Ηγεμονική δύναμη στη Μαύρη Θάλασσα, η Ρωσία δεν έχει την ικανότητα να επιτεθεί κατά των ουκρανικών ακτών που διαφεύγουν του ελέγχου της, από την Οδησσό μέχρι το σύνορο με την Ρουμανία, σύμφωνα με τους δυτικούς παρατηρητές: οι ναυτικές δυνάμεις της Ουκρανίας εξουδετερώθηκαν, αλλά το Κίεβο δεσπόζει στον ορίζοντα χάρις στις παράκτιες συστοιχίες πυροβολικού.
Η Μαύρη Θάλασσα είναι για τους Ρώσους από την έναρξη του πολέμου «η δική τους Mare Nostrum», λέει ο πλοίαρχος Ερίκ Λαβό, εκπρόσωπος του γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού. Και αυτό, ακόμη και αν όλες οι υπόλοιπες παράκτιες χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ ή επιθυμούν να γίνουν.
Η Μαύρη Θάλασσα είναι μία θάλασσα όπου οι Ρώσοι κυριαρχούν με μία εικοσάδα πολεμικά πλοία, σύμφωνα με τις βρετανικές υπηρεσία Πληροφοριών, με τις εξόδους της προς τον Βόσπορο και τα Δαρδανέλια να είναι σφραγισμένες από το τέλος του Φεβρουαρίου από την Τουρκία κατ' εφαρμογή της Σύμβασης του Μοντρέ (1936).
Άλλο ατού των Ρώσων, η κατάληψη της Μαριούπολης και η πλήρης κατοχή των ουκρανικών ακτών της Αζοφικής που τους επιτρέπει να τροφοδοτούν με απευθείας εφοδιαστική αλυσίδα τις στρατιωτικές μονάδες που η Μόσχα έχει αναπτύξει στο Ντονμπάς μέσω του λιμανιού του Νοβοροσίσκ, σύμφωνα με τον Ερίκ Λαβό.
Ωστόσο, με την ανακοίνωση της βύθισης του ρωσικού καταδρομικού Moskva, της ναυαρχίδας του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας στις 13 Απριλίου, και της καταστροφής δύο ρωσικών περιπολικών σκαφών χθες στην περιοχή του νησιού των Φιδιών, το Κίεβο κατάφερε να δημιουργήσει μία ζώνη αβεβαιότητας κοντά στην ακτές της Μαύρης Θάλασσας που παραμένουν υπό τον έλεγχό του.
Η Ουκρανία, το πολεμικό ναυτικό της οποίας έχει καταστραφεί, διαθέτει παράκτιες συστοιχίες πυροβολικού από αντιπλοϊκούς πυραύλους, όπως είναι οι Neptune, που σύντομα θα ενισχυθούν από τους Harpoon που προσφέρει η Βρετανία.
«Αυτή η ζώνη αντιπροσωπεύει μία απειλή που οι Ρώσοι πρέπει να λάβουν υπ' όψιν», δηλώνει ο Ιγκόρ Ντελανοέ, υποδιευθυντής του Γαλλορωσικού Παρατηρητηρίου και ειδικός για το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό.
Ζώνη ναυτικού ελέγχου
Αυτό μπορεί να εμποδίσει την Μόσχα να εξαπολύσει αμφίβια επιχείρηση στην ζώνη της Οδησσού, η οποία θα επέτρεπε τον πλήρη αποκλεισμό της Ουκρανίας από την θάλασσα και την εδαφική σύνδεση με τα φιλορωσικά στοιχεία στην Υπερδνειστερία της Μολδαβίας, όπως πρόσφατα είχε δηλώσει ρώσος στρατηγός.
Αλλά, αυτήν την στιγμή, το στρατιωτικό αυτό σενάριο είναι ανέφικτο. «Πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο Ντονμπάς και κυρίως, αν αποφασίσουν να εξαπολύσουν τέτοια επιχείρηση, θα πρέπει να εξουδετερώσουν τις παράκτιες συστοιχίες πυροβολικού», λέει ο Ιγκόρ Ντελανοέ.
«Δεν ξέρουμε πόσους ακριβώς πυραύλους Neptune διαθέτουν οι Ουκρανοί» εξηγεί ο Μάικλ Πέτερσεν, διευθυντής του Ινστιτούτου Μελέτης του Ρωσικού Ναυτικού του Naval War College των ΗΠΑ.
Επιπλέον, οι Ρώσοι «δεν διαθέτουν κυριαρχία στον ουρανό και δεν είναι ακριβείς στα πυραυλικά πλήγματα», πράγμα που περιορίζει τις ικανότητές τους να εξουδετερώσουν τις συστοιχίες αυτές, λέει ο Ερίκ Λαβό.
Από την αρχή του πολέμου, «η Ρωσία συνάντησε μεγάλες δυσκολίες στον εντοπισμό και την καταστροφή των κινητών συστοιχιών πυραύλων εδάφους-αέρος, προσθέτει ο Μάικλ Πέτερσεν και «πιστεύω ότι το ίδιο θα ισχύει για τις κινητές συστοιχίες αντιπλοϊκών πυραύλων, που μετακινούνται συχνά.
Με τους πυραύλους αυτούς, «οι περισσότεροι από τους οποίους διαθέτουν βεληνεκές 300 χιλιομέτρων», υπενθυμίζει ο Πέτερσεν, η Ουκρανία έχει δημιουργήσει «μία ζώνη ναυτικού ελέγχου», η οποία επιτρέπει επιπλέον στις ουκρανικές δυνάμεις να απειλούν «τον δια θαλάσσης ανεφοδιασμό των ρωσικών στρατευμάτων που επιχειρούν στην νότια πτέρυγα του μετώπου» από την Χερσόνα στο Μικολάιφ.
Drone επιφανείας και νάρκες
Μία ζώνη ελέγχου που φυλάσσεται από νάρκες -ορισμένες από τις οποίες έχουν παρασυρθεί- η οποία θα ενισχυθεί περισσότερο από ναυτικά drone που στέλνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες «για την παράκτια άμυνα της Ουκρανίας», σύμφωνα με το Πεντάγωνο, που αρνείται να διευκρινίσει αν θα φέρουν οπλισμό.
«Το πιθανότερο είναι ότι θα χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση και αναγνώριση οπλικών συστημάτων», στις ακτές, σύμφωνα με τον ειδικό του Naval War College.
«Οι Ρώσοι δεν πρέπει να μπορέσουν να ελέγξουν την Μαύρη Θάλασσα. Δεν τους ανήκει πλέον», δήλωσε την περασμένη βδομάδα στο Sky News ο βρετανός υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας, καταγγέλλοντας μεταξύ άλλων και τις επιπτώσεις του ρωσικού ναυτικού αποκλεισμού στις εμπορικές ροές των σιτηρών.
Ο ουκρανικός στρατός διαθέτει επιπλέον τουρκικά drone μάχης Bayraktar που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση και καταστροφή χθες των δύο ρωσικών περιπολικών σκαφών στην περιοχή του νησιού των Φιδιών.
Ιστορικά, η Μαύρη Θάλασσα, κάποτε Εύξεινος Πόντος, υπήρξε πάντοτε ζωτικής σημασίας για την Ρωσία, η οποία «πρέπει επιτέλους να αποδράσει από το κλειστό της δωμάτιο .... για να γεμίσει τα πνευμόνια της με τον ελεύθερο αέρα των θαλασσών», έγραφε ο Ντοστογέφσκι το 1877.
Όποια και αν είναι η έκβαση του πολέμου, η Ρωσία θα αγωνισθεί για να διατηρήσει τον έλεγχο και η Μαύρη Θάλασσα θα πρέπει να παραμείνει εστία εντάσεων που θα βαρύνουν τις παγκόσμιες οικονομικές ροές.
«Τα εμπορικά πλοία θα επιστρέψουν, θα πάνε στην Μαριούπολη, θα πάνε στην Οδησσό, η οποία ελπίζουμε ότι θα παραμείνει ουκρανική, θα πάνε στα ρουμανικά, βουλγαρικά λιμάνια...Αλλά η εκμετάλλευση την υφαλοκρηπίδας, η αλιεία, στις θαλάσσιες περιοχές που θα έχουν κατακτηθεί, μπορεί να είναι ρωσικές», προβλέπει ο Ερίκ Λαβό.
Σε στρατηγικό επίπεδο, «πολλά παράκτια κράτη παίρνουν αυτήν την στιγμή τα μαθήματα του πολέμου σχετικά με την σημασία των παράκτιων συστοιχιών πυροβολικού, η Ρουμανία, κυρίως οι Τούρκοι», τονίζει ο Μάικλ Πέτερσεν.
Αν όλοι εξοπλισθούν με τέτοια συστήματα, «η ναυτική ισορροπία δυνάμεων θα κλίνει προς άλλες χώρες», λέει ο ειδικός του Naval War College και, ακόμη και αν η Ρωσία διατηρήσει την ηγεμονία της, «είναι βέβαιο ότι θα αισθάνεται λιγότερο βολικά».
