Στις 29 Μαρτίου η στήλη εξέφρασε τους φόβους της ότι δεν είναι πολύ μακριά η στιγμή που θα ζητηθεί από τους πολίτες να βάλουν «πλάτη» στη δύσκολη συγκυρία του ρωσοουκρανικού πολέμου και μαζί με τη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική θα πρέπει να ριχθούν και αυτοί στη μάχη της εξοικονόμησης πόρων και ενέργειας.(σ.σ:περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Φαίνεται ότι ο φόβος να κλείσει άμεσα η ρωσική στρόφιγγα φυσικού αερίου φέρνει ολοένα και πιο κοντά μας αυτό το σενάριο, καθώς η ΕΕ μπορεί να καλύψει τα 2/3 από τα 155 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που αγόρασε πέρυσι από τη Ρωσία. Το έλλειμα λοιπόν των 50-60 δισ. κυβικών μέτρων που θα δημιουργηθεί αν η ροή του φυσικού αερίου σταματήσει άμεσα, θα πρέπει απλά να εκλείψει από την κατανάλωση.
Πόσο απέχουμε από ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Ίσως όχι πολύ.
Γι’ αυτό και σύμφωνα με δημοσίευμα της El Pais το οποίο αναπαρήχθη από αρκετά ελληνικά μέσα, η Κομισιόν πιθανότατα θα παρουσιάσει στις 18 Μαΐου ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τις δράσεις που πρέπει να αναλάβουμε ως καταναλωτές το επόμενο διάστημα, αν δεν θέλουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα ενεργειακό μπλακάουτ.
Καταρχήν να τονίσουμε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο της Κομισιόν κάθε άλλο παρά κεραυνός εν αιθρία είναι. Λίγες μέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και της επιβολής των πρώτων πακέτων κυρώσεων της Δύσης , η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας συνέταξε μια έκθεση με αντικείμενο τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο.
Στη στήλη είχαμε παρουσιάσει το ευρύτερο σχέδιο των 10 σημείων της ΙΕΑ, η πλήρης εφαρμογή του οποίου από τις προηγμένες οικονομίες θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση πετρελαίου κατά 2,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα μέσα στους επόμενους τέσσερις μήνες, σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα.
Υπόψιν ότι το ποσό των 2,7 εκατομμυρίων ισοδυναμεί με τη ζήτηση πετρελαίου όλων των αυτοκινήτων στην Κίνα σύμφωνα με την ΙΕΑ, ενώ αν στο σχέδιο αυτό συμμετέχουν και οι αναδυόμενες οικονομίες, η εξοικονόμηση θα είναι πολύ πιο μεγάλη.
Μεταξύ άλλων οι προτάσεις της IEA για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας περιλάμβαναν:
- Μείωση κατά τουλάχιστον 10 χλμ /ώρα των ορίων ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους.
- Μείωση της θερμοκρασίας του θερμοστάτη μας κατά τουλάχιστον έναν βαθμό Κελσίου. Μόνο αυτή η κίνηση θα μπορούσε στην Ευρώπη να εξασφαλίσει 7 έως 10 bcm φυσικού αερίου.
Στην Ιταλία ήδη έχει ορισθεί ως μέτρο για τα δημόσια κτίρια και ως σύσταση για τα ιδιωτικά, το καλοκαίρι οι θερμοστάτες να μην πέφτουν κάτω από τους 27 βαθμούς και τον χειμώνα η θερμοκρασία να ρυθμίζεται έως τους 19 βαθμούς Κελσίου, με μέγιστη απόκλιση δύο βαθμών. Τον Μάρτιο στη Γαλλία η κυβέρνηση επίσης ζήτησε από τους πολίτες να συμμετέχουν στην προσπάθεια κατεβάζοντας τους θερμοστάτες στα σπίτια κατά έναν βαθμό.
- Εργασία από το σπίτι για έως και τρεις ημέρες την εβδομάδα, όταν είναι δυνατόν.
- Κυριακές χωρίς αυτοκίνητο στις πόλεις.
- Μείωση του κόστους των μέσων μαζικής μεταφοράς και ενθάρρυνση των ανθρώπων να περπατούν ή να κάνουν ποδήλατο. (σ.σ: H κυβέρνηση του Βερολίνου ήδη αποφάσισε να μειώσει στα 9 ευρώ για το επόμενο τρίμηνο την τιμή της μηνιαίας κάρτας για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, ώστε οι πολίτες να ενθαρρυνθούν να χρησιμοποιούν αυτά αντί των αυτοκινήτων τους).
- Αποφυγή αεροπορικών ταξιδιών για επαγγελματικούς λόγους όταν υπάρχουν άλλες επιλογές. Επίσης μια λύση που είχε προταθεί είναι η προτίμηση των τρένων υψηλής ταχύτητας και τα νυχτερινά τρένα (σ.σ:σχετική ανάλυση για τον κλάδο των σιδηροδρόμων μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
- Ευρύτερη υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης.
Η IEA εξαρχής αναγνώρισε ότι η πλειονότητα των προτάσεών της απαιτεί αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών και θα πρέπει να υποστηρικτούν από κυβερνητικά μέτρα. Ήρθε λοιπόν η ώρα σύμφωνα με την El Pais να δοθεί στους επόμενους η σκυτάλη.
Το σχέδιο της Κομισιόν: Kάθε κιλοβατώρα μετράει
Ο στόχος του σχεδίου της ΕΕ σύμφωνα με το ρεπορτάζ της El Pais είναι να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια πρωτίστως για τα νοικοκυριά και τις ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως και για τους κομβικούς για την οικονομία κλάδους της παραγωγής.
Οι Βρυξέλλες θα επιχειρήσουν να διασφαλίσουν ότι καμία χώρα της ΕΕ δεν θα αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι κάποιας άλλης, αποκτώντας πρόσβαση σε μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Για τον σκοπό αυτό θα υπάρξει ένας μηχανισμός αναδιανομής ανάμεσα στα κράτη ο οποίος αρχικά προβλέπεται να λειτουργεί σε εθελοντική βάση και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, να είναι υποχρεωτικός και να συνοδεύεται από τις ανάλογες ρήτρες.
Παράλληλα με τις διεργασίες σε επίπεδο θεσμών, θα καταρτιστεί και ένα πλάνο για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας το οποίο θα αξιοποιεί ακριβώς τα στοιχεία και τις μελέτες της ΙΕΑ που παρουσιάσαμε πιο πάνω.
Η ιστορία κύκλους κάνει
Αν στις νεότερες γενιές τα μέτρα αυτά φαντάζουν υπερβολικά ή και δύσκολα επιτεύξιμα, οι παλιότερες γενιές θυμούνται ίσως ανάλογα μέτρα κατά την πετρελαϊκή κρίση του 1973, όταν τα μέλη του Οργανισμού Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών -αποτελούμενο από τα αραβικά μέλη του OPEC, καθώς και την Αίγυπτο, τη Συρία και την Τυνησία- διακήρυξαν εμπάργκο πετρελαίου.
Μέχρι το τέλος του εμπάργκο τον Μάρτιο του 1974, η τιμή του πετρελαίου είχε τετραπλασιαστεί, καθώς είχε αυξηθεί από τα 3 δολάρια/ βαρέλι στα 12.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια ο Νίξον ζήτησε από τα πρατήρια βενζίνης, σε εθελοντική βάση, να μην πωλούν βενζίνη τις νύχτες του Σαββάτου και τις Κυριακές. Καθώς το 90% των πρατηριούχων συμμορφώθηκε, τις καθημερινές οι ουρές στα πρατήρια ήταν τεράστιες.
Ακόμα και ο ειδικός φωτισμός των Χριστουγέννων είχε απαγορευτεί σε πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ και σε επίπεδο νοικοκυριών και σε επίπεδο εμπορικών καταστημάτων.
Οι αυξήσεις των τιμών είχαν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στην Ευρώπη από ό,τι το εμπάργκο. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ελβετία και η Νορβηγία απαγόρευσαν πτήσεις, οδήγηση και ιδιωτική ακτοπλοΐα τις Κυριακές.
Η Σουηδία επέβαλε δελτίο στη χορήγηση της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης.
Η Ολλανδία θέσπισε ποινές φυλάκισης για όσους χρησιμοποιούσαν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από αυτή που τους αναλογούσε- το εμπάργκο δεν ήταν ομοιόμορφο απέναντι σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, με την Ολλανδία να αντιμετωπίζει πλήρες εμπάργκο- ενώ στη Βρετανία ζητήθηκε από τους πολίτες να θερμαίνουν μόνο ένα δωμάτιο στα σπίτια τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα! (σ.σ: το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετώπιζε ταυτόχρονα τις απεργίες των ανθρακωρύχων και των εργαζομένων σιδηροδρόμου με αποτέλεσμα η ενεργειακή κρίση να είναι πολύ μεγαλύτερη).
Λίγους μήνες αργότερα, η κρίση υποχώρησε. Το εμπάργκο ήρθη το Μάρτιο του 1974, μετά από διαπραγματεύσεις στη Πετρελαϊκή Σύνοδο Κορυφής της Ουάσιγκτον, αλλά οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης παρέμειναν καθ 'όλη τη δεκαετία του 1970.
Τότε, οι καταναλωτικές συνήθειες επέστρεψαν σιγά σιγά στην πρότερη κατάσταση. Τώρα όμως το πιο πιθανό σενάριο είναι να αναδυθεί ένα νέο μοντέλο καταναλωτικής συμπεριφοράς, το οποίο θα έρθει για να μείνει, καθώς θα είναι εναρμονισμένο περισσότερο με τις ανάγκες του πλανήτη μας.
Να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο;
Η εφαρμογή των μέτρων αυτών ναι μεν γίνεται κάτω από μια δύσκολη συνθήκη που απαιτεί την ενεργειακή οχύρωση της Ευρώπης, αλλά αν κανείς προσπαθήσει να δει όλες τις οπτικές γωνίες, τότε θα συνειδητοποιήσει ότι ταυτόχρονα είναι ένα ακόμα βήμα για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα ίσως αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα βήματα, καθώς θα εδράζεται σε μια ουσιαστική αλλαγή της καταναλωτικής μας συμπεριφοράς.
Μιας αλλαγής που μπορεί να ξεκινάει από το ζητούμενο της «πίστωσης» χρόνου προκειμένου να προλάβουμε να υλοποιήσουμε εκείνες τις επενδύσεις που θα απεγκλωβίσουν τη Δύση από τους ρωσικούς υδρογονάθρακες, αλλά εν δυνάμει ίσως αποτελέσει τη βάση για ένα νέο μοντέλο καταναλωτικής συμπεριφοράς προσαρμοσμένο στις ανάγκες του πλανήτη μας.
Βλέπετε, η καταναλωτική μας συμπεριφορά ούτως ή άλλως θα έπρεπε κάποια στιγμή να αλλάξει, προκειμένου να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας από την κλιματική αλλαγή που έχει αρχίσει δυστυχώς ήδη να συντελείται.
Η κρίση των σχέσεων με την Ρωσία και η ομηρία του ενεργειακού μας εφοδιασμού ίσως είναι ο καταλύτης εκείνος που θα καθιερώσει καταναλωτικές συμπεριφορές πολύ πιο υπεύθυνες και στοχαστικές ως προς την εξοικονόμηση πόρων, όχι μόνο με γνώμωνα την τσέπη μας ή την εξασφάλιση της ενεργειακής μας επάρκειας αλλά και τον πλανήτη μας.
Από επενδυτική άποψη τώρα, καλό θα είναι να ξανακοιτάξουμε το σχέδιο 10 σημείων της ΙΕΑ όπως και τις προτάσεις της Κομισιόν που θα ανακοινωθούν κάποια στιγμή και επισήμως, καθώς θα προϊονίσουν μείωση κύκλου εργασιών για κάποιους κλάδους αλλά και αναγέννηση για κάποιους άλλους, τουλάχιστον μέχρι η τεχνολογία να μας προσφέρει απόλυτα καθαρή ενέργεια για όλη τη γκάμα των δραστηριοτήτων και των μεταφορών.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
