Των Χαβιέ Πες και Μπεν Λουκ
Καθώς τελειώνε το 2016, ρωτήσαμε τη Maria Balshaw, τη διευθύντρια των Manchester Art Galleries και του Whitworth του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ να διαλέξει τις αγαπημένες της στιγμές από τη χρονιά που πέρασε. Την περασμένη εβδομάδα, διέρρευσαν τα νέα ότι θα διαδεχθεί το Νίκολας Σερότα (Nicholas Serota) ως η επόμενη διευθύντρια της , κάτι που το διοικητικό συμβούλιο επιβεβαίωσε χθες, στις 17 Ιανουαρίου.
Η Balshaw θα αναλάβει τη θέση τον Ιούνιο και θα είναι η πρώτη γυναίκα σε αυτή την θέση. Τον περασμένο Ιούνιο, μίλησε για τον λόγο που οι «ghost soldiers» (στρατιώτες-φαντάσματα) του Τζέρεμι Ντέλλερ και το «ghost tree» (δέντρο-φάντασμα) της Anya Gallaccio ήταν τόσο αξιομνημόνευτα.
«Δεν μπορώ να πω τίποτα άλλο εκτός του ότι ανησυχώ για τον κόσμο και ότι αυτό που προσφέρουν οι γκαλερί είναι πιο ζωτικής σημασίας από ποτέ άλλοτε. Έχουμε γίνει μάρτυρες διασπαστικής πολιτικής τόσο στο σπίτι μας όσο και στο εξωτερικό: το να προσπαθεί κάποιος να το αντιμετωπίσει αυτό και να δημιουργήσει χώρο για τη διερεύνηση της διαφορετικότητας και της διαπολιτισμικής κατανόησης είναι στο επίκεντρο του ρόλου που παίζουν τα μουσεία κάθε είδους στα κοινά. Τα ξεχώρισα, λοιπόν, έχοντας αυτό στο μυαλό. Και σκέφτομαι ότι είναι συχνά για την ευχαρίστηση και ξεγνοιασιά, αλλά και για την αποδοχή της απώλειας.
Το «We'reHereBecauseWe'reHere» του Τζέρεμι Ντέλλερ ήταν ένα αριστούργημα ανάμνησης που αγκάλιασε την ευρύτερη δυνατή ομάδα ανθρώπων. Η πρώτη μου επαφή με το έργο ήταν μια ομάδα νέων που φορούσαν ομοιόμορφες στολές και περπατούσαν στο WhitworthPark. Μια στιγμή αργότερα είδα μια δημοσίευση στο Twitter από έναν εργαζόμενο του πάρκου. Στο τέλος της μέρας όλη η χώρα είχε κινητοποιηθεί και συγκινηθεί -πραγματικά απίστευτο.
Η δεύτερη στιγμή που δε θα ξεχάσω είναι και αυτή μια πράξη μνήμης για τους νεκρούς ανάμεσά μας. Το «Animitas» του Κριστιάν Μπολτάνσκι (ChristianBoltanski) είναι η πιο πρόσφατη γλυπτική προσθήκη στο πάρκο γλυπτικής του JupiterArtland, που βρίσκεται έξω από το Εδιμβούργο. Ένα ευχάριστο καλοκαιρινό απόγευμα περπάτησα προς μια λιμνούλα για να ακούσω αρχικά, πριν δω, την εγκατάστασή του από 200 μικρές Γιαπωνέζικες καμπάνες, στερεωμένες σε μακριά κλαδιά καρφωμένα στο έδαφος σε ένα νησάκι στην μέση του νερού. Οι καμπάνες εντείνουν το θρόισμα του αέρα, με ένα κουδούνισμα που θυμίζει αυλό και ακούγεται μέρα-νύχτα. Ο Μπολτάνσκι το αποκαλεί «η μουσική της ψυχής». Τα «Animitas» είναι βωμοί που οι αυτόχθονες στη Χιλή τοποθετούν στην άκρη του δρόμου για να τιμήσουν τους νεκρούς, και ο Μπολτάνσκι μας κάνει να σκεπτόμαστε τους προγόνους μας, που μας περιβάλλουν.
Μιας και αυτή η λίστα αγγίζει το μακάβριο, ή τουλάχιστον το μελαγχολικό, θα ήθελα επίσης να μοιραστώ μια ευχάριστη στιγμή από το JupiterArtland, την οποία βίωσα στην ίδια επίσκεψη. Ο Σελέστ Μπουρζιέ-Μουζενό (CelesteBoursier-Mougenot) παρουσίασε το «FromHere toEarv.20» στην γκαλερί Steadings. Είχε ηλεκτρικές κιθάρες και μπάσα τα οποία «έπαιζαν» πάνω στη μελωδία από το κελάιδισμα μικρών σπίνων ζέβρα (σ.σ. μικρό πτηνό). Ήταν μια πανκ ορχήστρα από πουλιά με υπέροχα χρωμάτα.
Ο ήχος ήταν βασικό κομμάτι σε μια από τις εκθέσεις που οργάνωσα φέτος, την «TheInfiniteMix: ContemporarySoundandImage». Επιμελημένη από τον Ραλφ Ρούγκοφ (Ralph Rugoff) και την ομάδα της Hayward στο TheStoreontheStrand του Λονδίνο, είναι μια υπέροχη συλλογή σύγχρονων οπτικοακουστικών έργων, όπου η αλληλεπίδραση της εικόνας και του ήχου δημιουργεί ένα χώρο, όπου εξερευνώνται η απόλαυση και η πολιτική την ίδια στιγμή. Έργα από καλλιτέχνες όπως ο Ούγκο Ροντινόνε (UgoRondinone), ο Τζέρεμι Ντέλερ (JeremyDeller), η Σεσίλια Μπενγκολέα (CeciliaBengolea), η Ελίζαμπεθ Πράις (ElizabethPrice) και ο Σιπρίεν Γκαϊλάρ (CyprienGaillard) καταλάμβαναν χώρους διάσπαρτους στο TheStore, και μάλλον το πιο γοητευτικό τους στοιχείο ήταν η ποικιλομορφία του κοινού, το οποίο έδωσε ώρες από το χρόνο του στα έργα.
Ο ήχος ήταν επίσης ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της θαυμάσιας έκθεσης που επιμελήθηκε η Ελίζαμπεθ Πράις, με όνομα «In a Dream You Saw a Way to Survive and You Were Full of Joy» με την ομάδα Hayward Touring, μια έκθεση που επιβάλεται να αναφέρω ως μια από τις πιο ξεχωριστές στιγμές, παρόλο που πραγματοποιήθηκε στον οικείο μου χώρο της γκαλερί Whitworth. Άλλη μια έκθεση που απήλαυσα ιδιαίτερα και εξεπλάγην ευχάριστα ήταν αυτή του Έντουαρντ Κρασίνσκι στην Tate του Λίβερπουλ. Έχοντας προηγουμένως έρθει ελάχιστα σε επαφή με τα έργα του μεγάλου Πολωνού καλλιτέχνη, η ιδιοφυής και κατανοητή έκθεση της γλυπτικής του δουλειάς, της ζωγραφικής του και των εγκαταστάσεων δωματίου του ήταν απολαυστικά κατατοπιστική.
Τέλος, και επιστρέφοντας στο θέμα του ρόλου που παίζουν η τέχνη και οι καλλιτέχνες στον κόσμο, το 2016 είδε το πρώτο μόνιμο δημόσιο γλυπτό του από την Anya Gallaccio, «Χωρίς Όνομα» (2016), του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν στο Whitworth Park. Ένα «δέντρο φάντασμα» από ανοξείδωτο ατσάλι, του οποίου το καλούπι προερχόταν από το μοναδικό (πεθαμένο) δέντρο που έπρεπε να αφαιρεθεί κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης του πάρκου, αντανακλά το περιβάλλον του πάρκου γύρω του και προσκαλεί σε μια αναμέτρηση με την τέχνη, πολύ πριν οι άνθρωποι που χρησιμοποιούσαν το πάρκο μπουν στη γκαλερί. Ως ένα αντικείμενο αντανάκλασης και στοχασμού, με βοήθησε να διατηρήσω την αισιοδοξία μου το πρώτη της 24ης Ιουνίου (μια μέρα μετά την ψήφο υπέρ του Brexit).
Απόδοση: Πολυχρόνης Μούγιος
