Η επαναπροσέγγιση ΕΕ - Τουρκίας αποτελεί μια μακρινή προοπτική σε πολλαπλά επίπεδα. Η τουρκική «επιχείρηση γοητείας» προς το Παρίσι πρέπει πρώτα να μετουσιωθεί σε πράξεις, η Αθήνα κρατά χαμηλά το πήχη των προσδοκιών για επανένερξη των διερευνητικών συνομιλιών από Δευτέρα, ενώ η Άγκυρα αντιμετωπίζει με φόβο το ενδεχόμενο η Ευρώπη να συντονιστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο θέμα των κυρώσεων.
Σε ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters, αναφέρει ότι η επαναπροσέγγιση ΕΕ - Τουρκίας και η ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης θα είναι ένας δύσκολος στόχος. Είχε προηγηθεί μια πολύμηνη ερευνητική δραστηριότητα της Αγκυρας για υδρογονάνθρακες σε αμφισβητούμενα ύδατα που εξόργισαν την Ελλάδα και την Κύπρο και μια έξαρση ρητορικής για τις ευρύτερες διαμάχες της Άγκυρας με την ΕΕ.
Αμφότερες οι πλευρές λένε ότι υπάρχει πολιτική βούληση για βελτίωση των σχέσεων, αλλά μετά από χρόνια οργής για τους πρόσφυγες, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις θαλάσσιες αξιώσεις, τις στρατιωτικές παρεμβάσεις της Τουρκίας και το διαιρεμένο νησί της Κύπρου, η επαναπροσέγγιση φαντάζει μια μακρινή προοπτική.
Εκφράζοντας συγκρατημένη αισιοδοξία, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ ο οποίος είπε στο Reuters ότι είδε ένα «παράθυρο ευκαιρίας», αλλά ότι η Άγκυρα πρέπει να «εγκαταλείψει αυτή τη γραμμή αντιπαράθεσης» και να αναζητήσει το διάλογο.
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από την πλευρά του, ο οποίος κατηγόρησε το μπλοκ για «στρατηγική τύφλωση» απέναντι στην Τουρκία, είπε στους πρέσβεις της ΕΕ στην Άγκυρα αυτό το μήνα ότι ήταν έτοιμος να βελτιώσει τους μεταξύ τους δεσμούς.
Οι διπλωμάτες ωστόσο λένε ότι θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από την αλλαγή ρητορικής και την απόσυρση του ερευνητικού σκάφους της Τουρκίας από αμφισβητούμενα ύδατα για να μετριαστούν οι εκκλήσεις ορισμένων κρατών της ΕΕ για κυρώσεις στην Άγκυρα.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ευρισκόμενος στις Βρυξέλλες, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό θα πραγματοποιηθούν στη Νέα Υόρκη τους επόμενους δύο μήνες.
Οικονομική επιδείνωση
Η προσπάθεια του Ερντογάν να χτίσει γέφυρες με τον κύριο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας, την Ευρώπη έρχεται καθώς η κυβέρνησή του αντιμετωπίζει οικονομική επιβράδυνση.
Αλλάζοντας πορεία τον Νοέμβριο, ο Ερντογάν υποσχέθηκε επίσης μεταρρυθμίσεις στην Τουρκική δικαιοσύνη μετά από επανειλημμένες επικρίσεις από δυτικούς συμμάχους που λένε ότι το κράτος δικαίου έχει διαβρωθεί.
Η Τουρκία αγνόησε αρκετές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που ζητούν την απελευθέρωση των πιο εξεχόντων κρατουμένων της χώρας, του κούρδου πολιτικού Σελαχέτιν Ντεμιρτάς και του επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά.
«Το πόσο θα είναι σε θέση η Τουρκία να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της για την ΕΕ χωρίς να λάβει (μεταρρυθμιστικά) βήματα είναι αμφίβολο», δήλωσε ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην Τούρκος διπλωμάτης και επικεφαλής του Κέντρου Οικονομικών και Μελετών Εξωτερικής Πολιτικής στην Κωνσταντινούπολη.
Οι καλύτεροι δεσμοί με την Ευρώπη μπορεί επίσης να εξαρτώνται εν μέρει από το κατά πόσο η Άγκυρα μπορεί να αντιμετωπίσει τις διαφορές με τη νέα κυβέρνηση στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού η Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία τον περασμένο μήνα για την αγορά ρωσικών αμυντικών συστημάτων.
«Μηδενική αφέλεια»
Ακόμη και πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες με την Αθήνα, οι δύο πλευρές διαφωνούν για το τι πρέπει να καλύψουν, με την Ελλάδα να επιμένει ότι πρέπει να περιορίζονται στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε στο ελληνικό κοινοβούλιο την Τετάρτη ότι η Αθήνα δεν θα συζητήσει θέματα που θεωρεί κυρίαρχα δικαιώματα και θα προσεγγίσει τις συνομιλίες με αισιοδοξία αλλά «μηδενική αφέλεια».
Η Ελλάδα έχει αποκλείσει τη συζήτηση για άλλα θέματα που έχει θέσει η Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της αποστρατικοποίησης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, λέγοντας ότι αυτό είναι ένα ζήτημα που σχετίζεται με κυρίαρχα δικαιώματα.
Η Τουρκία εργάζεται επίσης σε έναν οδικό χάρτη για την ομαλοποίηση των σχέσεων με τον εταίρο του ΝΑΤΟ, Γαλλία. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπήρξε σφοδρός επικριτής της στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας στη Λιβύη και της αμφισβήτησής της στις ελληνικές και κυπριακές θέσεις.
Απαντώντας, ο Ερντογάν κατηγόρησε τον Μακρόν ότι είχε μια αντι-ισλαμική ατζέντα και αμφισβήτησε την ψυχική του κατάσταση. Η Τουρκία διόρισε έναν νέο απεσταλμένο στο Παρίσι - πρώην συμφοιτητή του Μακρόν στο πανεπιστήμιο - και ένας διπλωμάτης είπε ότι οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν επιστολές με τις οποίες ο Μακρόν πρότεινε βιντεοκλήση.
Ωστόσο, μια γαλλική διπλωματική πηγή είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να σκεφτεί κανείς ότι η Τουρκία είχε αλλάξει πρακτικές. Το Παρίσι θα συνεργαστεί με τους εταίρους του για πιθανές κυρώσεις έως ότου τα λόγια της Τουρκίας μετουσιωθούν σε συγκεκριμένες ενέργειες, ανέφερε η πηγή.
Διαβάστε ακόμα:
Χ. Ακάρ: Έχουμε ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο
M.Τσαβούσογλου στο Politico: «Τυχόν περιοριστικά μέτρα κατά της Τουρκίας θα καταστρέψουν τα πάντα»
