Στο ερώτημα εάν «υπάρχει θέση για τις γυναίκες» σε έναν κλάδο όπως οι ιχθυοκαλλιέργειες, η απάντηση ίσως να μην είναι αυτή που περιμένατε. Ο κλάδος, που αναπτύσσεται ραγδαία την περίοδο αυτή, αν και θεωρείται «ανδροκρατούμενος», στην πραγματικότητα προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες απασχόλησης και εξέλιξης σε μια σειρά ειδικοτήτων που ξεφεύγουν από τη χειρωνακτική εργασία στη θάλασσα. Και περιλαμβάνουν ειδικές γνώσεις και δεξιότητες, διαμορφωμένες στο προφίλ της σύγχρονης γυναίκας. Διαμορφώνοντας έτσι, προϋποθέσεις για ευκαιρίες αξιόλογης απασχόλησης, υψηλής επαγγελματικής προοπτικής, αλλά και διαμόρφωσης ισότητας στην αγορά εργασίας.
Η ιχθυοκαλλιέργεια είναι ένας εξωστρεφής κλάδος που αναπτύσσεται συνεχώς και σήμερα προσφέρει 12.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας σε 11 από τις 13 Περιφέρειες της Ελλάδας, ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες νησιωτικές περιοχές της χώρας μας. Όμως, το ποσοστό απασχόλησης γυναικών στον κλάδο παραμένει χαμηλό και κυμαίνεται περίπου στο 27%. Αυτό, οφείλεται και στο γεγονός ότι πρόκειται για μια δουλειά μεγάλο μέρος της οποίας είναι χειρωνακτική, με πολλές ώρες στη θάλασσα, και όχι πάντα στις καλύτερες καιρικές συνθήκες.
Όμως, ιχθυοκαλλιέργεια δεν είναι μόνο η εργασία στη θάλασσα. Δεν είναι ανάγκη κάποιος να είναι βιολόγος ή ιχθυολόγος για να απασχοληθεί στον κλάδο. Αντίθετα, μία γυναίκα, έχει ευκαιρίες για μία σημαντική καριέρα, μέσα από τις γνώσεις που μπορεί να έχει σε άλλους τομείς, όπως οικονομικά, μάρκετινγκ, πωλήσεις, διασφάλιση ποιότητας, HR, περιβαλλοντολογία. Στις ιχθυοκαλλιέργειες εργάζονται επίσης τεχνικοί, μηχανικοί, δύτες, οδηγοί και εργάτες και εργάτριες, που πέραν των δεξιοτήτων τους έχουν στόχους, αφοσίωση και πάθος για τη δουλειά.
Και σε αυτό το περιβάλλον, είναι πολλά τα παραδείγματα γυναικών που έχουν γράψει το δικό τους success story. Μια επαγγελματική επιτυχία, που ταυτόχρονα διαμορφώνει και ένα "κάλεσμα" για άλλες γυναίκες να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους σε έναν κλάδο με μεγάλες δυνατότητες και προοπτική. Το Liberal.gr προσέγγισε έξι από αυτές, για να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, αλλά και τις προοπτικές απασχόλησης γυναικών στον κλάδο.
Ένα από τα πλέον αρμόδια στελέχη που μπορεί να τοποθετηθεί αναφορικά με το ποιες ευκαιρίες υπάρχουν για τις γυναίκες στις ιχθυοκαλλιέργειες, αλλά και σε ποιες θέσεις θα μπορούσαν να απασχοληθούν, είναι η Ισμήνη Μπογδάνου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ). Όπως επεσήμανε, μιλώντας στο Liberal.gr, «ιχθυοκαλλιέργεια σημαίνει μεγάλη εξειδίκευση και βαθιά επιστημονική υποδομή σε πολλούς τομείς στους οποίους οι γυναίκες μπορούν να εξελίξουν διαχρονικά και με επιτυχία την καριέρα τους. Είναι ένας κλάδος αναπτυσσόμενος, καινοτόμος και εξωστρεφής με εξαγωγικό προσανατολισμό, διεθνή παρουσία, επιστημονικό υπόβαθρο, παρουσία σε διεθνή fora και επιτροπές, έντονη παρουσία σε δράσεις κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευθύνης. Γυναίκες με κατάρτιση και σπουδές στη βιολογία ή τη θαλάσσια βιολογία, την ωκεανογραφία, την ενέργεια, την ιχθυολογία, την κτηνιατρική, τα οικονομικά, τη διοίκηση, το marketing, τα νομικά, το περιβάλλον και την αειφόρα ανάπτυξη μπορούν να βρουν εύκολα εργασία και ιδανικές συνθήκες προσωπικής ανάπτυξης και ποιότητας επαγγελματικής ζωής, σε αυτόν τον κλάδο. Για όσες δε κοπέλες επιθυμούν διεθνή καριέρα, ο κλάδος αυτός είναι ιδανικός».
Για την κυρία Μπογδάνου, ένα ζήτημα παραμένει, ότι στον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό η Ιχθυοκαλλιέργεια δεν εμφανίζεται ως επιλογή. Θεωρείται, δε, συνδεδεμένη με σπουδές χαμηλότερου επιπέδου, με χαμηλές βάσεις εισαγωγής, σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ που βρίσκονται σε μικρές επαρχιακές πόλεις: «Αυτό είναι μεγάλο λάθος που εμείς στην Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας στοχεύουμε να ανατρέψουμε».
Και στο ερώτημα πως μπορεί αυτό να αλλάξει, η ίδια επισημαίνει: «Οι νέες γυναίκες που ετοιμάζονται για το μέλλον τους , μπορούν να διαπιστώσουν την πληθώρα των θέσεων που προσφέρει η ιχθυοκαλλιέργεια στις οποίες μπορούν να απασχοληθούν δημιουργικά σε όλη την Ελλάδα, πολλές φορές κοντά στο σπίτι τους, σε συνθήκες πολύ καλύτερες από ότι σε μια μεγάλη πόλη. Στον κλάδο αυτό, ακριβώς επειδή είναι αναπτυσσόμενος, οι θέσεις εργασίας είναι εκεί, ζητούμενο είναι η εξειδίκευση σε πολλούς τομείς».
Ενώ σε ότι αφορά την δική της εμπειρία, η διευθύντρια επικοινωνίας της ΕΛΟΠΥ, είναι πραγματικά αφοπλιστική: «Η εργασία μου όμως εδώ και 5 χρόνια στην Ελληνική Ιχθυοκαλλιέργεια είναι ότι πιο ενδιαφέρον, δυναμικό, δημιουργικό και απαιτητικό έχω συναντήσει μέχρι σήμερα και συχνά εύχομαι να είχα γνωρίσει αυτόν τον χώρο όταν ήμουν νεότερη»!
Ένας από τους λόγους, που η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια διαμορφώνει και μία ισχυρή επαγγελματική προοπτική, οφείλεται και στην ηγετική της θέση στις διεθνείς αγορές. Η Leandra Waridel, Manager Εξαγωγικών Πωλήσεων στην Philosofish (εταιρεία-μέλος στην ΕΛΟΠΥ), μας επεσήμανε σχετικά πως «τα ελληνικά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας κατέχουν τη δεύτερη θέση των εξαγωγών της χώρας μας στην κατηγορία αγροτικών προϊόντων. Στις μέρες μας εξάγονται πάνω από τα 2/3 της ελληνικής παραγωγής με κυρίες αγορές την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία. Αυτό που κάνει να ξεχωρίζει το ελληνικό ψάρι έναντι του ανταγωνισμού είναι η, πάνω από 40 χρόνια πλέον, εμπειρία των Ελλήνων στον συγκεκριμένο κλάδο και το μεράκι μας. Η συνεχής έρευνα, το ιδιαίτερο περιβάλλον των Ελληνικών θαλασσών, όπως και οι δυνατές διαπροσωπικές σχέσεις με τους πελάτες, μας διαφοροποιούν σε ποιότητα, γεύση και αξιοπιστία δίνοντάς μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».
Η ίδια, ως μία γυναίκα – στέλεχος με υψηλή θέση στον κλάδο, δίνει τη δική της επαγγελματική συμβουλή, προς τα νεαρότερα κορίτσια, με αντίστοιχες σπουδές, που διερευνούν τον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, ως επαγγελματική προοπτική: «Η κύρια συμβουλή που δίνω σε όλους ανεξαρτήτως φύλου είναι η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η οποία βοηθάει αναμφίβολα στην επικοινωνία με το εξωτερικό. Ο κλάδος μας, αναπτύσσεται δυναμικά και σε αυτή τη χρονική στιγμή δίνει μεγάλες ευκαιρίες για ταχεία ανάπτυξη και ανάδειξη νέων στελεχών. Ιδιαίτερα για τις γυναίκες, θα πρότεινα να το τολμήσουν - γιατί παντού και πάντα χρειαζόμαστε την δυναμική γυναικεία παρέμβαση… και σε αυτόν τον κλάδο είναι βέβαιο ότι θα κάνει τη διαφορά»!
Ποια είναι όμως, η καθημερινότητα και η επαγγελματική πραγματικότητα, μιας γυναίκας, που μετά την επιλογή της, ήδη κάνει καριέρα στις ιχθυοκαλλιέργειες;
Η Αγγελική Λαδά, Manager Διεύθυνσης Αδειοδοτήσεων, Ποιοτικού Ελέγχου και Περιβάλλοντος, στα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς (εταιρεία-μέλος στην ΕΛΟΠΥ), μας μιλά μέσα από το προσωπικό της παράδειγμα: «Η ενασχόληση μου με το κλάδο ξεκίνησε πριν 20 χρόνια, όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο τμήμα Ιχθυοκομίας - Αλιείας του ΤΕΙ Ηπείρου. Δεν ήταν μια τυχαία επιλογή καθώς η αγάπη μου για τη θάλασσα και η ευαισθητοποίηση μου για το περιβάλλον, μου δημιούργησαν την ανάγκη να προσανατολιστώ προς αυτή τη κατεύθυνση. Στα μαθητικά μου χρόνια και στα πλαίσια του επαγγελματικού προσανατολισμού, είχα τη δυνατότητα να επισκεφθώ τις εγκαταστάσεις των Ιχθυοτροφείων Κεφαλονιάς, που δραστηριοποιούνται στη περιοχή μου, κάτι που λειτούργησε καταλυτικά στην επιλογή των σπουδών μου. Στα Ιχθυοτροφεία Κεφαλονιάς, απασχολήθηκα αρχικά στο τμήμα του ποιοτικού ελέγχου ενώ στη συνέχεια άρχισα να αναλαμβάνω και άλλες αρμοδιότητες καθώς η ιχθυοκαλλιέργεια είναι ένας δυναμικός κλάδος σε μια διαρκώς εξελισσόμενη αγορά με πολλές απαιτήσεις».
Η ίδια, μιλώντας για το background που χρειάζεται για κάποιον, που θα διεκδικήσει μια θέση σαν τη δική της, επισημαίνει: «Για να καλύψει κάποιος μία θέση εργασίας αντίστοιχη με τη δική μου, θα πρέπει να επιλέξει σπουδές οι οποίες αφορούν κυρίως την ιχθυολογία, το περιβάλλον και τη τεχνολογία τροφίμων. Το πιο σημαντικό όμως για τη συγκεκριμένη θέση εργασίας είναι ότι από όποιον κλάδο σπουδών και να προέρχεται κάποιος, θα πρέπει να είναι οργανωτικός, επιμελής και να αγαπά το αντικείμενο».
Ένα εντελώς διαφορετικό αντικείμενο στον ίδιο κλάδο, διαχειρίζεται η Δήμητρα Τσικώνη, υπεύθυνη συσκευαστηρίου στην Avramar (εταιρεία-μέλος στην ΕΛΟΠΥ). Τη ρωτήσαμε πόσα χρόνια απασχολείται στο χώρο της ιχθυοκαλλιέργειας και ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει:
«Στο κλάδο είμαι τα τελευταία 4 χρόνια. Ξεκίνησα από τη συσκευασία για να αποκτήσω εμπειρία για το προϊόν που εμπορευόμαστε και σύντομα μεταφέρθηκα στο τμήμα της Αποθήκης. Στις θέσεις που ήμουν μπόρεσα να αποκτήσω πολλά εφόδια και να μάθω τις ανάγκες του συσκευαστηρίου. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η θέση που έχω σήμερα, ως προϊσταμένη συσκευαστηρίου. Αυτά τα 4 χρόνια είχα αρκετά εφόδια για να μπορέσω να ανταπεξέλθω στις απαιτήσεις της θέσης και συνεχίζω ακόμα να μαθαίνω».
Η ίδια θεωρεί ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες είναι ένας κλάδος «που εξελίσσεται συνεχώς και είναι βιώσιμος. Μπορεί να σου προσφέρει μόνιμη εργασία και εξέλιξη στη σταδιοδρομία σου». Όσο για τη συμβουλή της για τις νέες γυναίκες;
«Θα τις συμβούλευα να πιστέψουν στις δυνατότητες τους και να εμπιστευτούν τον κλάδο.
Η Άννα Καλούμενου, είναι υπεύθυνη Λογιστηρίου και Οικονομικών, στην Blue Farm (εταιρεία-μέλος στην ΕΛΟΠΥ), καταλαμβάνοντας μία σημαντική θέση σε έναν τομέα που συχνά διεκδικούν εργαζόμενες γυναίκες. Τη ρωτήσαμε ποια είναι τα προνόμια της εργασίας μιας γυναίκας στην ιχθυοκαλλιέργεια:
«Η προσωπική μου εμπειρία αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα όταν σε νεαρή ηλικία μετακόμισα από την Αθήνα στο Μαρμάρι της Εύβοιας για να εργαστώ στην ιχθυοκαλλιέργεια. Ως επί το πλείστον οι προσφερόμενες θέσεις στην ιχθυοκαλλιέργεια απαντώνται στην επαρχία, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στην γυναίκα να αλλάξει ριζικά την ζωή της κάνοντας την επαρχία να μοιάζει προνόμιο και όχι μειονέκτημα».
Στις ιχθυοκαλλιέργειες, οι γυναίκες απασχολούνται και σε πιο high tech επιστήμες, όπως η Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D). Μία από αυτές είναι η Πόπη Τσακωνίκη, υπεύθυνη γεννητικού προγράμματος στην Galaxidi (εταιρεία-μέλος στην ΕΛΟΠΥ). Μιλώντας για τον τομέα της, καθιστά σαφές ότι «όσες επιχειρήσεις θέλουν να εξελιχθούν, να εξερευνήσουν νέες προοπτικές, να επιχειρήσουν να προωθήσουν ένα νέο προϊόν ή ακόμα και να βελτιώσουν ένα ήδη υπάρχον, πρέπει να ασχοληθούν με την έρευνα. Είμαστε τυχεροί που στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογοι, αν όχι κορυφαίοι ανά τον κόσμο, επιστήμονες του κλάδου, τόσο σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα όσο και σε ερευνητικά κέντρα, οι οποίοι μαζί με το επιστημονικό προσωπικό της κάθε εταιρείας μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση των ήδη εκτρεφόμενων ειδών, αλλά και να διερευνήσουν την πιθανότητα παραγωγής και νέων ειδών».
Ως ειδική επιστήμων, προσθέτει τη δική της «φωνή» στις προοπτικές για την απασχόληση γυναικών στις ιχθυοκαλλιέργειες: «Στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, δε χρειάζεται να είσαι απαραίτητα ιχθυολόγος για να εργαστείς. Υπάρχουν λογιστές, τεχνολόγοι τροφίμων, κτηνίατροι, ιχθυοπαθολόγοι, περιβαλλοντολόγοι, χημικοί μηχανικοί, οικονομολόγοι, εργάτες, οδηγοί, δύτες και τόσες άλλες ειδικότητες. Πρέπει κάποια στιγμή να καταρριφθούν αυτά τα στερεότυπα και να καταλάβουν οι γυναίκες ότι μπορούν να ασχοληθούν με οποιοδήποτε επάγγελμα, αρκεί να το θελήσουν, ότι δεν είναι απαραίτητο το πόστο στο οποίο θα εργάζονται να είναι εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες και ότι η ζωή στην επαρχία προσφέρει άλλη ποιότητα ζωής, ειδικά για μια εργαζόμενη γυναίκα που μελλοντικά θα θελήσει να κάνει και οικογένεια».
Η ΕΛΟΠΥ δίπλα στα μέλη της, αλλά και τους εργαζόμενους
Με στόχο την αειφόρα ανάπτυξη της Ελληνικής Ιχθυοκαλλιέργειας και των Μελών της, η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), φορέας ανάπτυξης της Ελληνικής Ιχθυοκαλλιέργειας, ιδρύθηκε το 2016, όταν τα πρώτα 21 Μέλη αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να υποστηρίξουν με δικούς τους πόρους τη δημιουργία εθνικής ταυτότητας για τα προϊόντα της παραγωγής τους και την προώθηση τους σε επιλεγμένες αγορές.
Σήμερα, η ΕΛΟΠΥ αποτελείται από 23 Μέλη η παραγωγή των οποίων αντιπροσωπεύει περίπου το 80% της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας. Παράλληλα με το σύνθετο πλέγμα δράσεων προώθησης, η ΕΛΟΠΥ παρέχει πολύπλευρη υποστήριξη και οφέλη στα Μέλη της όσον αφορά στη συνεργασία, υποστήριξη, ενημέρωση, δικτύωση, ανάπτυξη, εκπαίδευση, συλλογικότητα, πρόοδο, επίλυση προβλημάτων, επικοινωνία με τους κρατικούς φορείς, αλλά και την προβολή των ευκαιριών καθώς και της ισότητας στην απασχόληση.
Τα φρέσκα ελληνικά ψάρια που παράγουν τα Μέλη της ΕΛΟΠΥ χαρακτηρίζονται από τη συλλογική σήμανση Fish from Greece.
