Χιλιάδες μετανάστες έρχονται στα ελληνικά νησιά, αλλά ελάχιστοι φεύγουν. Παρά τη μείωση των μεταναστευτικών ροών στα νησιά σε ποσοστό έως και 97% μετά την εφαρμογή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας, χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι σε δύσκολες συνθήκες στα hotspots σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο.
Σύμφωνα με την Καθημερινή, ο μέσος όρος αναμονής για όσους υποβάλλουν προσφυγή για την εξέταση του αιτήματος ασύλου τους σε δεύτερο βαθμό (τακτική στην οποία καταφεύγουν οι περισσότεροι μετά την πρώτη απορριπτική απόφαση) ξεπερνάει και τους έξι μήνες. Θύματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι πρόσφυγες –μόλις προχθές έχασε τη ζωή του Σύρος που αυτοπυρπολήθηκε στη Χίο διαμαρτυρόμενος για τον πολύμηνο εγκλωβισμό του στο νησί– και βέβαια οι κάτοικοι και ο τουρισμός των νησιών.
944 «επιστροφές»
Από τις 20 Μαρτίου 2016 έως και τις 4 Απριλίου 2017 έφτασαν στα ελληνικά νησιά 30.565 μετανάστες (στοιχεία Ευρωπαϊκή Επιτροπή), ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα μόλις 944 άτομα επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία (στο πλαίσιο της συμφωνίας). Παράλληλα, 7.220 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έχουν μεταφερθεί από τα νησιά στην ενδοχώρα (στο ίδιο χρονικό διάστημα), είτε γιατί εγκρίθηκε το αίτημα ασύλου που είχαν καταθέσει είτε γιατί αποφασίστηκε ότι έπρεπε να μεταφερθούν λόγω ευαλωτότητας (ασυνόδευτοι ανήλικοι, οικογένειες).
Το 90% όσων βρίσκονται πλέον στα νησιά, παρά το γεγονός ότι προέρχονται από χώρες που έχουν χαμηλό ποσοστό προσφυγικού προφίλ (κάτω του 50%), όταν απορριφθεί το αίτημα ασύλου που έχουν υποβάλει, καταθέτει προσφυγή. Ωστόσο, η διαδικασία εξέτασης των προσφυγών σε δεύτερο βαθμό παραμένει εξαιρετικά αργή, οπότε πρακτικά εγκλωβίζονται στο νησί. Χαρακτηριστικά, από τους 2.580 προσφυγές σε δεύτερο βαθμό που έχουν κατατεθεί από μετανάστες που παραμένουν στα νησιά στη διάρκεια του ενός χρόνου εφαρμογής της Συμφωνίας, έχουν εκδοθεί μόνο 1.300 αποφάσεις. Από αυτές, λιγότερες από 100 είναι θετικές, δηλαδή κρίνουν ότι ο αιτών δικαιούται άσυλο στην Ελλάδα. Ακόμη 1.100 αποφάσεις σε δεύτερο βαθμό έχουν εκδοθεί για τους μετανάστες που βρίσκονται στην ενδοχώρα, ενώ συνολικά 6.200 μετανάστες έχουν προσφύγει σε δεύτερο βαθμό μετά την απόρριψη του αιτήματός τους από την Υπηρεσία Ασύλου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ζητήσει επανειλημμένως από την Ελλάδα να αυξήσει τον αριθμό των δευτεροβάθμιων επιτροπών προσφυγών από 12 (έως τον Ιανουάριο του 2017 οι επιτροπές προσφυγών ήταν μόλις 5) που είναι σήμερα σε 20, όπως άλλωστε προβλέπεται στο Κοινό Σχέδιο Δράσης που έχει καταρτιστεί για την εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας (8 Δεκεμβρίου 2016).
Παράλληλα επιμένει και χρηματοδοτεί τη δημιουργία επαρκών θέσεων κράτησης στα νησιά ώστε να κρατούνται όσοι είτε δεν αιτούνται ασύλου ή όσοι κρίνονται ύποπτοι φυγής. «Οι ίδιες οι ελληνικές αρχές έχουν ενημερώσει την Επιτροπή για την ύπαρξη ενός αριθμού μεταναστών και αιτούντων άσυλο, οι οποίοι είτε δεν εμφανίζονται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος που έχουν υποβάλει είτε δεν μπορούν να εντοπιστούν ώστε να επιστραφούν στην Τουρκία», επισημαίνουν χαρακτηριστικά πηγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξηγώντας την αναγκαιότητα της δημιουργίας κέντρων κράτησης στα νησιά που υποδέχονται μετανάστες. Στο πλαίσιο της επίσπευσης των διαδικασιών εξέτασης των προσφυγών, σχεδιάζεται επίσης η αποστολή βοηθών εισηγητών από άλλα κράτη-μέλη, οι οποίοι θα αναλάβουν την υποστήριξη των τριμελών επιτροπών (αποτελούνται από δύο διοικητικούς δικαστές και έναν εκπρόσωπο της Υπατης Αρμοστείας).
Φωτογραφία: SOOC
