Η αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας από τον οίκο Fitch πιστοποιεί τη σημαντική υποχώρηση του ρίσκου που αναλαμβάνουν όσοι επενδυτές επιθυμούν να επενδύσουν σε ελληνικά ομόλογα και μετοχές. Ο κίνδυνος «default», δηλαδή ο κίνδυνος αδυναμίας πληρωμής, σύμφωνα με την αξιολόγηση ΒΒΒ- έχει εκλείψει.
Ωστόσο, όποιος θεσμικός επενδυτής θέλει να ανοίξει θέσεις «long» στο Χρηματιστήριο Αθηνών, θα αισθανόταν πολύ πιο σίγουρος για την κίνηση του, αν υπήρχε τρόπος να αντισταθμίσει τον κίνδυνο του, ή να «χετζάρει» όπως λέμε τη θέση του, μέσω της χρήσης παράγωγων προϊόντων.
Δηλαδή να αγοράσει μετοχές στη spot αγορά και ταυτόχρονα να κάνει χρήση προϊόντων από το Χρηματιστήριο Παραγώγων για να καλυφθεί από το ενδεχόμενο ισχυρής υποχώρησης των τιμών. Διότι η εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά είναι «ρηχή», ο ημερήσιος τζίρος των συναλλαγών είναι χαμηλός, οπότε η αντιστάθμιση των μεγάλων θέσεων των θεσμικών επενδυτών είναι επιβεβλημένη.
Υπάρχουν προϊόντα αντιστάθμισης κινδύνου; Και βέβαια υπάρχουν. Είναι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ) καθώς και τα δικαιώματα πάνω στους χρηματιστηριακούς δείκτες. Όπως είναι τα τρέχοντα FTSE2312, FTSE2401, πάνω στον δείκτη FTSE, το ΔΤΡ2312 πάνω στον τραπεζικό δείκτη, και τα MXGRR2312 και MXGRR2312 πάνω στον δείκτη MSCI Greece Rebased. Είναι και τα ΣΜΕ πάνω στις μετοχές των μεγαλύτερων εταιρειών που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Δηλαδή των μετοχών της υψηλής κεφαλαιοποίησης.
Πολλοί νομίζουν ότι τα παράγωγα είναι κάποια κερδοσκοπικά επενδυτικά προϊόντα. Ωστόσο, στη βάση τους είναι εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου, όσων κινούνται στα χρηματιστήρια. Και ως τέτοια τα αντιμετωπίζουν οι ξένοι επενδυτές, εκφράζοντας μάλιστα ενστάσεις, για το μικρό μέγεθος της συγκεκριμένης εγχώριας αγοράς.
Για να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει, αρκεί να δούμε ότι στα ΣΜΕ του FTSE υπάρχουν μόλις 3.273 συμβόλαια λήξεως Δεκεμβρίου 2023 και 141 λήξεως Ιανουαρίου 2024. Επίσης, υπάρχουν 1658 ανοικτά ΣΜΕ στον Τραπεζικό Δείκτη λήξεως Δεκεμβρίου 2023. Τέλος, υπάρχουν 103 ΣΜΕ MXGRR, δηλαδή του δείκτη MSCI λήξεως Δεκεμβρίου 2023 και μόλις 5 λήξεως Μαΐου 2024.
ΣΜΕ Δεικτών
Οι ξένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ο αριθμός των ΣΜΕ πάνω στους βασικότερους δείκτες του Χρηματιστηρίου Αθηνών είναι ιδιαίτερα χαμηλός, γεγονός που δεν τους επιτρέπει να λάβουν σημαντικές θέσεις.
Το ίδιο συμβαίνει όμως και στα ΣΜΕ των μετοχών. Όπου και εδώ ο αριθμός τους, είναι ιδιαίτερα χαμηλός σε σχέση με τον αριθμό των μετοχών των συγκεκριμένων εισηγμένων εταιρειών
ΣΜΕ Μετοχών
Για παράδειγμα, τα ανοικτά ΣΜΕ ΑΛΦΑ2312 της Alpha Bank ανέρχονται στα 186.000, που αντιστοιχούν σε 18.600.000 μετοχές της τράπεζας. Με δεδομένο ότι ο αριθμός των κοινών μετοχών της Alpha Bank είναι 2.351.697.671, τα ΣΜΕ αντιστοιχούν μόλις στο 0,79% των μετοχών της Τράπεζας. Στη μετοχή της Εθνικής Τράπεζας τα ανοικτά ΣΜΕ αντιστοιχούν στο 0,32% και έτσι ανάλογα κινούνται τα ποσοστά και στις υπόλοιπες μετοχές.
Η ένσταση των ξένων επενδυτών είναι σαφής. Ο χαμηλός τζίρος του Χρηματιστηρίου που καθιστά δυσχερή τόσο την ταχεία είσοδο, όσο και την ταχεία έξοδο των επενδυτών, απαιτεί τη μεγέθυνση της αγοράς των παραγώγων, με σκοπό την αντιστάθμιση των επενδυτικών κινδύνων.
Μπορεί το θέμα αυτό να μοιάζει ιδιαίτερα τεχνικό και λιγότερο σημαντικό από μια θετική έκθεση για το Χρηματιστήριο Αθηνών ή μια αναβάθμιση. Ωστόσο, είναι θέμα καίριας σημασίας και προτεραιότητας. Μια εύρωστη αγορά Παραγώγων αποτελεί προϋπόθεση για την προσέλκυση σημαντικών θεσμικών επενδυτών από το εξωτερικό.
