Πριν την κατάρρευση της «σοβιετίας» τα επαγγέλματα του στρατιωτικού και του κατασκόπου ήταν ευυπόληπτα.
Μετά, ο Φράνσις Φουκουγιάμα προανήγγειλε τη φενάκη του τέλους της ιστορίας με την επικράτηση της φιλελεύθερης Δημοκρατίας παντού στον πλανήτη.
Τα χρηματιστήρια από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 άρχισαν να προεξοφλούν το μέρισμα της αιώνιας ειρήνης και περιζήτητοι γαμπροί στην αγορά του γάμου έγιναν τα golden boys, οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές και εσχάτως οι μηχανικοί λογισμικού.
Τα τελευταία χρόνια οι στρατιωτικές σχολές και στην Ελλάδα και το εξωτερικό δεν συμπληρώνουν τον αριθμό εισακτέων που χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες των ήδη συρρικνωμένων ενόπλων δυνάμεων.
Οι τελευταίες «μόδες» αυτής της χρυσής περιόδου ειρήνης και ευημερίας ήταν ο «πρασινισμός» , η απρογραμμάτιστη ενεργειακή μετάβαση και η δικτατορία της κοινωνικής συμπεριληπτικότητας σε βάρος της αξιοκρατίας.
Σε όλες τις χώρες της Δύσης θεσπίστηκαν κανόνες «ηθικών επενδύσεων» και οι εταιρείες που δεν τους τηρούσαν δεν εύρισκαν τραπεζικό δανεισμό, μειώσεις φόρων και κρατικές επιδοτήσεις.
Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, η βιωσιμότητα και η πριμοδότηση ατόμων από κοινωνικές και φυλετικές μειονότητες στην ανάδειξη σε υπεύθυνες θέσεις μετρούσαν περισσότερο από την ικανότητα κάποιου να κάνει σωστά τη δουλειά και την ικανότητα μιας επιχείρησης να παράγει κέρδη.
Οι ρυπογόνες βιομηχανίες εξορίστηκαν όχι όμως και τα προϊόντα τους που μετά εισάγονταν. Τα τέλη του άνθρακα αύξησαν το ενεργειακό κόστος τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά.
Οι αμυντικές βιομηχανίες περιορίστηκαν και φυτοζωούσαν. Οι στρατιωτικοί χλευάζονταν και τα μνημεία ηρώων πολέμων του παρελθόντος βεβηλώνονταν από τα κινήματα ακύρωσης των προνομίων που έκαναν τη Δύση ελεύθερη(να την αμφισβητούμε) και πλούσια.
Η κρατικά επιδοτούμενη ενεργειακή μετάβαση έχει καταφέρει να εκτοξεύσει τις τιμές της ενέργειας και να κατασκευάσει εκατοντάδες μονάδες ΑΠΕ οι περισσότερες από τις οποίες ίσως δεν συνδεθούν ποτέ σε κάποιο δίκτυο.
Η ΕΕ π.χ. έθεσε σαν στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από το 8% στο 4% των συνολικών εκπομπών του πλανήτη, προκειμένου να σώσει τη Γη από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Εν τω μεταξύ οι οικονομίες από τις οποίες εισάγουμε τα απαραίτητα της πλούσιας διαβίωσης συνεχίζουν να τα παράγουν καίγοντας άνθρακα, εκλύοντας στην ατμόσφαιρα πολλαπλάσιες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου, γιατί εκεί δεν υπάρχουν αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια.
Δεν ισχυρίζομαι πως δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή η οποία είναι ανθρωπογενής αλλά πως αυτό που κάναμε στη Δύση είναι αυτό που κάνει η νοικοκυρά που αφού σκουπίσει κρύβει τα σκουπίδια κάτω από το χαλί. Στη συνέχεια όλοι παριστάνουμε τους περιβαλλοντικά, πολιτικά και κοινωνικά υπεύθυνους πολίτες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ΕΕ που επιδοτούσε και επιδοτεί με εκατοντάδες δισ. ευρώ επενδύσεις για έργα υποδομής που ίσως δεν καταστούν ποτέ λειτουργικά αρκεί και μόνο να έχουν κάποια πράσινη σφραγίδα και κάποιο πιστοποιητικό κοινωνικής υπευθυνότητας.
Πολλές επενδύσεις ΑΠΕ στην Ελλάδα και την Ευρώπη δύσκολα θα συνδεθούν στο δίκτυο στον ορατό χρονικό ορίζοντα ενώ η αύξηση της συμμετοχής τους στο ενεργειακό μείγμα καίτοι έχουν χαμηλό κόστος παραγωγής, αντί να μειώνει, αυξάνει τις τιμές λόγω της αδυναμίας του συγχρονισμού προσφοράς και ζήτησης.
Τις τελευταίες δεκαετίες η ενεργειακή μετάβαση λειτούργησε σαν μοχλός ανάπτυξης καθώς διοχετεύθηκαν τεράστια ποσά σε επιδοτήσεις. Όπως συμβαίνει πάντα όταν ανακατεύεται το κράτος στην οικονομία είχαμε κάκιστο επιμερισμό των διαθεσίμων πόρων.
Τώρα όμως το υπόδειγμα αλλάζει.
Η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και η άνοδος των ακροδεξιών στην Ευρώπη αλλάζει τις προτεραιότητες στους ενεργειακούς σχεδιασμούς. Αυτό δεν σημαίνει πως θα αποκλειστούν οι ΑΠΕ αλλά πως θα έχουν πιο αργή ανάπτυξη και μικρότερη συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα. Στην Ευρώπη εκτός της αύξησης της συμμετοχής της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα δεν αποκλείεται να δούμε και αύξηση της συμμετοχής του άνθρακα και του λιγνίτη.
Επιπλέον, η εγκατάλειψη της αμυντικής προστασίας της Ευρώπης από τις ΗΠΑ δημιουργεί τις προϋποθέσεις να σχεδιαστούν τεράστια προγράμματα επιδοτήσεων επενδύσεων σε αμυντικούς τομείς.
Προχθές η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κήρυξε την αλλαγή του δόγματος των τελευταίων δεκαετιών. Η προαναγγελία επενδύσεων ύψους 800 δισ. ευρώ σε εξοπλιστικά προγράμματα, αναμένεται να αλλάξει εντελώς το υπόδειγμα των τελευταίων δεκαετιών.
Οι επενδύσεις που θα προκρίνονται πλέον δεν είναι αυτές που αφορούν την ενεργειακή μετάβαση, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ή απασχολούν άτομα χωρίς σαφή προσδιορισμό φύλου σε θέσεις ευθύνης και μη, αλλά αν προάγουν την ανάπτυξη αμυντικής βιομηχανίας ικανής να θωρακίσει την Ευρώπη.
Οι μετοχές των εταιρειών αμυντικού εξοπλισμού ήδη κάνουν πάρτι και οι αυξήσεις των μισθών των στρατιωτικών θα βοηθήσουν να γεμίσουν τις στρατιωτικές σχολές και τις υπηρεσίες πληροφοριών.
Οι αμυντικές δαπάνες θα αυξηθούν λοιπόν και αυτό από μόνο του είναι σε θέση να αλλάξει το οικοσύστημα της οικονομίας.
Αν μέχρι τώρα περιμέναμε η οικονομική ανάπτυξη να στηριχτεί στην ηλεκτροκίνηση και τις πράσινες επενδύσεις τώρα θα στηριχτεί στην παραγωγή αυτοκινούμενων τεθωρακισμένων, πολεμικών αεροσκαφών και υποβρυχίων.
Έτσι, ίσως δεν μάθουμε ποτέ που θα φορτίζουν σε 20 χρόνια τα ηλεκτρικά τους αυτοκίνητα οι κάτοικοι πυκνοκατοικημένων περιοχών όπως η Κυψέλη και οι Αμπελόκηποι σε όλο τον κόσμο που δεν διαθέτουν ιδιωτικό πάρκινγκ με φορτιστή.
Η δημιουργία των δικτύων ηλεκτρικής φόρτισης σε αυτή την έκταση ίσως χρειάζονταν δεκαετίες για να καλύψει τις διαφαινόμενες ανάγκες.
Το υπόδειγμα που κυριάρχησε τα τελευταία 20-30 χρόνια αλλάζει, οι οικονομίες θα γίνουν περισσότερο πολεμικές.
Τα χρηματιστήρια προεξοφλούν ήδη τις εξελίξεις. Η μετοχή της Rheinmetall της εταιρείας που κατασκευάζει τα τεθωρακισμένα leopard τα δυο τελευταία χρόνια έχει εκτοξευθεί από τα 80 στα 1.200 Ευρώ.
Από την άλλη πλευρά η τιμή του iShares Global Clean Energy ETF(ΙCLN) που επενδύει σε μετοχές εταιρειών ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στη διετία έχει πέσει από τα 25 στα 11 δολ.
Το πιθανότερο είναι πως είδαμε μια πρώτη κίνηση για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Καθώς η γεωπολιτική ένταση θα αυξάνεται το πιθανότερο είναι να ακολουθήσουν και άλλες.
Αν θέλετε να δείτε τι σημαίνει πολεμική οικονομία ρίξτε μια ματιά στην περίοδο του ’30 όταν άρχισε να επανεξοπλίζεται η Γερμανία ή στις αρχές της δεκαετίας του ’40 όταν οι ΗΠΑ εισήλθαν στον πόλεμο και οι εταιρείες αντί για αυτοκίνητα και επιβατηγά πλοία κατασκεύαζαν τανκς και υποβρύχια.
Δυο οικονομίες που έχουν μετατραπεί σε πολεμικές τα τελευταία χρόνια είναι η Ρωσία και η Τουρκία. Οι υποτιμήσεις των νομισμάτων τους και ο υψηλός πληθωρισμός είναι δυο από τα βασικά χαρακτηριστικά τους.
Αυτός είναι ένα τρόπος να καταλάβουμε γιατί ανεβαίνει η τιμή του χρυσού...
Μήνυμα 1: Αργεντινή και ΗΠΑ Τραμπ
κε Στούπα καλησπέρα σας,
Εύχομαι να είστε καλά. Θα μπορούσατε σε ένα άρθρο σας να κάνετε μια σύγκριση ανάμεσα στις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται σε Αργεντινή και ΗΠΑ με τις όποιες ομοιότητες και διαφορές;
Ποιες οι πιθανότητες επιτυχίας/αποτυχίας από την εφαρμογή τέτοιων (αν)ορθόδοξων πολιτικών στις άνω χώρες αλλά και σε άλλα μέρη της γής από αντισυστημικές φωνές που έχουν πραγματικές πιθανότητες εκλογής;
Σας ευχαριστώ προκαταβολικά για τον χρόνο σας,
Με εκτίμηση,
AT
Analyst, IT Infrastructure Management
Απάντηση: Συμφωνώ σε γενικές γραμμές με μείωση του κράτους και των δημόσιων δαπανών που εφαρμόζουν και οι δυο. Διαφωνώ π.χ. με τα μέτρα περιορισμού του δικαιώματος των γυναικών να διακόπτουν μια εγκυμοσύνη και πρακτικές που θυμίζουν φασισμό, ιμπεριαλισμό και αποικιοκρατία.
Μια σύντομη απάντηση έχει ως εξής:
ΗΠΑ-Τραμπ: Στην πρώτη τετραετία ο Τραμπ εφάρμοσε μια πολιτική μείωσης των φόρων και αυξημένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων ενώ συχνά απειλούσε το πρόεδρο της Fed να μην προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων για μικροπολιτικούς λόγους.
Κατά τη δεύτερη τετραετία ξεκίνησε να εφαρμόζει μια πολιτική μείωσης ελλειμμάτων για το έλεγχο του χρέους και μείωσης της φορολογίας.
Κατά τη γνώμη μου η πολιτική αυτή είναι σωστά προσανατολισμένη αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα αποτύχει. Η μείωση των ελλειμμάτων θα προκαλέσει ύφεση και το γεγονός πως οι ΗΠΑ βρίσκονται κοντά στην κορυφή ενός οικονομικού και χρηματιστηριακού κύκλου θα πολλαπλασιάσει την ισχύ της επόμενης ύφεσης. Οι ΗΠΑ όπως και η Ευρώπη βρίσκονται πιασμένες σε μια παγίδα χρέους. Η έξοδος από αυτή δεν είναι χωρίς πόνο και αναταραχές.
Πιστεύω πως η επιβολή δασμών προκειμένου να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή είναι λάθος. Οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος διαβίωσης και το κόστος παραγωγής στις ΗΠΑ αυξάνοντας τον πληθωρισμό. Θεωρώ πως για τη διόρθωση του εμπορικού ελλείμματος αρκεί μια σφιχτή δημοσιονομική και νομισματική πολιτική.
Στις ΗΠΑ όπως και παντού στη Δύση τα εμπορικά ελλείματα τροφοδοτούνται από τα κρατικά ελλείματα και την αύξηση του ιδιωτικού χρέους που προκαλούν τα χαμηλά επιτόκια, τα οποία χειραγωγούνται για να παραμένουν χαμηλά προκειμένου να μην δυσαρεστούνται οι ψηφοφόροι.
Ενώ συμφωνώ με μείωση δαπανών και φόρων, θεωρώ τον Τραμπ παράγοντα αστάθειας για τους δημοκρατικούς θεσμούς στις ΗΠΑ και τη διεθνή ασφάλεια.
Οι περισσότεροι στενοί συνεργάτες του της προηγούμενης θητείας τον θεωρούν ανεπαρκή και ανισόρροπο. Ο ίδιος με τη δημόσια συμπεριφορά εικόνα ενός ανθρώπου που χρησιμοποιεί 150-200 λέξεις επιβεβαιώνει αυτή την εικόνα. Αυτό βέβαια εντυπωσιάζει ένα μεγάλο πλήθος ψηφοφόρων χαμηλής μόρφωσης γιατί επιβεβαιώνει κάποιο είδος θολής αντισυστημικότητας από την οποία διακατέχονται.
Στο τέλος της πρώτης θητείας ο Τραμπ παρότρυνε τα πλήθη να καταλάβουν το Κογκρέσο προκειμένου να ακυρωθεί το αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών. Αυτό μοιάζει με πραξικόπημα και απετράπη χάρη στην σθεναρή παρέμβαση του πρώην αντιπροέδρου Πενς και άλλων.
Κατά τη τρέχουσα προεδρία ο Τραμπ απειλεί να καταστήσει τον Καναδά πολιτεία των ΗΠΑ και να προσαρτήσει τη Γροιλανδία ή τη διώρυγα του Παναμά. Οι δηλώσεις αυτές αν υλοποιηθούν θα μοιάζουν με τις ανάλογες κινήσεις του Χίτλερ και το Μουσολίνι στην Ευρώπη του μεσοπόλεμου προκειμένου η Γερμανία και Ιταλία να αποκτήσουν «ζωτικό χώρο».
Επίσης, η συμφωνία που προτείνει στη Ρωσία για την Ουκρανία θυμίζει το σύμφωνο Ριμπεντροπ- Μολότοφ για το διαμελισμό της Πολωνίας.
Ενώ διαφωνούσα με την οικονομική πολιτική της προεδρίας Μπάιντεν όπως και την υιοθέτηση της woke ατζέντας, εκτιμώ πως η προεδρία Τραμπ θα αποδειχτεί πιο καταστροφική για τις ΗΠΑ και το κόσμο.
Αργεντινή: Η θεραπεία σοκ που εφαρμόζει ο Μιλέι στην Αργεντινή μετρά ήδη κάποια θετικά αποτελέσματα. Ο πληθωρισμός έχει πέσει από το 200 στο 80%, η ύφεση ολοκληρώνει τον κύκλο της αλλά υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη.
Το πρόβλημα της Αργεντινής που από 5 πλουσιότερη χώρα σε ένα αιώνα έγινε από τις φτωχότερες είναι πολιτισμικό και όχι θέμα οικονομικής πολιτικής. Η χώρα χαρακτηρίζεται από υψηλή διαφθορά και αδύναμους θεσμούς ελεύθερης αγοράς και δημιουργικής καταστροφής.
Παρόμοιο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής είχε εφαρμόσει στην Αργεντινή τη δεκαετία του ’90 ο Κάρλος Μένεμ. Για να ελέγξει το πληθωρισμό τότε συνέδεσε την ισοτιμία του πέσο με το δολάριο. Πράγματι κατάφερε να ελέγξει το πληθωρισμό. Οι αποκρατικοποιήσεις όμως αντί να ενδυναμώσουν την αγορά και το ανταγωνισμό αντικατέστησαν κάποια κρατικά μονοπώλια με ιδιωτικά.
Το πρόβλημα τότε προέκυψε όταν ανατιμήθηκε η ισοτιμία του δολαρίου και ακολούθησε το κλειδωμένο πέσο. Η οικονομία της Αργεντινής δεν είχε την ανταγωνιστικότητα της αμερικάνικης για να αντέξει. Επιπλέον λόγω οικονομικής κρίσης, η Βραζιλία και κάποιες άλλες χώρες προχώρησαν σε υποτιμήσεις των νομισμάτων τους. Τα προϊόντα της Αργεντινής βγήκαν εκτός ανταγωνισμού, οι τράπεζες έκλεισαν και επήλθε η χρεοκοπία.
Όπως και η Ελλάδα η Αργεντινή δεν μοιάζει να είναι μεταρρυθμίσιμη χώρα.
Σε γενικές όπως αναφέρω και στο βιβλίο μου «Η επερχόμενη Αταξία» θεωρώ πως για την ευημερία μιας χώρας δεν αρκεί μόνο η χαμηλή φορολογία. Χρειάζεται υψηλή θωράκιση με θεσμούς που εξασφαλίζουν την ανοιχτή πρόσβαση των ικανών σε υψηλές θέσεις στην οικονομία και τη πολιτική.
Χρειάζεται επίσης ένα κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών αλλά και των πολιτών απέναντι στους θεσμούς. Απαιτούνται συνήθειες και πνεύμα πειθαρχίας προκειμένου να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν πολύπλοκες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές δομές.
Ένας καλός δείκτης για να διαπιστώσει κάποιος αν μια κοινωνία έχει προδιαγραφές για οικονομική πρόοδο είναι να παρατηρεί αν οι οδηγοί σέβονται την προτεραιότητα των πεζών στις διαβάσεις....
