Ο άνθρωπος «έφαγε» την πανίδα από την αρχή

Ο άνθρωπος «έφαγε» την πανίδα από την αρχή

Το ανθρώπινο είδος άρχισε να προξενεί καταστροφές στην πανίδα της γης πολύ πριν περάσει το κατώφλι της Ιστορίας. Σε χιλιετίες που χάνονται στη σκοτεινιά της απουσίας γραπτών κειμένων, ανθρωποειδή και οι πρόγονοι του Homo sapiens-sapiens, οι Homo erectus, όπως και οι Νεάντερνταλ, έφαγαν κατά κυριολεξία τα περισσότερα μεγάλα ζώα, γνωστά ως «μεγαπανίδα». Τα μαμούθ, τα λιοντάρια, οι ιπποπόταμοι, οι ρινόκεροι, οι ελέφαντες, οι γιγαντιαίες σαύρες, όλα τα ζώα βάρους άνω των 100 κιλών, άρχισαν να εξαφανίζονται πριν από 132.000 χρόνια. Σήμερα σχεδόν δεν υπάρχουν.

Σαφώς και η αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη έπαιξε ρόλο, όμως βασικό ρόλο φαίνεται πως έπαιξε και το κυνήγι εναντίον των μεγάλων ζώων, σύμφωνα με μια νέα μελέτη από τους Miki Ben-Dor και Ran Barkai, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, υποστηρίζει ότι η ύπαρξή τους - και η επακόλουθη εξαφάνιση - ήταν κρίσιμη για πτυχές της εξέλιξης και της συμπεριφοράς μας. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Anthropological Archaeology.

Οι πρόγονοί μας ανθρωπίδες άρχισαν να τρων λίπος τουλάχιστον 2,6 εκατ χρόνια πριν. Αυτό δείχνουν μελέτες υπολειμμάτων ζωικών οστών στην Αιθιοπία και στην Κένυα. Κάποια από αυτά, ήταν σπασμένα για να υπάρξει πρόσβαση στον μυελό, και αυτό μπορούσε να γίνει μονάχα από ανθρωποειδή. Σίγουρα μέχρι την εποχή του Homo erectus (που ζούσε πριν από 2 εκατομμύρια έως πριν από 300.000 χρόνια), το κρέας και το λίπος είχαν γίνει ένα σημαντικό συστατικό της διατροφής.

Στην αρχή όλοι πίστευαν πως κυνηγούσαν και έτρωγαν μικρά ζώα. Όμως, οι Μπεν-Ντορ και Μπαρκάι υποστηρίζουν πως όσο υπήρχαν τα μεγάλα ζώα, ήταν προτιμητέα. Αυτά άρχισαν να εξαφανίζονται στην Ολόκαινο, δηλαδή πριν από 11.500 χρόνια, περίοδο κατά την οποία ο σύγχρονος ανθρώπινος πολιτισμός αναπτύχθηκε όπως υποδεικνύεται από τη γεωργία, τη δημιουργία πόλεων, τη γραφή κ.λπ.

Από τα μέσα του Πλειστόκαινου, που προηγήθηκε του Ολόκαινου, και πιθανώς νωρίτερα, οι πρώτοι άνθρωποι ήταν παμφάγοι, αλλά σιγά- σιγά έγιναν υπερ-σαρκοφάγα. Οι άνθρωποι κυνηγούσαν τα μεγάλα ζώα γιατί απέδιδαν περισσότερο κρέας, και είχαν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε λιπαρά. Κάτι που δίνει ενέργεια. Ενας τρόπος να κυνηγούν ήταν το να σκάβουν λάκκους και να τους καλύπτουν με φυτά. Όταν ένα βαρύ ζώο όπως ένας ελέφαντας έπεφτε στην παγίδα, τον σκότωναν με δόρατα.

Τα πιο παλιά που έχουν βρεθεί είναι 300.000 ετών και εντοπίσθηκαν στη Γερμανία. Αλλά δεν αποκλείεται και ο Homo erectus να μπορούσε να μετατρέψει κλαδιά σε δόρατα. Δεν έφτασαν μέχρι την εποχή μας, γιατί ήταν ξύλινα και μόνο κατά τύχη θα μπορούσαν να διατηρηθούν. Ίσως όμως και να κυνηγούσαν τα παχύδερμα μέχρι εξάντλησης, και να τους έφεραν θανατηφόρο πλήγμα στην κοιλιά, που είναι το αδύνατο σημείο τους.

«Ο Homo sapiens μπορεί να πάρει μεταξύ 35 και 50 τοις εκατό της ενέργειας του από πρωτεΐνες. Τα υπόλοιπα πρέπει να προέρχονται από λίπος και υδατάνθρακες», λέει ο Ben-Dor. Υπάρχει μάλιστα μια θεωρία ότι οι Νεάντερταλ, παρουσίασαν εξέλιξη του συκωτιού, ώστε να μπορούν να αφομοιώσουν πολύ υψηλότερα επίπεδα πρωτεϊνών στη διατροφή τους.

«Στο χρονικό διάστημα μεταξύ του Homo erectus και του Homo sapiens , τα εργαλεία έγιναν μικρότερα και [υπήρξε] προσαρμογή στο κυνήγι μικρών ζώων», εξηγεί ο Ben-Dor. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι στην Αφρική το τόξο και το βέλος αναπτύχθηκαν πριν από περίπου 80.000 έως 60.000 χρόνια. Γιατί; Επειδή η μεγα-πανίδα είχε αρχίσει να μειώνεται και ότι φέρουμε μέρος της ευθύνης γι’ αυτό. Τα φυτά παίζουν έτσι μεγαλύτερο ρόλο στη διατροφή μας, μέχρι και σήμερα.