Ημέρες Αυγούστου και μάλιστα σε προχωρημένο στάδιο διανύει από τις αρχές Οκτωβρίου το Χρηματιστήριο Αθηνών. Η συναλλακτική δραστηριότητα έχει εκ νέου συρρικνωθεί σε επίπεδα ανάλογα των ημερών των καλοκαιρινών διακοπών.
Οι συναλλαγές έχουν μειωθεί για πολλούς λόγους: Επειδή το κλίμα στο εξωτερικό είναι αρνητικό, επειδή έχουν αποχωρήσει πολλές εταιρείες από το ταμπλό, επειδή οι ξένοι επενδυτές είναι σε στάση αναμονής λόγω των εκλογών που έρχονται το 2023, επειδή ο Ερντογάν είναι στα κάγκελα, επειδή τα επενδυτικά κεφάλαια κλείνουν τα βιβλία της χρονιάς (ναι το ακούσαμε και αυτό!). Όρεξη να έχουμε, δικαιολογίες υπάρχουν πολλές.
Κοιτάζοντας τα στατιστικά της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων μόνο θλίψη δημιουργείται για την εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά: Μέχρι και τον Αύγουστο είχαν παιχτεί σε καζίνα, πρακτορεία και διαδίκτυο 17,75 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο το ΧΑ είχε τζιράρει στη σποτ αγορά 13,2 δισ. ευρώ. Το δυσάρεστο αυτής της εικόνας είναι ότι η ελληνική αγορά έχει ένα κοινό το οποίο ξεφεύγει -ή πρέπει να ξεφεύγει- από τα όρια της Ελληνικής επικράτειας, ενώ ο τζίρος των εταιρειών παιγνίων είναι αποκλειστικά ελληνική υπόθεση.
Βέβαια, το Χρηματιστήριο δεν είναι μια δραστηριότητα που διαφημίζεται στις τηλεοράσεις με την ίδια ένταση που γίνεται για ένα μεγάλο jackpot ή έχει την τύχη ως βασική παράμετρο της επιτυχίας ενός επενδυτή. Πουλάει ωστόσο το ίδιο πράγμα: Τη βελτίωση του εισοδήματος και κατ’ επέκταση τη δυνατότητα μιας πιο άνετης καθημερινότητας. Όσο για το αν το Χρηματιστήριο διαφημίζεται στις τηλεοράσεις ας αναλογιστούμε πόσο χρόνο αφιερώνουν τα δελτία ειδήσεων για να ενημερώσουν για την πορεία του Γενικού Δείκτη ή για κάποια σημαντικά επιχειρηματικά νέα.
Δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή κάποιος που να μην γνωρίζει ότι ο Παναθηναϊκός έχει κάνει το 7x7 στο πρωτάθλημα ή ότι η ΑΕΚ έχει καινούργιο γήπεδο. Αντιθέτως, κανείς δεν γνωρίζει σε τι επίπεδα διαπραγματεύεται ο Γενικός Δείκτης Τιμών ή πιο βασικά πράγματα όπως τι ώρες ανοίγει και κλείνει η αγορά. Το λεγόμενο «awareness» της Ελληνικής Αγοράς έχει πιάσει πάτο.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για όλα αυτά. Νομίζω ότι για πολλούς Έλληνες επενδυτές το Χρηματιστήριο είναι μια δυσάρεστη ανάμνηση για την οποία ωστόσο δεν έχουν γίνει κάποιες θεραπευτικές ενέργειες επικοινωνιακού χαρακτήρα. Πέρα από το επικοινωνιακό κομμάτι όμως η προσέγγιση για τη δημιουργία μιας ζωντανής αγοράς οφείλει να έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα.
Στο εξωτερικό οι αγορές έχουν υποστεί μεγάλες ήττες πολλών δισεκατομμυρίων όπως έγινε με τις περιπτώσεις των Lehman, Wirecard ή τα επενδυτικά κεφάλαια του Μέιντοφ. Οι επενδυτές όμως επέστρεψαν διότι εκεί το Χρηματιστήριο είναι κομμάτι της κουλτούρας τους και επιλογή μιας διαφορετικής στρατηγικής αποταμίευσης. Εδώ ουδέποτε δημιουργήθηκε χρηματιστηριακή κουλτούρα, υπάρχουν πολλά στραβά αδιόρθωτα για καιρό ξεκινώντας από την πολυπλοκότητα μιας σύμβασης ανοίγματος νέου κωδικού έως την τοποθεσία που βρίσκεται το Χρηματιστήριο.
Ένα κτίριο σύμβολο δεν μπορεί να είναι χωμένο μέσα σε συνεργεία αυτοκινήτων χωρίς μια στοιχειώδη αίθουσα εκδηλώσεων, με πλημμυρισμένους δρόμους στην πρώτη ψιχάλα που πιάνει στην Αθήνα. Θα πει κάποιος: «Ναι αλλά δεξιά και αριστερά είναι τα κτίρια του ΟΠΑΠ». Τουλάχιστον εκεί κάνουν μεγαλύτερους τζίρους από το ΧΑ.
