Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα δέσμη μέτρων για να ενισχύσει τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών υλών. Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει δύο βασικά στοιχεία:
α) πρόταση οδηγίας κατά της τρομοκρατίας. Η εν λόγω οδηγία θα ενισχύσει τα μέτρα που ήδη έχει στην διάθεσή της η ΕΕ για την πρόληψη τρομοκρατικών επιθέσεων με την ποινικοποίηση των προπαρασκευαστικών πράξεων, όπως η εκπαίδευση και η μετάβαση στο εξωτερικό για σκοπούς που συνδέονται με την τρομοκρατία, η συνέργεια, η υποκίνηση και η απόπειρα διενέργειας τρομοκρατικών πράξεων.
β) σχέδιο δράσης για την ενίσχυση του αγώνα κατά της προμήθειας και χρήσης όπλων και εκρηκτικών υλών από τους εγκληματίες και τους τρομοκράτες με καλύτερους ελέγχους της παράνομης κατοχής και εισαγωγής στην ΕΕ.
Οι αποτρόπαιες τρομοκρατικές επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι έδειξαν για άλλη μια φορά ότι η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει την από κοινού αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την καταπολέμηση του φαινομένου αυτού και της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών υλών.
Ο πρώτος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν και να νικήσουν την απειλή της τρομοκρατίας. Η αύξηση του αριθμού των πολιτών της ΕΕ που μεταβαίνουν στο εξωτερικό για να γίνουν «ξένοι μαχητές» σημαίνει ότι χρειάζεται αλλαγή του πλαισίου της ΕΕ για τις τρομοκρατικές ενέργειες, προκειμένου να εξασφαλισθεί κοινή αντιμετώπιση σε ποινικό επίπεδο. Χρειάζεται επίσης συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ και με τρίτες χώρες για να παταχθεί η μαύρη αγορά πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών υλών. Οι προτάσεις μας θα διευκολύνουν τις προσπάθειες των εθνικών αρχών για την εξάρθρωση των τρομοκρατικών δικτύων.»
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε επίσης: «Σήμερα, υλοποιούμε την υπόσχεσή μας να δείξουμε αποφασιστικότητα απέναντι στην τρομοκρατία. Η πρότασή μας αφορά όχι μόνο εκείνους που διαπράττουν φρικαλεότητες, αλλά και εκείνους που τις υποβοηθούν με τα ταξίδια, τη χρηματοδότηση ή την υποστήριξη της τρομοκρατίας. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχύσουμε την ποινική αντιμετώπιση της σοβαρής απειλής που συνιστούν οι ξένοι τρομοκράτες μαχητές. Προτείνουμε επίσης ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ σχετικά με τα πυροβόλα όπλα και τις εκρηκτικές ύλες, προκειμένου να μειωθεί η πρόσβαση των τρομοκρατών σε διακινητές εντός της ΕΕ αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Η Ευρώπη πρέπει να δράσει από κοινού, γρήγορα και αποφασιστικά, για την πάταξη της τρομοκρατίας και τη βελτίωση της ασφάλειάς μας.»
Οι σημερινές προτάσεις αποτελούν μέρος του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για την Ασφάλεια που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2015. Υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεγονότων, επισπεύσθηκε σημαντικά η εφαρμογή τους.
Πρόταση νέας οδηγίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας
Η πρόταση για μια νέα οδηγία κατά της τρομοκρατίας καλύπτει τα κενά που υπάρχουν στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ όσον αφορά την επιβολή της νομοθεσίας. Επιπλέον, η οδηγία προβλέπει κοινούς ορισμούς για τις τρομοκρατικές ενέργειες, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μια ενιαία απάντηση στο φαινόμενο των ξένων τρομοκρατών μαχητών, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτόν την αποτροπή τέτοιων καταστάσεων σε όλη την ΕΕ και εξασφαλίζοντας αποτελεσματικές κυρώσεις κατά των δραστών.
Η νέα οδηγία τροποποιεί το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με την ποινικοποίηση των ενεργειών που συνδέονται με τρομοκρατικές δραστηριότητες. Ενσωματώνει στην νομοθεσία της ΕΕ διεθνείς υποχρεώσεις, όπως οι διατάξεις του Ψηφίσματος 2178 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (2014) για τους ξένους τρομοκράτες μαχητές, το πρόσφατα εκδοθέν Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη της τρομοκρατίας, και τις συστάσεις της Ειδικής Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης για τη χρηματοδότηση των τρομοκρατών.
Η προτεινόμενη οδηγία ποινικοποιεί:
- Τη μετάβαση στο εξωτερικό για σκοπούς που συνδέονται με την τρομοκρατία, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ, ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των ξένων τρομοκρατών μαχητών.
- Τη χρηματοδότηση, τη διοργάνωση και τη διευκόλυνση τέτοιων ταξιδιών, μεταξύ άλλων μέσω υλικοτεχνικής ή υλικής υποστήριξης, όπως η προμήθεια πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών υλών, η παροχή καταφυγίου, μεταφορικών μέσων, υπηρεσιών, περιουσιακών στοιχείων και αγαθών.
- Την απόκτηση εκπαίδευσης για σκοπούς που συνδέονται με την τρομοκρατία. Οι αρχές επιβολής του νόμου θα έχουν τη δυνατότητα να ερευνούν και να διώκουν δραστηριότητες εκπαίδευσης που μπορούν να οδηγήσουν στην τέλεση τρομοκρατικών πράξεων.
- Την παροχή κεφαλαίων για την τέλεση τρομοκρατικών πράξεων και πράξεων που συνδέονται με τρομοκρατικές ομάδες ή τρομοκρατικές δραστηριότητες.
Η πρόταση ενισχύει επίσης τις διατάξεις που ποινικοποιούν τη στρατολόγηση και την εκπαίδευση για σκοπούς τρομοκρατίας, καθώς και τη σχετική προπαγάνδα, μεταξύ άλλων μέσω του διαδικτύου.
Επιπλέον, η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει νέους κανόνες που συμπληρώνουν την οδηγία του 2012 για τα δικαιώματα των θυμάτων, έτσι ώστε τα θύματα της τρομοκρατίας να έχουν άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες επαγγελματικής υποστήριξης για την παροχή φυσικής και ψυχοκοινωνικής αγωγής, καθώς και σε άμεση πληροφόρηση σχετικά με τα δικαιώματά τους, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σχέδιο δράσης για την πάταξη της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και της χρήσης εκρηκτικών υλών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και εκρηκτικών υλών στην ΕΕ. Στόχος του σχεδίου αυτού είναι η καλύτερη ανίχνευση, έρευνα και κατάσχεση πυροβόλων όπλων, εκρηκτικών υλών καθώς και πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών, που χρησιμοποιούνται για εγκληματικές και τρομοκρατικές ενέργειες.
Το σχέδιο δράσης συμπληρώνει τα μέτρα που θεσπίστηκαν στις 18 Νοεμβρίου 2015 για την αυστηροποίηση των ελέγχων σχετικά με τη νόμιμη απόκτηση και κατοχή πυροβόλων όπλων, καθώς και την εφαρμογή ελάχιστων κοινών κανόνων για την απενεργοποίηση των όπλων αυτών.
Το σχέδιο δράσης αποσκοπεί στην καλύτερη επιχειρησιακή συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και με τρίτες χώρες, για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της μαύρης αγοράς όπλων και εκρηκτικών υλών. Τα βασικά στοιχεία του είναι:
- Περιορισμός της πρόσβασης σε παράνομα πυροβόλα όπλα και εκρηκτικές ύλες. Το σχέδιο δράσης καλεί όλα τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν διασυνδεδεμένα εθνικά σημεία αναφοράς για τα πυροβόλα όπλα, με στόχο την ανάπτυξη της εμπειρογνωμοσύνης και τη βελτίωση των αναλύσεων και της υποβολής στοιχείων σχετικά με την παράνομη διακίνηση πυροβόλων όπλων, κυρίως μέσω της συνδυασμένης χρήσης βαλλιστικών και εγκληματολογικών πληροφοριών. Προβλέπει επίσης την ενίσχυση του ρόλου της Europol για τη διαδικτυακή διακίνηση και την εκτροπή από το νόμιμο εμπόριο, μέσω της νεοσυσταθείσας Μονάδας Αναφοράς Διαδικτυακού Περιεχομένου ("Internet Referral Unit"). Το σχέδιο δράσης καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν πλήρως τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις πρόδρομες ουσίες των εκρηκτικών υλών.
- Ενίσχυση της επιχειρησιακής συνεργασίας. Το σχέδιο δράσης καλεί τα κράτη μέλη να συστήσουν "ομάδες περιπολίας στον κυβερνοχώρο" (cyber-patrol teams) ή να επεκτείνουν τη δράση ομάδων που ήδη υπάρχουν και στα πυροβόλα όπλα, τις εκρηκτικές ύλες και τις πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών. Πρέπει να ενισχυθούν οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα, καθώς και η αστυνομική και τελωνειακή συνεργασία, με ελέγχους βάσει επικινδυνότητας στα εμπορεύματα που φθάνουν είτε μεταφερόμενα (π.χ. με εμπορευματοκιβώτια) και μέσω της μεταφοράς επιβατών (π.χ. με αυτοκίνητα) είτε με τις αποσκευές επιβατών. Το σχέδιο δράσης προτείνει επίσης την καθιέρωση τελωνειακών ελέγχων κατά προτεραιότητα με τα κράτη μέλη για την παράνομη διακίνηση πυροβόλων όπλων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ
- Καλύτερη συγκέντρωση και ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών. Το σχέδιο δράσης καλεί τα κράτη μέλη να κάνουν πλήρη χρήση των υφιστάμενων εργαλείων για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών και να εισάγουν συστηματικά πληροφορίες περί αναζητούμενων πυροβόλων όπλων στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και, ενδεχομένως, στο σύστημα iARMS της INTERPOL. Η ανταλλαγή βαλλιστικών πληροφοριών πρέπει να ενισχυθεί μέσω ειδικά σχεδιασμένης πλατφόρμας.
- Στενότερη συνεργασία με τρίτες χώρες. Για να μειωθούν η παράνομη εισαγωγή πυροβόλων όπλων και η πρόσβαση σε εκρηκτικές ύλες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το σχέδιο δράσης προτείνει στενότερη συνεργασία με τρίτες χώρες με τη συστηματική ένταξη της διακίνησης πυροβόλων όπλων και της χρήσης εκρηκτικών υλών στον διάλογο για θέματα ασφαλείας με τις κυριότερες χώρες και οργανώσεις εταίρους. Εκτός από την ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες-κλειδιά των Δυτικών Βαλκανίων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει και στενότερη συνεργασία με χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, καθώς και με την Τουρκία και την Ουκρανία. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην εγκαθίδρυση διαλόγου με χώρες της περιοχής του Σαχέλ, τον Αραβικό Σύνδεσμο και διεθνείς οργανώσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προβλέπεται χρηματοδοτική βοήθεια από την ΕΕ για την κατάσχεση και την απόσυρση πυροβόλων όπλων.
