Του Γιάννη Μαντζίκου
Tα τελευταία χρόνια οι αποστολές στoν Άρη φαντάζουν εφικτές, τουλάχιστον αν λάβει κανείς υπόψη τις αχαλίνωτες φιλοδοξίες του Έλον Μασκ της SpaceX για δημιουργία αποικίας και την ίδρυση εταιρείας από τον Τζεφ Μπέζος της Amazon, με αφορμή τον κόκκινο πλανήτη. Η Γη διάγει μια περίοδο ευφορίας όσον αφορά την εξερεύνηση του Διαστήματος, ανάλογη με αυτή των δεκαετιών του ''60 και του ''70. Τις τελευταίες μέρες, όμως, τη δόξα του Μασκ έκλεψε το διαστημικό επιστημονικό σκάφος InSight της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας, το οποίο προσγειώθηκε με επιτυχία στον Αρη, με σκοπό να μελετήσει το εσωτερικό του και τους σεισμούς του.
Εξάλλου ο Άρης, η Γη και η Αφροδίτη είναι οι μοναδικοί πλανήτες που κινούνται στη «ζώνη βιωσιμότητας» του ηλιακού μας συστήματος. Είναι φυσικό λοιπόν να αποτέλεσαν τον πρώτο στόχο των επιστημόνων στην προσπάθειά τους να διαπιστώσουν αν η Γη φιλοξενεί τις μοναδικές μορφές ζωής στο Σύμπαν. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η NASA είχε στείλει στον Αρη δύο αυτοματοποιημένα διαστημόπλοια, τα Viking-1 και -2, τα οποία φωτογράφισαν λεπτομερώς την επιφάνεια του πλανήτη και έστειλαν μικρά θυγατρικά σκάφη που προσεδαφίστηκαν σε αυτόν. Η αποστολή Viking, όμως, δεν είχε βρει κανένα ίχνος ζωής στον πλανήτη. Αυτό άλλαξε μετά την αποστολή Mars Pathfinder της NASA το 1977 που αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον. Παρά το γεγονός ότι η NASA είχε στείλει το τελευταίο «σεισμόμετρο» στον κόκκινο πλανήτη τη δεκαετία αυτή, οι αποστολές απέτυχαν να ανιχνεύσουν τις δονήσεις εδάφους, επειδή τα όργανα ήταν τοποθετημένα στο σώμα των ανιχνευτών.
Η αποστολή InSight εκτοξεύτηκε με έναν πύραυλο «Ατλας 5» ύψους 57 μέτρων της United Launch Alliance από την αεροπορική βάση Βάντενμπεργκ της Καλιφόρνιας, τον περασμένο Μάιο. Αποτελεί άλλωστε την πρώτη διαπλανητική αποστολή στην αμερικανική ιστορία που ξεκίνησε από τη δυτική ακτή των ΗΠΑ, σπάζοντας έτσι το μονοπώλιο του διάσημου ακρωτηρίου Κανάβεραλ. Υστερα λοιπόν από ένα ταξίδι 484 εκατομμυρίων χιλιομέτρων με ταχύτητα 19.800 χλμ. την ώρα και κόστος πάνω από 1 δισ. δολαρίων, το InSight «φρέναρε» απότομα, μειώνοντας την ταχύτητά του στα οκτώ χιλιόμετρα, ώστε να προσεδαφιστεί στον πλανήτη και συγκεκριμένα σε μια τεράστια επίπεδη έκταση, γνωστή ως «Elysium Planitia», μήκους 130 χλμ. και πλάτους 27 χλμ. Η διαδικασία αυτή που διήρκεσε επτά λεπτά ήταν για τους μηχανικούς της NASA η πλέον κρίσιμη, καθώς οι παλαιότερες αποστολές είχαν πάντα το πρόβλημα προσέγγισης στο έδαφος. Κάποιοι δε αναφέρουν ότι είναι η μόνη φορά που επιστήμονες όπως της NASA προσεύχονταν στον Θεό για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Το μεγαλύτερο μέρος του InSight κατασκευάστηκε από την αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία Lockheed Martin Space και διαθέτει, μεταξύ άλλων, μία κάψουλα ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες έως 1.500 βαθμούς Κελσίου που αναπτύσσονται κατά τη διάσχιση της αρειανής ατμόσφαιρας λόγω τριβής και πυραύλους που θα τεθούν σε λειτουργία σε ύψος 1.200 μέτρων για να φρενάρουν και να καθοδηγήσουν ομαλά την κάθοδο.
Νεότερα σε... τρεις μήνες
Το InSight θα αρχίσει τη χαρτογράφηση της «καρδιάς» του κόκκινου πλανήτη έπειτα από περίπου τρεις μήνες, χρονικό διάστημα απαραίτητο για να δοκιμαστούν και να τεθούν σε λειτουργία τα επιστημονικά του όργανα τα οποία θα επικεντρωθούν στο υπέδαφος, με στόχο να προκύψουν οι απαιτούμενες πληροφορίες που θα ρίξουν φως στη δημιουργία των πλανητών πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αντίστοιχα πριν από δύο περίπου χρόνια, η ευρωπαϊκή διαστημοσυσκευή Σκιαπαρέλι είχε συντριβεί στην επιφάνεια του Άρη, καθώς προσέγγισε με μεγαλύτερη ταχύτητα απ'' ό,τι προβλεπόταν. Το Σκιαπαρέλι ήταν μία κοινή αποστολή ExoMars της Ευρώπης (ESA) και της Ρωσίας (Roscosmos), που αποτελούνταν από δύο διαστημοσυσκευές. Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που η Ευρώπη απέτυχε σε μια αποστολή διαστημικής συσκευής στον Άρη, 13 χρόνια μετά το Beagle 2 με το οποίο χάθηκε κάθε επαφή μετά την κάθοδό του προς τον πλανήτη.
Επανδρωμένη αποστολή
Με φόντο τα παραπάνω, φαίνεται πως πλησιάζει η ώρα που θα δούμε την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον κόκκινο πλανήτη μετά και την ανακοίνωση του 2015, σύμφωνα με την οποία στην επιφάνεια του Αρη υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. Τον περασμένο Απρίλιο, ο επικεφαλής της Boeing ανακοίνωσε ότι ο γίγαντας της αεροναυτικής βιομηχανίας συνεργάζεται με τη NASA με στόχο να πραγματοποιηθεί μια επανδρωμένη αποστολή στον Αρη εντός της προσεχούς δεκαετίας.
Όπως έκανε γνωστό ο επικεφαλής της Boeing, η εταιρεία συνεργάζεται στενά με τη NASA για την κατασκευή του σούπερ πυραύλου SLS (Space Launch System). Ο SLS θα είναι ένας πύραυλος υγρών καυσίμων που θα μεταφέρει πιο μακριά από οποιοδήποτε άλλο σύστημα προώθησης επανδρωμένα σκάφη και φορτία. Η πρώτη εκτόξευση του SLS προγραμματίζεται να γίνει εντός του 2019 και αν όλα πάνε καλά η σχεδιαζόμενη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη με αυτόν τον πύραυλο θα γίνει μέχρι το 2029.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 29 Νοεμβρίου.
