Υπό διερεύνηση βρίσκεται από τους αστρονόμους η δομή του σύμπαντος μετά την ανακάλυψη μεγάλου μεγέθους πίδακα που απελευθερώνεται από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα 7,5 δισ. έτη φωτός από τη Γη. Σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, η μεγαδομή εκτείνεται σε μήκος 23 εκατομμυρίων ετών φωτός, καθιστώντας αυτούς τους πίδακες μαύρης τρύπας τους μεγαλύτερους που έχουμε δει ποτέ. Οι μαύρες τρύπες, όπως αναφέρει το CNN, θεωρούνται τα «σκουπίδια του σύμπαντος», και εξαφανίζουν σχεδόν οτιδήποτε πλησιάζει.
Ωστόσο, ένα κλάσμα υλικού από το εκάστοτε σώμα που θα «καταπιεί» η μαύρη τρύπα, εκτοξεύεται πριν το χαμό του, σχηματίζοντας έναν πίδακα εκατέρωθεν αυτής, είπε ο Martijn Oei, μεταδιδακτορικός μελετητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια και ο κύριος συγγραφέας μιας νέας μελέτης που περιγράφει την ανακάλυψη αυτή.
Οι πίδακες μαύρης τρύπας μπορούν να επιταχύνουν την ακτινοβολία και τα σωματίδια κοντά στην ταχύτητα του φωτός, με αποτέλεσμα να λάμπουν σε μήκη κύματος ορατά στα ραδιοτηλεσκόπια.
Μια τέτοια λάμψη τράβηξε την προσοχή των αστρονόμων πίσω από τη νέα μελέτη οι οποίοι και έκαναν αυτή την ανακάλυψη ενώ ερευνούσαν τον ουρανό χρησιμοποιώντας το ραδιοτηλεσκόπιο LOFAR της Ευρώπης, ή το ραδιοτηλεσκόπιο Χαμηλής Συχνότητας ARray, το 2018.
Οι πίδακες που περιγράφηκαν πρόσφατα έχουν ισχύ ισοδύναμη με αυτή τρισεκατομμυρίων ήλιων και είναι τόσο ογκώδεις που οι ερευνητές έχουν τους ονομάζουν «μεγαλοδομή Porphyrion» από έναν γίγαντα της ελληνικής μυθολογίας.
Astronomers have recently identified the largest black hole jets ever observed, naming them Porphyrion. The image captured by LOFAR showcases Porphyrion, along with the galaxy containing the supermassive black hole at the core. pic.twitter.com/BJe6la13ui
— Science In 60 Mins (@ScienceIn60Mins) September 20, 2024
Η ανακάλυψη αναγκάζει τους αστρονόμους να επανεξετάσουν τις γνώσεις τους για το πόσο τεράστιοι μπορούν να είναι οι πίδακες μαύρης τρύπας καθώς και πώς αυτά τα γιγάντια χαρακτηριστικά μπορούν να επηρεάσουν το περιβάλλον τους και τη δομή του σύμπαντος.
«Ένα ζευγάρι πίδακες δεν έχει μόνο το μέγεθος ενός ηλιακού συστήματος ή ενός Γαλαξία. Μιλάμε για 140 διαμέτρους του Γαλαξία συνολικά. Ο Γαλαξίας θα ήταν μια μικρή κουκκίδα μπροστά σε αυτές τις δύο γιγάντιες εκρήξεις», είπε ο Oei.
News
— Black Hole (@konstructivizm) September 22, 2024
Astronomers just detected the biggest black hole jets ever seen—and named them Porphyrion pic.twitter.com/zfj7gP6h2U
Αναζητώντας τον κοσμικό ιστό
Η ανακάλυψη μεγάλου πίδακα μαύρης τρύπας έγινε ενώ οι ερευνητές έψαχναν για κάτι άλλο χρησιμοποιώντας το LOFAR: τα νημάτια του κοσμικού ιστού. Ο κοσμικός ιστός είναι η μεγάλης κλίμακας δομή του σύμπαντος, ένα δίκτυο ύλης που διαπερνά όλο το διάστημα μεταξύ των γαλαξιών, εξήγησε ο Oei. Συνολικά, η ομάδα εντόπισε 10.000 νέα ζεύγη αεριωθούμενων μαύρων τρυπών.
Μια εργασία που περιγράφει τα ζευγάρια αυτά έγινε αποδεκτή για δημοσίευση σε άλλο περιοδικό, το Astronomy & Astrophysics. «Όταν βρήκαμε για πρώτη φορά τους γιγάντιους πίδακες, ήμασταν πολύ έκπληκτοι. Δεν είχαμε ιδέα ότι ήταν τόσοι πολλοί», είπε ο Oei.
Οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες βρίσκονται στα κέντρα μεγάλων γαλαξιών. Οι παρατηρήσεις της ομάδας επισημαίνουν ότι ένας αυξανόμενος αριθμός γαλαξιών έχει πίδακες που φτάνουν πολύ πέρα από τα σύνορά τους, είπε ο Oei.
Ένας ερευνητής από διαφορετικό πεδίο, ο επίσης συγγραφέας της μελέτης, Aivin Gast, εντόπισε για πρώτη φορά το πιο ογκώδες ζεύγος πίδακα. Εκείνη την εποχή, ο Gast ήταν προπτυχιακός φοιτητής που σπούδαζε κλασική αρχαιολογία και αρχαία ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ωστόσο, λόγω της πανδημίας, το κύριο ακαδημαϊκό του έργο ήταν σε αναμονή, έτσι προσφέρθηκε να βοηθήσει τον Oei με μια οπτική επιθεώρηση των εικόνων που κατέγραψε το LOFAR.
«Αφού βρήκαμε τον Porphyrion, ήμασταν και οι δύο πολύ ενθουσιασμένοι» είπε μεταξύ άλλων, όπως περιέγραψε ο Οei, τονίζοντας πως συνεργάτης του ένιωσε συγκινημένος να είναι μέλος της ομάδας ερευνητών που εντοπίζει κάτι για πρώτη φορά, περιέγραψε
Μόλις η ομάδα επιβεβαίωσε τον γαλαξία από τον οποίο προήλθαν οι πίδακες, ο Aivin αξιοποίησε το υπόβαθρο των κλασικών του σπουδών και πρότεινε να δώσει στο σύστημα το όμορφο όνομα «Porphyrion», το οποίο φέρει τώρα, πρόσθεσε.
Πριν από τις παρατηρήσεις του LOFAR, τα μεγάλα συστήματα αεριωθουμένων πιδάκων θεωρούνταν σπάνια και θεωρούταν ότι είναι μικρότερα σε μέγεθος. Ενώ, προτού εντοπιστεί το σύνολο Porphyrion, το μεγαλύτερο επιβεβαιωμένο σύστημα εκτόξευσης μαύρης τρύπας ήταν το Alcyoneus.
