκρεμότητα, αποτελεί η εξέταση του οστεολογικού υλικού. Το υπουργείο υπέγραψε κατά το 2014 σύμβαση με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Τα πρώτα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν επίσημα, και μαζί έγινε η εξαγγελία ότι το πρόγραμμα θα προχωρούσε. Αυτό δεν έγινε, η χρηματοδότηση βρέθηκε στον αέρα από την τωρινή κυβέρνηση, όμως η σύμβαση ισχύει. Αλλά σύμφωνα με πληροφορίες, χωρίς να καταγγελθεί η σύμβαση αυτή, ανατίθεται σε άλλη ειδική επιστήμονα να κάνει τη μελέτη. Κάτι εντελώς αντιδεοντολογικό και έξω από κάθε πρακτική.
Τέλος, έχουν αρχίσει και ακούγονται φήμες για εξεύρεση 1,3 εκατ ευρώ από το ΕΣΠΑ, προκειμένου να γίνουν αναστηλώσεις και συντηρήσεις- ως εδώ καλά- όπως και να συνεχιστεί η ανασκαφή. Για να συμβεί κάτι τέτοιο πάντως, πρέπει να κηρυχθεί ως συστηματική, με γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες κρίνεται δύσκολο. Μέλη του ΚΑΣ είναι η Μαρία Βλαζάκη, η Πολυξένη Βελένη και η Αγγελική Κοτταρίδη, που προσπάθησαν να συστήσουν μια ιδιότυπη «επιτροπεία» της ανασκαφής. Φυσικά, για να εξασφαλιστεί αυτό το ποσό, δεν αρκούν τα ευχολόγια και τα σενάρια, πρέπει να υπάρξει συνεργασία με τον τοπικό δήμο και την περιφέρεια.
Αντιγόνη Καρατάσου
