Σενάρια περικοπής των ευρωπαϊκών κονδυλίων τα οποία χορηγούνται προς την Άγκυρα στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας εξέτασαν χθες οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρωτοβουλία ανήκε στην γερμανίδα καγκελάριο Angela Merkel, η οποία αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση της έναντι της Τουρκίας, λόγω και των συστηματικών παραβιάσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα -οι οποίες, εκτός των άλλων, έχουν οδηγήσει στη φυλακή και αρκετούς γερμανούς πολίτες, ανάμεσά τους και ένα δημοσιογράφο.
Παρ'' ότι η Merkel εξήρε την Άγκυρα διότι υποδέχθηκε πρόσφυγες από τη Συρία, επέμεινε στη σκληρότερη ρητορική που υιοθέτησε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για την επανεκλογή της στην καγκελαρία, αν και δεν πρότεινε ρητά την διακοπή της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
«Ζητήσαμε από την (Ευρωπαϊκή) Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για να αλλάξει και να μειωθεί η προενταξιακή βοήθεια», είπε η γερμανίδα καγκελάριος μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το τέλος των εργασιών της πρώτης ημέρας της συνόδου κορυφής. «Δεν υπάρχει η πλειοψηφία για να τερματιστούν οι συνομιλίες αμέσως. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει έντονος σκεπτικισμός για τη σημερινή κατάσταση. Υποστήριξα απόψε ότι πρέπει να επιδιώξουμε έναν διάλογο με την Τουρκία», ανέφερε επίσης.
Νωρίτερα, η Merkel είχε πει πως η Τουρκία «κινείται σε λάθος κατεύθυνση» και απομακρύνεται από το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το κράτος του δικαίου, αναφερόμενη στις εκκαθαρίσεις ευρείας κλίμακας που εξαπέλυσε η κυβέρνηση του Tayip Erdogan μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016.
Η Ολλανδία και το Βέλγιο είναι ανάμεσα στις χώρες οι οποίες τάχθηκαν υπέρ της μείωσης των κεφαλαίων που λαμβάνει η Τουρκία στο πλαίσιο της προενταξιακής διαδικασίας. «Όλοι γνωρίζουν ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι de facto παγωμένες, de facto ετοιμοθάνατες», τόνισε ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Charles Michel, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε.
Οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας, η οποία άρχισε επίσημα μόλις το 2005, δεκαετίες μετά την υποβολή του σχετικού αιτήματος από την Άγκυρα, ήταν πάντα ένα πολύ λεπτό ζήτημα για τη Γαλλία και τη Γερμανία, πολύ περισσότερο επειδή η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα με νεαρό, ταχύτατα αυξανόμενο και κατά πλειονότητα μουσουλμανικό πληθυσμό.
Αλλά η κλίμακα των εκκαθαρίσεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της περασμένης χρονιάς, οι συλλήψεις Αμερικανών και Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων με διπλή υπηκοότητα, καθώς και οι φραστικές επιθέσεις του Erdogan εναντίον της Γερμανίας και της Ολλανδίας για τη συμπεριφορά τους, που παρομοίασε με εκείνη των ναζί, φαίνεται πως ώθησαν τη Merkel να αλλάξει στάση.
Πέρα από τα κεφάλαια που η Ε.Ε. έχει υποσχεθεί να καταβάλει στην Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016 για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης, η Άγκυρα επρόκειτο να λάβει 4,4 δισεκ. ευρώ από την Ε.Ε. μεταξύ του 2014 και του 2020, στο πλαίσιο της ενίσχυσης που προβλέπεται κατά τη διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όμως, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις λένε πως η βοήθεια, η οποία θεωρητικά προοριζόταν για την προώθηση μεταρρυθμίσεων πολιτικής φύσης δεν έχει πλέον κανένα νόημα, μετά τον τρόπο που αντέδρασε η Άγκυρα έπειτα από την απόπειρα επιβολής στρατιωτικού καθεστώτος.
Καθώς πάνω από 50.000 άνθρωποι παραμένουν προφυλακισμένοι ενόψει της προσαγωγής τους σε δίκες, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών με διπλή, γερμανική και τουρκική υπηκοότητα, η προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. μοιάζει σήμερα πιο μακρινή από ποτέ, σχολιάζουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Η Τουρκία θα λάμβανε το 2018 περίπου 500 εκατ. ευρώ βάσει του προϋπολογισμού της ΕΕ, αλλά πλέον συζητείται το πόσο θα μειωθεί η βοήθεια, χωρίς να τρωθούν έργα υποδομής ή η γεωργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει η βοήθεια να μειωθεί κατά 50 εκατ. ευρώ την επόμενη χρονιά και ακόμη 30 εκατ. αν η σχέση με την Τουρκία επιδεινωθεί κι άλλο. Αναμένεται να διεξαχθεί ψηφοφορία επ'' αυτού την Τετάρτη.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις της ΕΕ διχάζονται γύρω από αυτό το ζήτημα: Πολωνία, Βρετανία και Σουηδία τάσσονται σθεναρά υπέρ της μελλοντικής ένταξης της Τουρκίας, ενώ η Αυστρία αντιθέτως δεν θέλει απλά να παγώσει η προενταξιακή βοήθεια αλλά να τερματιστεί εντελώς η ενταξιακή διαδικασία.
Η ελληνική θέση
Την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να διατηρήσει την μέχρι τώρα ψύχραιμη στάση της απέναντι στις εξελίξεις στην Τουρκία και ταυτόχρονα να στείλει αυστηρά, αλλά στοχευμένα μηνύματα προς την Άγκυρα, υπογράμμισε ο έλληνας πρωθυπουργός στην παρέμβαση που έκανε κατά τη διάρκεια του δείπνου εργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στη συζήτηση που έγινε για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας και την κατάσταση στη γειτονική χώρα, υπήρξε κοινός τόπος ότι η Τουρκία απομακρύνεται από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και ειδικότερα από τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος-δικαίου, ενώ διατυπώθηκε επίσης ανησυχία για τις εξελίξεις στο εσωτερικό της, καθώς και για το ρόλο της στην περιοχή.
Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, ο Αλέξης Τσίπρας στην τοποθέτηση του τόνισε ότι «τα ζητήματα που αφορούν τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Τουρκία δεν είναι για την Ελλάδα μόνο θέματα αρχής, αλλά δυνητικά επηρεάζουν την άμυνα, την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της χώρας μας».
Για αυτούς τους λόγους, ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι η Ελλάδα έχει αυξημένο ενδιαφέρον για αυτά τα ζητήματα, ενώ αναφέρθηκε εκτενώς στην παραβατική αεροναυτική δραστηριότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο, τονίζοντας ότι αυτή η δραστηριότητα της, σε συνδυασμό και με τη στάση της απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, πρέπει να αποτελέσουν κρίσιμα ζητήματα στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Ο έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν ώστε να σταλούν συγκεκριμένα μηνύματα στην Τουρκία, όμως η στρατηγική επιλογή της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας πρέπει να διατηρηθεί, τόσο προς όφελος της Ευρώπης όσο και του τουρκικού λαού.
Τόνισε, ακόμα, τη σημασία της ενίσχυσης του χρηματοδοτικού μηχανισμού για τους πρόσφυγες στην επικράτεια της Τουρκίας και επισήμανε την ανάγκη να διατηρηθεί η συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Άγκυρα στο προσφυγικό.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφία: SOOC
